Gürcistan Ulus İnşa Çabalarının Önünde Bir Engel: Cavahati Ermenileri

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 2, 67 - 75, 01.06.2013

Timuçin Kodaman Adem Ali İren

Öz

Ethnic and religious differences in Caucasia have always been one of the main sources of conflicts during the history. Especially different ethnic minorities in Georgia in the post-communist era were one of the biggest obstacles to form a coherent Georgian nation. Armenian minority in Georgia, which was the most alien ethnicity to Georgian society, was less prone to integrate with whole Georgian country because of troubling at speaking Georgian language, poor economic conditions and lacking of well functioning Armenian organizations embracing whole country. Moreover, Georgian attempts for creating a unified society was perceived by Armenian minority as a “white genocide” and they developed a resisting attitude against this kind of integration endeavor that Georgian government centered upon. 1. GİRİŞ Kafkasya tarih boyunca çeşitli toplumlara ev sahipliği yapmış ve birçok soruna tanık olmuş Don Nehrinden Kars Platosuna uzanan bir coğrafyadır. Çeşitli milletlerin bir arada yaşadığı bu bölgede, etnik ve din temelli çatışmalar, toplu katliamlar, göçler ve savaşlar meydana gelmiştir. Tarihsel serüven içinde değişik imparatorlukların egemenliği altında yaşayan farklı toplumlar genel olarak bölgeye hâkim olan otoritenin zaafa uğradığı dönemlerde ya da kendilerine yakın bir gücün başat bir rol üstlenmesiyle birbirleriyle üstünlük mücadelesine girmişler ve diğerlerini sindirmeye çalışmışlardır. Günümüz Kafkasya’sı da geçmişten aldığı kan, gözyaşı ve çeşitli anlaşmazlıklarla dolu mirası yaşatmaktadır. Sovyetler Birliği gibi bölgede önemli bir gücün dağılmasının ardından çok farklı etnik yapıları bünyesinde barındıran Gürcistan’ın b ağımsızlığını kazanması ve zaman içinde ulus devlet oluşturma çabaları ülkede etnik kimliğe dayalı önemli sorunların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Cavaheti sorunu bugüne kadar Güney Osetya ve Abhazya hareketlerinin gölgesinde kalan ve Gürcistan’da ulusal birliğin sağlanmasında önemli engellerden birini teşkil eden bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Cavaheti’de yaşayan nüfusun önemli bir kısmını Ermeniler oluşturmaktadır. Aynı zamanda Ermeni toplumu ülkede Gürcülerden sonra gelen en büyük etnik gruplardan biridir. 1944 yılında Sovyet lider Stalin’in emriyle yerlerinden göç ettirilen Ahıska Türklerinin (Wheatley, 2004:6) anavatanı olan Samtskhe-Javakheti bölgesinde yaşayan Ermeniler, SSCB’nin yıkılışıyla birlikte bağımsız olan Gürcistan’ın sınırları içinde kalmıştır. Gürcistan’ın bağımsızlık sonrası azınlık politikaları “Gül Devrimi”nden sonra bölgede yaşayan Ermenilerin kamu alanında yer alması ve kamu hizmetlerinden daha fazla yararlanabilmesi için Gürcüce öğrenmesini zorunlu kılmıştır. Orta yaş ve üstü bölge halkının Gürcü dilini öğrenmek

Anahtar Kelimeler

Caucasia, Javakheti Armenians, Integratioın

Gürcistan Ulus İnşa Çabalarının Önünde Bir Engel: Cavahati Ermenileri

Öz

Kafkasya’daki etnik ve dini farklılıklar tarih boyunca sorunların ana kaynaklarından biri olmuştur. Özellikle Gürcistan’daki farklı etnik azınlıklar komünist dönem sonrasında kaynaşmış bir Gürcistan ulusunun oluşmasının önündeki en büyük engellerden birini teşkil etmiştir. Gürcistan toplumuna en çok yabancılaşmış etnik grup olan Gürcistan Ermenileri genel olarak Gürcü dilini bilmeme, kötü ekonomik koşullar, ülkenin tamamını kucaklayan ve iyi işleyen Ermeni teşkilatlarının eksikliği nedeniyle bütünleşmeye daha az meyillidirler. Ayrıca Gürcistan’ın bütünleşik bir toplum yaratma çabası Ermeniler tarafından “beyaz soykırım” olarak algılanmakta ve Ermeniler Gürcistan hükümetinin merkezinde olduğu bu tarz bütünleşme çabalarına karşı direniş göstermektedirler.

