Just Stop Oil Eylemleri Bağlamında Sanatın Araçsallığı ve Aktivizm İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 306 - 319, 31.12.2023

Fırat Engin , Rıza Ozan Eroğlu

https://doi.org/10.55004/tykhe.1353098

Öz

1960’lı yıllarda Joseph Beuys ve dönemin öncü sanatçıları sanatı toplumsal anlamda daha katılımcı bir güç olarak kullanmışlardır. Bu dönemde sanatta değişen paradigmalarla çok sesli yeni söylemlerin ortaya çıktığı, sanatın rolü ve yöntemleri açısından hayatla daha ilişkisel ve içeriden bağlar kurulduğu görülmektedir. Bu perspektiften bakıldığında sanatçılar tarafından, aktivizmin eylem pratiği içerisinde de değerlendirilebilecek, toplumsal konulara dayalı işlerin üretildiği yeni bir zemin oluşmuştur. Günümüze gelindiğinde ise aktivizm ve sanat ilişkisinin ayrışan ve benzeşen yönleriyle çok kapsamlı ve geniş bir konu olduğu görülmektedir. Ama iklim krizi bağlamında Just Stop Oil hareketinin sanatı hedef almasıyla, bugün sanat ve aktivizm ilişkisi başka bir boyuta taşınmıştır. Bu nedenle bu çalışmanın konusu bu eylemi odağına alan bir çerçeve ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada kavramsal ve tarihsel bir çerçeve sunulmakta ve örnekler incelenmektedir. Sonrasında ise iklim krizi bağlamında, sanat ve aktivizm ilişkisi üzerine bir değerlendirme sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Just Stop Oil, İklim Aktivizmi, Sanatçı, Aktivist

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı sanatında akımlar. Sel Yayıncılık.
• Audubon, J. J. (1838). Trompetçi Kuğu. National Galery of Art. Erişim Tarihi: 03.03.2023. https://www.nga.gov/collection/art-object-page.32547.html
• Baudrillard, J. (2010). Sanat komplosu (8. b.). İletişim Yayınları.
• Beuys, J. (1982). 7000 Meşe. Awa Trees. Documenta 7, Kassel. Erişim Tarihi: 03.03.2023. Awa Trees: https://www.awatrees.com/2019/12/06/joseph-beuys-the-art-of-arboriculture/
• Britannica (2023). Fridays For Future Kapsamında Riksdag, İsveç’te Gerçekleşen Grev [Fotoğraf]. Erişim Tarihi: 02.03.2023. https://www.britannica.com/topic/Fridays-for-Future
• Debord, G. (1963, Haziran). The situationists and the new forms of action in politics and art. Desturiktion af Rsg-6. Odense, Danimarka: Galerie EXI.
• Değirmenci, İ. (2021). Beuys ve malzemeleri. Ed. M. Graf. 100 Yıl Beuys içinde. (ss. 92-105). https://www.akbanksanat.com/content/file/beuys-100_yil_ekitap_200323.pdf
• Denes, A. (1982). Buğday Tarlası. Battery Park. Erişim Tarihi: 02.03.2023. https://circa.art/wheatfield-a-confrontation-and-its-monumental-legacy/
• Dion, M. (1999). Thames Nehrini Kazmak. Tate Gallery. Erişim Tarihi: 03.03.2023. https://www.tate.org.uk/art/artworks/dion-tate-thames-dig-t07669
• Eliasson, O. (2003). Hava Durumu Projesi. Tate Gallery. Erişim Tarihi: 03.03.2023. https://www.diken.com.tr/the-weather-project-olafur-eliasson/
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze varlık stratejileri. (G. E. Simber Atay-Eskier, Çev.) Karakalem Kitapevi.
• Gayle, D. (2022, 14 Ekim). Just Stop Oil activists throw soup at Van Gogh’s Sunflowers. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2022/oct/14/just-stop-oil-activists-throw-soup-at-van-goghs-sunflowers
• Gen, E. (2016, 15 Mayıs). Sitüasyonistlerden zapatistlere başkaldırı sanatları: Özerkliğin estetiği. Erişim Tarihi: 13.07.2023. E-skop. https://www.e-skop.com/skopbulten/situasyonistlerden-zapatistlere-baskaldiri-sanatlari-ozerkligin-estetigi/2944
• Gündüz, E. (2013). Duran Adam Eylemi. İstanbul. Erişim Tarihi: 03.03.2023. http://www.kanalb.com.tr/haber.php?HaberNo=51205
• Haacke, H. (2009). Lessons learned. Tate Paper, (12), 1-19.
• News & Press. Just Stop Oil. https://juststopoil.org/news-press/
• Lin, M. (2009). Eksik Olan Ne ? Kaliforniya Bilim Akademisi. Erişim Tarihi: 03.03.2023. https://www.macaulaylibrary.org/2017/02/27/what-is-missing/
• Mahony, E. (2017). Opening spaces of resistance in the corporatized cultural ınstitution: Liberate Tate and the art not oil coalition. Museum & Society, 126-141.
• Mckee, Y. (2015). Debt: Occupy, çağdaş-sonrası sanat ve borç direnişinin estetiği. Ed. A. Artun. Estetik, küresel ayaklanmalar çağında direniş ve estetik içinde (ss. 355-382). İletişim Yayınları.
• Mugan, C. (2021). Nine ways Joseph Beuys defined art. Erişim Tarihi: 08.11.2023. ARTUK: https://artuk.org/discover/stories/nine-ways-joseph-beuys-defined-art
• Reed, S. (2016, 11 Mart). BP to end sponsorship of Tate Museums. Erişim Tarihi: 16.07.2023. The New York Times. https://www.nytimes.com/2016/03/12/business/energy-environment/bp-to-end-sponsorship-of-tate-museums.html
• Steyerl, H. (2015, 12 Mart). Duty-free art. Erişim Tarihi: 20.07.2023. E-Flux. https://www.e-flux.com/journal/63/60894/duty-free-art/
• Şevik, N., & Tosun, M. (2015). Erek sözcüğünün terimceleşme serüveni üzerine etimolojik bir çalışma: “Erek” sözcüğü ve çeviribilim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 247-253.
• Thompson, N. (2018). İktidarı görmek, 21. yüzyılda sanat ve aktivizm. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Treisman, R. (2022, Ekim 26). Protests at art museum nothing new. NPR. Erişim Tarihi: 03.03.2023. https://www.npr.org/2022/10/26/1131377513/museum-protests-famous-artworks-history
• Verstraete, P. (2013). Duran adam etkisi. İstanbul Politikalar Merkezi. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Yılmaz, M. (2006). Modernden postmoderne sanat (2. b.). Ütopya.