DEĞER PROBLEMİ OLARAK ÇİRKİN VE RESİM SANATINDA ÇİRKİNLİK TEMSİLİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 12, 93 - 114, 30.06.2022

Engin Ümer

https://doi.org/10.55004/tykhe.1114997

Öz

Sanat, güzeli göstermeyi amaçlamıştır. Güzel, evren ile insanın uyumu sayılmıştır. Çirkin ise aşağı düzeyde görülmüştür. Çirkin, güzelin olmadığı yerde olmuştur. Çirkin, güzelin zıttıdır. Ona karşıdır. Çirkin şeytani olan ile ilgilidir. Çirkinin estetik olarak düşünülmesi modern sanata özgü olmuştur. Çirkin olan, biçimsiz, grotesk, gerçeküstü, kaba olmuştur. Estetik açıdan çirkinin duygusunun ilgiye değer görülmesi güzelin düşüşüyle ilgilidir. Güzel, modern kültürde, idealist estetiğin konusu olarak kalmıştır. Güzel, klasisizmdir. Güzel, tarih üstüdür. Modern sanat ise çirkine önem vermiştir. Çünkü güzelin anlamı değişmiş, geçmişten kalan anlamı önemsizleşmiştir. Bu çalışma çirkinin bu tanımından hareket ediyor. Çirkin, krizin ürünüdür. Bu kriz güzelin krizidir. Çalışma modern sanattan günümüze resim sanatında çirkinin ele alınışı incelemektedir. Değer olarak çirkin, insan sorunu olarak çirkin ve nihilizmi aşmak olarak çirkin olarak tanımlar ve değerlendirmeler önermektedir. Seçilen sanat eserlerin öne sürülen iddiaların gösterimiyle ilgili düşünülmüştür. Çalışma sonuç olarak çirkinin güzelin benzeri olmadığını, farklı bakış açıları ve olanakların imkânı olduğunu önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çirkin, Resim Sanatı, Temsil, Estetik, Etik