Anahtar Kelimeler

Kafkasya, Cavaheti Ermenileri, Bütünleşme

Kaynakça

• ADALIAN, R.P. (2005). “Armenian Genocide” Armenian National Institute, http://www.armenian-genocide.org/genocide.html, 2011
• ANDERSON, B. (2006). Imagined Communities: Reflections on the origin and spread of Nationalism, (Revised Edition) Verso, New York.
• ANJAPARIDZE, Z. “Javakheti region complicates Georgian relations with Armenia”, Jamestown Foundation Eurasia Daily Monitor. 2, (101), http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=30436, 1.12.2011.
• AYVAZIEN, A. (2008). “ The Fundamentals of Armenian Identity or Who is an Armenian?”, http://www.keghart.com/node/54, 02011.
• BROERS, L. (2008). “Filling the Void: Ethnic Politics and Nationalities Policy in Post-Conflict Georgia”, Nationalities Papers, 36 (2) s. 275-30
• BRUBAKER, R. (2009). Nationalism Reframed: Nationhood and the National Question in the New Europe, Cambridge University Press, New York.
• COMPANJEN, F.J. (2010). “Nagorno-Karabakh”, http://www.atlcom.nl/upload/documenten/Companjen.pdf, 02.12.2011.
• CORSO, M. (2005). “Saakashvili: No Jobs in Jeopardy in Base Row”, http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav31505.shtml, 10.12.2011
• DARCHIASHVILI, D. (2002). “The Armenian community of Javakheti: collective memories and current concerns”, Edt: G. Nodia, Ethnic-confessional Groups and Challenges to Civic Integration in Georgia, Caucasus Institute for Peace Democracy and Development, Tiflis.
• GEORGE, J.A. (2008). “Minority Political Inclusion in Mikheil Saakashvili’s Georgia”, Europe-Asia Studies, 60 (7) s. 1151-1175.
• GEORGE, J.A. (2009). “The dangers of reform: state building and national minorities in Georgia”, Central Asian Survey, 28 (2) s. 1351
• GURETSKI, V. (1998). “The Question of Javakheti”, Caucasian Regional Studies 3, (1) http://poli.vub.ac.be/publi/crs/eng/0301-05.htm, 02011.
• GÜRCİSTAN PARLAMENTOSU HABER BÜLTENİ ARAŞTIRMA BÖLÜMÜ, (1999). Gürcistan Parlamentosu, Yayın No: Cilt 2. GÜRCİSTAN ULUSAL İSTATİSTİK OFİSİ, (2002). “Genereal Population Census of 2002”, http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=53&lang=eng, 15.10.2011.
• HAKOBYAN, G. (2005). “Demonstration in Javakheti marks increased tensions in Armenian populated regions of Georgia”, http://www.cacianalyst.org/issues/20050406Analyst.pdf , 09.12.2011.
• LOHM, H. (2007). “Javakheti after the Rose Revolution:Progress and Regress in the Pursuit of National Unityin Georgia”, European Centre for Minority Issues ECMI Working Papers 38, s. 1-45.
• METREVELİ, E. ve KULİCK, J. (2009). “Social Relations and Governance in Javakheti, Georgia”, Iniative for Peacebuilding, s. 1-36. METREVELİ, E. ve YAKOBASHVİLİ, T. (2009). “The Georgian State and Minority Integration: Progress Made and Progress Still to Come”, Central Asia-Caucasus Institute and Silk Road Studies Program (CACI-SRSP) s. 45-64.
• MODEBADZE, V. (2009). “EthnoConfessıonal Composition of Samthkhe-Javakheti and the Problem of Peaceful Coexistence in The Multi-Ethnic Society”, s. 99-105.
• NİLSSON, N. (2009). “Obstacles to Building a Civic Nation: Georgia’s Armenian Minority and Conflicting Threat Perceptions”, Ethnopolitics, 8 (2) s. 135-153.
• POPJANEVSKI, J. (2006). “Minorities and the State inthe South Caucasus: Assessing the Protection of National Minorities in Georgia and Azerbaijan”, Central Asia Caucasus Institute Silk Road Studies Program, s. 25-56.
• RITCHIE, D.A. (2003). “Congress confronts the Armenian Genocide”, Edt: Winter, J., Armenia and Armenian genpcide of 1915, Cambridge University Press, New York.
• TONOYAN, A. (2010). “Rising Armenian–Georgian Tensions and the Possibility of a New Ethnic Conflict in the South Caucasus”, Demokratizatsiya, 18 (4) s. 287-308.
• WHEATLEY, J. (2009). “Managing ethnic diversity in Georgia: one step forward, two steps back”, Central Asian Survey, 28 (2) s. 1191
• WHEATLEY, J. (2004). “Obstacles Impeding the Regional Integration of the Javakheti Region of Georgia”, European Centre for Minority Issues, ECMI Working Papers 22, s. 1-41.