Batı Akdeniz Bölgesi Orman Ürünleri Sektörünün Rekabet Gücünün Porter'ın Karo Modeli Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 2, 51 - 66, 01.06.2013

Hidayet Keskin

Öz

The creation of international/national/regional and local competitive advantages by nations/regions for economic development has gradually gained importance with the globalization. Therefore, special attention is given to sectoral clusters in terms for gaining competitive power. The intra-cluster connections are guides for attaining competitive power. Besides, in order to understand the competitive power of the region, it is necessary to determine the conditions of competition. In the study, the determinants of competitive power of the forest products sector that has quite a crucial role in the economy of Western Mediterranean Region (TR61) are analyzed. Porter’s (1990) widely accepted Diamond Model is utilized in order to analyze the competitive power of the sector. In order to determine the competitive advantages and disadvantages of clustering, the data attained through the questionnaires and surveys applied on the enterprises located in TR61 NUTS 2 Level Region - Western Mediterranean Region - is analyzed with business cluster analyses. As the result of business cluster analyses, it is determined that the sector has high competitive power in terms of factor endowment, moderate for firm strategy and competition, moderate for demand conditions and low for related and supporting sectors. In the aggregate, it is determined that the sector has moderate level of competitive power

Anahtar Kelimeler

-

Batı Akdeniz Bölgesi Orman Ürünleri Sektörünün Rekabet Gücünün Porter'ın Karo Modeli Çerçevesinde İncelenmesi

Öz

Küreselleşme ile ulusların/bölgelerin uluslar arası/ulusal/bölgesel ve yerel rekabetçi avantaj yaratmaları ekonomik kalkınma için gittikçe önem kazanmaktadır. Dolayısıyla sektörel kümelenmelere rekabet gücü kazanma konusunda giderek daha fazla odaklanılmaktadır. Kümelenme içindeki bağlantılar rekabetçi gücün nasıl kazanılabileceği konusunda yol gösterici olmaktadır. Ayrıca bölgenin rekabetçi gücünün anlaşılabilmesi için, rekabetçi koşulların belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Batı Akdeniz Bölgesi (TR61) ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Orman Ürünleri Sektörünün rekabet gücünün belirleyicileri incelenmiştir. Teorik çerçeve olarak, sektörlerin rekabetçi gücünü analiz etmede yaygın olarak kullanılan Porter(1990)’ın Karo Modeli kullanılmaktadır. TR 61 düzeyi Batı Akdeniz Bölgesi’nde yer alan sektör firmaları ile yapılan anket ve mülakat çalışmalarından elde edilen veriler, kümelenmenin rekabetçi avantajları ve dezavantajlarının belirlenmesi amacıyla iş kümelenmesi analizi ile incelenmiştir. İş kümelenmesi analizi sonucunda sektörün; faktör şartları açısından yüksek, firma stratejisi ve rekabet açısından orta, talep şartları açısından orta, ilgili ve destekleyici sektörler açısından düşük düzeyde rekabet gücüne sahip olduğu belirlenmiştir. Bütüncül olarak değerlendirildiğinde sektörün orta düzeyde rekabet gücüne sahip olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, Kümelenme, Karo Modeli, Rekabetçi Avantaj, Orman Ürünleri Sektörü