Kaynakça

• Bacon, F. (1947-48). Head I [Resim]. Metmuseum. New York, Amerika Birleşik Devletleri. https://www.metmuseum.org/art/collection/search/494826. [Erişim Tarihi: 12 Ocak 2022].
• Adorno, T. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği. (N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan Çev.). Kabalcı Yayınları.
• Agesander, Athenodoros ve Polydorus. (t.y.). Laocoön and his sons [Heykel]. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Laocoön_and_His_Sons
• Alt, P. A. (2016a). Aydınlanma ve psikoloji şeytanın yeni marifetleri. (S. Yücesoy Çev.). Sel Yayınları.
• Alt, P. A. (2016b). Her şeyin başlangıcı: Şeytanın düşüşü ve kötünün doğuşu. (S. Yücesoy Çev.). Sel Yayınları.
• Art Stalker. (2020, 24 Şubat). Chapman Brothers. Studioartstalker. https://studioartstalker.com/chapman-brothers/
• Arya, R. (2014). Abjection and representation. Palgrave Macmillan.
• Atbakan, B. U. (2019). Nietzsche’nin perspektifinden “güzel”in ölçütü olarak güç istenci. Gamze Keskin (Ed.), Estetik üzerine yazılar içinde (223-253). Alfa Yayınları.
• Barasch, M. (1990). Modern theories af art 1 from Winckelmann to Baudelaire. New York University Press.
• Bauman, Z. (2010). Etiğin tüketiciler dünyasında bir şansı var mı? (F. Çoban ve İ. Kantarcı Çev.). De Ki Yayınları.
• Beckmann, M. (1818-19). The Night. [Resim]. Wikipedia. .https://en.wikipedia.org/wiki/The_Night_(painting)#/media/File:Max_Beckmann,_191819,_The_Night_(Die_Nacht),_oil_on_canvas,_133_x_154_cm,_Kunstsammlung_Nordrhein-Westfalen,_D%C3%BCsseldorf.jpg
• Berger, J. (1995). Görme biçimleri. (Y. Salman Çev.). Metis Yayınları.
• Berger, J. (1999). Picasso’nun başarısı ve başarısızlığı. (Y. Salman ve M. G. Sökmen Çev.). Metis Yayınları.
• Bernstein, J. R. (2010). Radikal kötülük bir felsefi sorgulama. (N. Erdoğan Çev.). Varlık Yayınları.
• Blackdog. (2020, 2 Nisan). My reviews on selected painting with a potentially melancholy theme Leon Golub. Mike Newton Artist. https://mikenewtonartist.com/blog/2020/4/2/leon-golub
• Blanchot, M. (2001). Nietzsche ve parçalı yazı. Cogito Dergi Nietzsche Özel Sayısı, 25, 77-102. Yapı Kredi Yayınları.
• Bodei, R. (2008). Güzelin biçimleri. (D. Kundakçı Çev.). Dost Kitabevi.
• Bohler, D. R. (2006). Kurgular. Philippe Aries ve Georges Duby (Ed.), Özel hayatın tarihi içinde, 327-495. Yapı Kredi Yayınları.
• Buck-Morss, S. (2009). Hegel, Haiti ve evrensel tarih. (E. Ünal Çev.). Metis Yayınları.
• Ceylan, T. (2006). Karanfil Hasan [Resim]. http://tanerceylan.com/works/karanfil-hasan-2/
• Clark, T. J. (1986). The painting of modern life. Princeton University Press.
• Deleuze, G. (2001). Üstinsan: Diyalektiğe karşı. Cogito Dergi Nietzsche Özel Sayısı, 25, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 111-131.
• Deleuze, G. (2014). Francis Bacon duyumsamanın mantığı. (C. Batukan ve E. Erbay Çev.). Norgunk Yayınları.
• Dubuffet, J. (2010). Boğucu kültür. (İ. Birkan Çev.). Dost Kitabevi
• Elliot, L. (2019, 1 Ekim). Jean Dubuffet's "Mélancolie" from the highly sought-after Paris Circus Series. Sotheby’s. https://www.sothebys.com/en/articles/jean-dubuffets-melancolie-from-the-highly-sought-after-paris-circus-series
• Ensor, J. (1888). Christ’s Entry into Brussels in 1889 [Resim]. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/File:Christ%27s_Entry_into_Brussels_in_1889.jpg
• Everdell, W. R. (2012). İlk modernler. (H. Kocaoluk Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Ferry, L. (2012). Homo esteticus. (D. Çetinkasap Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Gay, P. (2017). Modernizm sapkınlığın cazibesi. (Sibel Erduman Çev.). Everest Yayınları.
• Goya, F. (1814). El tres de mayo. Wikipedia [Resim] .https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:El_Tres_de_Mayo,_by_Francisco_de_Goya,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg
• Grosenick U. ve Riemschneider B. (2005). Art now. Taschen.
• Guston, P. (1976). Monument [Resim]. Tate Museum, Londra, İngiltere. https://www.tate.org.uk/art/artworks/guston-monument-t05870
• Heartney, E. (2008). Sanat ve bugün. (O. Akınhay Çev.). Akbank Yayınları.
