Geleneksel Konut Mimarisi: Düzce Derdin Köyü İncelemesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 17, 341 - 360, 31.12.2024

Sevda Kaya , Alper Bideci

https://doi.org/10.55004/tykhe.1555743

Öz

Kırsal yaşam, değişen gelişmeler ve yenilikler beraberinde, insanların beklentileri ve ihtiyaçlarının değişmesi sonucunda ekonomik, eğitim ve sağlık gibi nedenlerden şehirlere göçlerin artması ile hızla yok olmaktadır. Kırsal yaşamla birlikte geleneksel mimarinin ve konutların korunamama sorunları, yenilikçi malzemelerin ve yöntemlerin tercih edilmesi, geleneksel yapım inşaat maliyetlerinin artması, nitelikli ustanın bulunamaması, yöresel malzemeye ulaşımın zorlaşması, sürekli bakım gerektirmesi, yapıların terk edilmesi ve halkın gerekli bilinçte olmaması gibi nedenlerden dolayı artış göstermiştir. Düzce ili halihazırda birçok köyün bulunduğu ve köylerde kırsal yaşamın devam ettiği illerimizden biridir. Karadeniz bölgesinin batı kıyısında bulunan Düzce iline bağlı bir köy yerleşimi olan Derdin köyü 19. yüzyılda Osmanlı- Rus savaşı sonrası Abhazya'dan gelen Abhaza etnik grubu tarafından şehir merkezinin güneyinde kalan bir tepe noktaya kurulmuştur. Etrafı ormanlık alanlarla çevrili olan köy büyük bahçeleri ile dikkat çekmektedir ve doğa turizmi açısından önemli bir kırsal yerleşim yeridir. Yapılan çalışma kapsamında, Düzce ili kırsal yaşamı ve mimarisi hakkında örnek bir çalışma ortaya koymak ve gelecek nesillere kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel evler hakkında yararlanabilecekleri bir kaynak oluşturmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Derdin köyü çalışma alanı olarak seçilerek bu çalışma alanının kırsal yaşamı ve geleneksel yapıları köyde yaşayan halk ile konuşmalar sonucunda varılan bilgiler, çizimler, fotoğraflar ve analizler doğrultusunda aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, Derdin köyünde incelenen yapıların plan çözümleri, sofa tipleri, yapım aşamasında kullanılan farklı yöresel malzemeleri ve tercih edilen yapım teknikleri, cephelerinde nerelere dikkat edildiği, çatı tipleri ve üst örtü özellikleri, köye özgü özellikler olan farklı mimari unsurları, köy genelinde karşılaşılan yapılarda bozulmaları, ihtiyaçlardan doğan değişimleri ve korunma sorunları detaylı olarak ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Düzce Derdin köyü, Geleneksel konut mimarisi, Kırsal alan, Koruma sorunları

Kaynakça

• Aksoy, D., ve Ahunbay, Z. (2005). Geleneksel ahşap iskeletli Türk Konutu’nun deprem davranışları. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 4(1), ss. 47-58.
• Aktaş Yasa, A. (2016). Seben geleneksel konut mimarisi üzerine bazı gözlemler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (24), ss. 45-70.
• Arslan, S. (2022). Çerkez ve Abaza (Abhaz) kökenli yazarların romanlarında milli kimlik inşası. [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Bayraktar, H. (2020). Kırsal yaşamın mimari göstergesi geleneksel köy evlerinin Düzce örnekleminde tartışılması. Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 5(1), ss. 71-103.
• Çetinbaş, M. N. (2017). Elveda Çerkesya. Çınaraltı Yayıncılık.
• Demirel, R. (2013). Seben köy evleri. Bolu Olay. Erişim Tarihi: 11.11.2024. https://www.boluolay.com/makale/18128756/resat-demirel/seben-koy-evleri
• Eldem, S. H. (1996). Yapı. Birsen Yayınevi
• Erdem, A. (2020). Boyabat köylerinde geleneksel kandil evler ve koruma sorunları. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (21), ss. 105-129.
• Ergün, A., & Çavdar, E. (2010). Geleneksel Balıkesir Dursunbey Evleri’nde yapım teknolojileri ve malzeme kullanımları. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(2), ss. 1-11.
• Kaya, S., ve Bideci, A. (2023). Düzce Dadalı Köyü geleneksel konutların incelenmesi. L. G. Kaya (Edt.), Mimarlık, planlama ve tasarım alanında uluslararası araştırmalar, ss. 299-317. Platanus Publishing.
• Koca, G., ve As, N. (2016, 2-3 Haziran). Çatıda ahşap kullanımı [Sözlü Bildiri]. 8.Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Perker, Z. S. (2004). Geleneksel ahşap yapılarımızda kullanım sürecinde oluşan yapı elemanı bozulmalarının Cumalıkızık örneğinde incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Perker, Z. S., ve Akıncıtürk, N. (2011). Geleneksel Cumalıkızık evlerinde ahşap konut sistemi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(1).