Kaynakça

• AKGÜNGÖR, S. (2003). “Exploring Regional Specializations in Turkey’s Manufacturing Industry”, Paper Prepared for Presentation at the Regional Studies Association International Conference, 12-15 Nisan, Pisa, İtalya.
• AKGÜNGÖR, S. ve FALCIOĞLU, P. (2005a). “European Integration and Regional Specialization Patterns In Turkey’s Manufacturing Industry”, Discussion Paper Series, No. 05/01.
• AKGÜNGÖR, S. ve FALCIOĞLU, P. (2005b). “Türkiye İmalat Sanayinde Bölgesel Uzmanlaşma ve Sanayi Kümeleri”, Pamukkale Üniversitesi Kentsel ve Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu (KEAS), Denizli.
• AKGÜNGÖR, S., KUMRAL, N. ve LENGER, A. (2003). “National Industry Clusters and Regional Specialization in Turkey”, European Planning Studies, 2003, Vol.11, Issue 6, ss. 647-669.
• ASHEIM, B., COOKE, P. ve MARTIN, R. (2006). ‘The Rise of the Cluster Concept in Regional Analysis and Policy: A Critical Assessment’, Clusters and Regional Development, Edited by Bjorn ASHEIM, Philip COOKE ve Ron Martın, Routledge Taylor&Francis Group, USA.
• BULU, M. ve ERASLAN, İ.H. (2004). ‘Kümelenme Yaklaşımı’, içinde Çağdaş Yönetim Yaklaşımları İlkeler, Kavramlar ve Yaklaşımlar, (Editor: İsmail BAKAN), Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1. Baskı, İstanbul.
• BULU, M. (2003). Profiling Micro Clusters: Identification of Value-adding Production and Service Chains by Using Graph Theoretical Approach, Yayınlanmamış İşletme Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, No: 141015.
• BULU, M., ERASLAN, İ.H. ve ŞAHİN, Ö. (2004). “Elmas(Diamond) Modeli İle Ankara Bilişim Kümelenmesi Rekabet Analizi”, 3. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Osman Gazi Üniversitesi, Eskişehir, ss.143-153.
• ÇAĞLAR, E. (2006). Türkiye’de Yerelleşme ve Rekabet Gücü: Kümelenmeye Dayalı Politikalar ve Organize Sanayi Bölgeleri, Bölgesel Kalkınmada Yeni Açılımlar, TEPAV, ss.305-315.
• DAYASINDHU, N. (2002). “Embeddedness, Knowledge Transfer, Industry Clusters and Global Competitiveness: A Case Study of The Indian Software Industry”, Technovation 22, ss. 551-560.
• DPT. (2006). İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri, Yayın No: DPT:2693.
• DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara.
• ENRIGHT, M.J. (1998). “The Globalization of Competition and the Localization of Competitive Advantage: Policies toward Regional Clustering”, Paper Presented at the Workshop on the Globalization of Multinational Enterprise Activity and Economic Development University of Strathclyde Glasgow, 15-16 Mayıs, İskoçya.
• ERAYDIN, A. ve KÖROĞLU ARMATLI, B. (2005). “Innovation, Networking and The New Industrial Clusters: The Characteristics of Networks and Local Innovation Capabilities In The Turkish Industrial Clusters”, Entrepreneurship & Regional Development, Vol.17, Issue 4, ss. 237-266.
• ERAYDIN, A. ve KÖROĞLU ARMATLI, B. (2007). “Increasing Role of Services in Competitive Power and Innovativeness of Firms and Industrial Clusters”, Europen Planning Studies, Vol.15, Issue 7, ss. 905-925.
• EUROPEAN COMMISSION (2002). Regional Clusters In Europe, Observatory of European SMEs 2002, No. 3.
• KARATAȘ, N. (2006). Firma Kümeleșme Eğilimleri Üzerine Ampirik Bir Araștırma:İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Örneği, PLANLAMA 2006/3.
• KARLSSON, C .(2007). “Clusters, Functional Regions and Cluster Policies”, CESIS Electronic Working Paper Series, Paper No. 84, ss. 1-24.
• KUMRAL, N., AKGÜNGÖR, S. ve LENGER, A. (2001). “National Industry Clusters: The Case of Turkey”, Paper prepared for Regional Transitions: European Regions and the Challenges of Development, Integration and Enlargement, Presentation at the Regional Studies Association.
• MALMBERG, A. ve POWER, D. (2006). ‘True Clusters A Severe Case of Conceptual Headache’, Clusters and Regional Development, Edited by Bjorn ASHEIM, Philip COOKE ve Ron Martın, Routledge Taylor&Francis Group, USA.
• MASKELL, P. ve KEBIR, L. (2006). ‘What Qualifies As A Cluster Theory?’, Clusters and Regional Development, Edited by Bjorn ASHEIM, Philip COOKE ve Ron Martın, Routledge Taylor&Francis Group, USA.
• MERCAN, B., HALICI, N.S. ve BALTACI, N. (2004). ‘Küresel ve Bölgesel Rekabet Avantajı Sağlayıcısı Olarak Sanayi Odaklarının(Clusters) Oluşumu ve Gelişimi, 3. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Osman Gazi Üniversitesi, 25-26 Kasım 2004, Eskişehir, ss. 167-176.
• MOON, H.C., RUGMAN, A.M., ve VERBEKE, A. (1995). “The generalized double diamond approach to international competitiveness”, in A. Rugman, J. Van Den Broeck & A. Verbeke (Eds), Research in global strategic management, Vol. 5, ss. 95-114, Greenwich, JAI Press.
• ÖZ, Ö. (1999). The Competitive Advantage of Nations; The Case of Turkey, Ashgate Publishing.
• ÖZ, Ö. (2001). “Sources Of Competitive Advantage of Turkish Construction Companies in International Markets”, Construction Management and Economics, Volume 19, Number 2, Routledge Taylor&Francis Group, USA, ss. 135-144.
• ÖZ, Ö. (2002). “Assessing Porter’s Framework for National Advantage: The Case of Turkey”, Journal of Business Research, Vol.55, Issue 6, ss. 509-515.
• ÖZ, Ö. (2004). Clusters And Competitive Advantage The Turkish Experience, Palgrave Macmillan.
• PORTER, M.E. (2000). “Location, Competition and Economic Development: Local Clusters in a Global Economy”, Economic Development Quarterly, Vol.14, No:1, ss.15-34.
• PORTER, M.E. (1998). “Clusters and the New Economics of Competition”, Harvard Business Review, ss. 77-90.
• PORTER, M.E .(1990). “Competitive Advantage of Nations”, Harvard Business Review, ss. 73-79.
• PORTER, M.E. (2003). “The Economic Performance of Regions”, Regional Studies, Vol. 37, Issue 6&7, ss. 549-578.
• PORTER, M.E. (1998). The Competitive Advantage of Nations with A New Introduction, The Free Press, NY, USA.
• RUGMAN, A.M. ve D’CRUZ, J.R. (1993). “The Double Diamond Model of International Competitiveness: The Canadian Experience”, Management International Review, Vol. 33,Issue:2, ss.17-37.
• T.C. BASBAKANLIK, 2009/15199 Sayılı Karar, T.C. Resmi Gazete, Tarih: 16.07.2009, Sayı: 227290.
• WOODWARD, D. (2004). “Porter’s Cluster Strategy Versus Industrial Targeting”, Based a Presentation at the ICIT Workshop, Orlando, Florida, USA.