Turunçgil Fidan Yetiştiriciliğinde Hatay

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 12, 17.02.2020

Müge Kamiloğlu Alev Canbaz

Öz

Bu çalışmada, Hatay ilindeki turunçgil fidan işletmeleriyle fidan üretiminin türlere ve çeşitlere göre dağılımı incelenmiştir. İşletmelerin bazı teknik özellikleri incelenerek sorunları ve çözüm önerilerine değinilmiştir. Tarımsal işletmelerden elde edilen veriler yüz-yüze görüşerek tam sayım yöntemi ile elde edilmiştir. Buna göre 1-50.000 adet fidan üreten işletmeler I., 50.001-100.000 adet fidan üreten işletmeler II., 100.000’den fazla fidan üreten işletmeler III. grup fidan işletmesi olarak tanımlanmıştır. İşletmeler toplam 2.242.510 adet turunçgil fidanı üretmekte olup, üretilen bu fidanların %60,37'si limon, %29,21'i mandarin, %10,41'i ise portakal fidanıdır. İşletme sahiplerinin %47,62'si anaçlık tohumlarını kendi ağaçlarından elde etmekte ve %96,20'si elde ettikleri bu tohumları örtü altına ekmektedir. İşletmelerin %96,15’i gübreleme yapmaktadır. Tohum ekiminden aşılamaya kadar ortalama 6,35 adet, aşılamadan satışa kadar 6,31 adet gübreleme yapan işletmelerin %53,80’i gübreleme konusunda üniversitelerden yardım almaktadır. Ayrıca işletmelerin hepsi damla sulama sistemi kullanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Turunçgil fidancılığı, , teknik yapı

Kaynakça

• Ağaoğlu YS, Çelik H, Çelik M, Fidan Y, Gülşen A, Günay A, Halloran N, Köksal İ, Yanmaz R. 1995. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 4,Ankara, 369 s.
• BÜGEM. 2019. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Kayıtları, Ankara.
• Büyükarıkan, U. 2014. Ilıman İklim Meyve Türlerinde Sertifikalı Fidan Üreten İşletmelerin Ekonomik Analizi: Isparta İli Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Büyükarıkan U, Büyükarıkan B. 2014. Türkiye'de Meyve Fidanı Üretiminin Mevcut Durumu Üzerine Bir Araştırma. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 19 (2):16-25.
• Çelik H, Çelik M, Yalçın R. 2000. Türkiye'de Meyve ve Asma Fidancılığının Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi. Türkiye II. Fidancılık Sempozyumu. 10-17. 25-29 Eylül, İzmir.
• Dalkılıç Z. 2005. Turunçgiller (Davies F. S. ve Albrigo L.G. Çeviri). Adnan Menderes Üniversitesi Yayınları No:22, 273 s.
• Demirtaş B. 2005. Türkiye'de Limon Üretim Ekonomisi ve Pazar Yapısı. T.C. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 195 s., Adana.
• Ergun ME, Erkal S, Burak M, Pezikoğlu F, Öztürk M. 2000. Türkiye'de Meyve Fidancılığının Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler Yayın No:142. Yalova.
• Gül M. 2005. Toros Dağları Geçit Bölgelerinde Elma Üretiminin Ekonomik Analizi. T.C. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 378s., Adana.
• Hartmann HH, Kester DE, Davies JR, F.T. 1990. Plant Propagation Principles and Practices. 5th Edition, Prentice Hall, Eaglewood Cliffs, 232-233.
• İnce E. 2018. Türkiye'de Meyve ve Asma Fidanları Üretim Materyallerinde Tarım Bakanlığı Bitki Sağlığı Uygulama Çalışmaları. Uluslararası Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 1(1): 14-18.
• Kaplankıran M, Demirkeser TH, Toplu C, Alkan Ü. 1995. Hatay ili Turunçgil Fidancılığının Teknik Yapısı. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Çukurova Üniversitesi, 3-6 Ekim, Adana:541-545.
• Karademir Z, Tuzcu Ö, Kaplankıran M. 1994. Turunçgil Fidan Yetiştiriciliğinde Bükme, Kırma, Kesme ve Kontrol Uygulamalarının Aşı Gözü Sürmesi ve Gelişmesi Üzerine Etkileri. Derim. 11(2):9-20.
• Karamürsel D, Öztürk F, Öztürk G, Kaymak S, Eren İ, Akgül H. 2004. Eğirdir Yöresi Elma Yetiştiriciliğinin Durumu ve Sorunlarının Belirlenmesi ile Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül, Tokat. Bildiriler Kitabı: 225-231.
• Karamürsel D. 2010. Afyon’da Erik Üretimi Yapan İşletmelerin Yapısal Durumu ve Gelişme Olanakları, (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Konya.
• Kaşka N, Ergenoğlu F, Kaplankıran M, Küden A, Tangolar S. 1990. Türkiye’de Ilıman Ve Subtropik İklim Meyveleri ve Bağcılıkta Fidan Üretimi, Sorunlar ve Çözüm Yolları, Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi,178-190, 8-12 Ocak, Ankara.
• Mermer S, Demirkol A. 1991. Gözenek (cahexia-xyloroposis) Viroidi Biyolojik İndekslemesinde Daha Çabuk Sonuç Alabilmek İçin Bazı Tekniklerin Karşılaştırılması. Derim. 8(3):121-129.
• Özcan Ö. 1988. Turunçgillerde Göz Aşısı Metoduyla Fidan Üretimi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayınları No:81, Menemen, 65 s.
• Özsan B. 1967. Türkiye'de Turunçgil Ziraatı. Tarım Bakanlığı Yayını, Dizer Konca Matbaası, İst. 283s.
• Platt RG, Opıtz KW, Frolıch E.F. 1968. Propagation of Citrus. Univ. Calif Exp. Sta, Ext. Serv., Circular No:546 Riverside, California. Söylemezoğlu G, Dumanoğlu H, Çelik H, Kunter B, Atıcı A, Tahmaz H. 2010. Türkiye'de Asma ve Meyve Fidanı Üretimi ve Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11- 15 Ocak 2010, Ankara, Bildiriler Kitabı- 2:891-907.
• Tapkı N. 2015. Hatay İlinde Meyve Fidancılığı Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi. T.C. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 163s., Adana.
• Tuzcu Ö, Erkan O, Özsan M. 1976. Turunçgil Fidanı Üreten İşletmelerimizin Teknik Ve Ekonomik Faaliyetleri Üzerine Bir Çalışma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. 1-72.
• Tuzcu Ö, Özsan M, Kaplankıran M. 1983. Doğu Akdeniz Yerli Turunçlarının Büyüme Durumları. TÜBİTAK-TOAG VII. Bilim Kongresi Bahçe Bitkileri Seksiyonu, TÜBİTAK Yayın No.547:207-227.
• Uysal O, Polatöz S. 2017. Dünyada ve Türkiye'de Turunçgil Üretimi ve Dış Ticareti. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 6 (22): 4-9.
• Yeşiloğlu T. 2017. Turunçgil Anaçlarının Tarihçesi ve Yeni Anaçların Geliştirilmesi. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 6 (22): 10-12.
• Yücel A, Erkal S, Osmanlıoğlu E, Şafak A, Ergun M. 1989. Üretimin Yoğun Olduğu İllerde Kiraz Üretimi Değerlendirmesi ve Pazarlama Sorunları Üzerinde Bir Araştırma, Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Yalova, Proje Kodu: 7-7-0-342, 2 –27s.