• Herbert, G. (2008). Making strange beauty, sublimity and the (post)modern 'third aesthetics. Rodopi.
• Janaway, C. (2014). Beauty is false, truth ugly: Nietzsche on art and life. Daniel Came (Ed), Nietzsche on art and life içinde (39-57). Oxford University Press.
• Jones, P. (2012). Bacon and Bataille. Rina Arya (Ed.). Francis Bacon critical and theoretical perspectives içinde (49-81). Peter Lang AG, International Academic Publishers.
• Jung, C. G. (1995). Ulysses ve Picasso üzerine denemeler. (M. Candan Çev.). Düşün Yayınevi.
• Kallmyer, N. A. (2018). Uglines. Sara Rodrigues ve Ela Przybylo (Ed.). On the politics of ugliness içinde (31-51). Palgrave Macmillan.
• Kandinsky, W. (2010). Sanata ruhsallık üzerine. (G. Ekinci Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.
• Kant, I. (2006). Yargıyetisinin eleştirisi. (A. Yardımlı Çev.). İdea Yayınları.
• Kant, I. (2013). Eğitimi Üzerine. (A. Aydoğan Çev.). Say Yayınları.
• Keskin, G. (2019). Baumgarten’dan Kant’a estetikteki dönüşüm. Gamze Keskin (Ed.). Estetik Üzerine Yazılar içinde (17-49). Alfa Yayınları.
• Kuhns R. ve Hofstadter, A. (1976). Philosophies of art and beauty: Selected readings in aesthetics from Plato to Heidegger. University of Chicago Press.
• Küplen, M. (2015). Beauty, ugliness and the free play of imagination an approach to Kant's aesthetics. Springer International Publishing.
• Lyotard, J. F. (1994). Postmodern nedir sorusuna cevap. N. Zekâ (Der.). Postmodernizm içinde (45-59). Kıyı Yayınları.
• MacIntyre, A. (2001). Etik’in kısa tarihi. (H. Hünler ve S. Z. Hünler Çev.). Paradigma Yayınları.
• Megill, A. (1998). Aşırılığın peygamberleri. (T. Birkan Çev.). Bilim Sanat Yayınları.
• Morton, K. (2018). Ugliness as colonial violence: Mediations of murdered and missing indigenous women. Sara Rodrigues ve Ela Przybylo (Ed.). On the politics of ugliness içinde (259-291). Palgrave.
• Mulvey, L. (2014). Görsel zevk ve anlatı sineması. Ahu Antmen (Der.). Sanat/cinsiyet sanat tarihi ve feminist eleştiri içinde (277-299). İletişim Yayınları.
• Nietzsche, F. (2002). Güç istenci. (S. Umran Çev.). Birey Yayınları.
• Orians, G. H. (2021). Yılanlar, gündoğumları ve Shakespeare evrim beğenilerimizi ve korkularımızı nasıl şekillendirir. (A. Babacan Çev.). Metis Yayınları.
• Öndin, N. (2018). Barok. Hayalperest Yayınları.
• Perrée, R. (2014, 5 Aralık). The success of Chris Offili. Africanah. https://africanah.org/success-chris-ofili/
• Picasso, P. (1907). Les demoiselles d'Avignon [Resim]. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Les_Demoiselles_d%27Avignon#/media/File:Les_Demoiselles_d'Avignon.jpg
• Picasso, P. (1937). Guernica [Resim]. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Guernica_(Picasso)#/media/File:PicassoGuernica.jpg
• Platon, (2006). Şölen. (S. Eyüpoğlu ve A. Erhat Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Rosenkranz, K. (2018). Çirkinin estetiği. (M. Özdemir Çev.). Muhayyel Yayıncılık.
• Ruhrberg, K. (2005). Between revolt and acceptable. Ingo F. Walther (Ed.). Art of the 20 century, Vol. 1 içinde (219-269). Taschen.
• Russell, J. B. (2019). Mephistopheles modern dünyada şeytan. (E. Çelik Çev.). Panama Yayıncılık.
• Saville, J. (1992). Propped [Resim]. Gagosian. Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri. https://gagosian.com/artists/jenny-saville/
• Sayın, Z. (2000). Batı'da ve Doğu'da bedenin temsilinde haysiyet ve zillet. Defter, 39, Metis Yayınları, 159-204.
• Schiller, F. (2019). Değişik estetik nesnelere ilişkin dağınık düşünceler. Gamze Keskin (Ed.). Estetik üzerine yazılar içinde (101-125). Alfa Yayınları.
• Şenliler, D. (2017, 9 Mart). Dünya üzerinde bir cehennem: Chapman kardeşler Arter’de. Artful Living. https://www.artfulliving.com.tr/sanat/dunya-uzerinde-bir-cehennem-chapman-kardesler-arterde-i-10995
• Urban, M. (1980). The North Germans: Paula Modersohn-Becker, Christian Rohlfs. Emil Nolde. Paul Vogt (Ed.). Expressionism a German intuition 1905-1920 içinde (29-90). San Francisco Museum of Modern Art.
• Ümer, E. (2017). Tekinsizin estetiği ve sanat yapıtı. Art-e Sanat Dergisi, 19, 96-126. Süleyman Demirel Üniversitesi.