DENİZ TAŞIMACILIĞI VE INCOTERMS: FOB’A İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 13 - 39, 28.12.2020

Seyfettin Ceylan

Öz

Dünyada mal taşımacılığı karayolu, demiryolu, havayolu, deniz yolu ve boru hattı ile yapılmaktadır. Taşımacılıkta, çoğu kez birden fazla taşıma türü kullanılarak modlar arası ulaştırma sisteminden yararlanılmaktadır. Taşıma modları içerisinde deniz taşımacılığı, miktar ve oran olarak en fazla paya sahiptir. Artan ticaret, hızlı endüstrileşme, taşıma mesafelerinin uzaklığı, yükün tek seferde ve büyük miktarlarda güvenli bir şekilde taşınması, taşıma maliyeti, kara yollarındaki aşırı yoğunluk ve benzeri nedenler, deniz taşımacılığının payını her geçen gün artırmaktadır.
Dünya dış ticaretinin yüzde 84’ü deniz taşımacılığı gerçekleştirilmekte olup, Türkiye’de ise, deniz taşımacılığının dış ticaretteki payı yüzde 88.70’e ulaşmış bulunmaktadır. Diğer taşıma türlerine göre taşımada daha çok paya sahip olmasının nedeni, taşımanın sağladığı ekonomik ve ticari avantajlardan kaynaklanmaktadır. Deniz taşımacılığının temel bileşenleri; Gemi, liman ve yük olarak tanımlanmaktadır.
Taşımacılıkta kullanılmakta olan ve deniz taşımacılığında da önemli bir yere sahip Incoterms, (teslim şekilleri) uluslararası ticarette tarafların hak ve menfaatlerinin korunması bakımından önem arz etmektedir. Taşıma sisteminin karmaşıklığı, teknolojik ve endüstriyel gelişmelere bağlı olarak değişen teslimat şekilleri nedeni ile Incoterms’de değişiklik yapılması ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu kapsamda, Uluslararası Ticaret Odası (ICC), ülkeler arası ticarette ortaya çıkabilecek problemleri en aza indirmek için, ticari ve finansal düzenlemeler yapmış ve söz konusu düzenlemeler zaman içerisinde güncellenmiştir. Bu araştırmada, Dünyada ve Türkiye’de deniz taşımacılığındaki gelişmeler ile Incoterms değerlendirilmiş, deniz ve içsu taşımacılığında yaygın olarak kullanılan teslim (Incoterms) şekillerinden biri olan ‘’Gemide Masrafsız Teslim’e’’ (FOB-Free On Board) ilişkin olarak tarafların sorumlulukları ve en son yapılan değişiklikler ile FOB teslimde karşılaşılan sorunlara değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deniz Taşımacılığı, Incoterms, FOB

Maritime Transportation and Incoterms: An Evaluation on FOB

Öz

The transportation of goods in the world is carried out by road, railway, airline, maritime and pipeline. In transportation, often using more than one type of transportation, intermodal transport system is utilized. Among the modes of transport, maritime transport has the largest share in quantity and proportion. Reasons such as increased trade, rapid industrialization, distance of transport distances, safe transportation of cargo in one time and in large quantities, transportation cost, excessive density of roads, etc. increase the share of maritime transportation day by day. 84 percent of the world's foreign trade is maritime transport and in Turkey, the share of marine transportation reached 88.70 percent of foreign trade. The reason for having more share in transportation than other types of transportation is due to the economic and commercial advantages provided by transportation. The main components of maritime transport is defined as ship, port and cargo. Incoterms (delivery forms), which are used in transportation and have an important place in maritime transportation, are important in terms of protecting the rights and interests of the parties in international trade. Due to the complexity of the transportation system and the delivery patterns that vary depending on technological and industrial developments, the need to make changes in Incoterms has emerged and within the scope of this, the International Chamber of Commerce (ICC) has made commercial and financial regulations to minimize the problems that may arise in international trade, and these regulations have been updated over time. In this research, the Incoterms in the world and in Turkey evaluated the developments in the maritime transport, regarding the FOB-Free On Board, which is one of the Incoterms forms commonly used in sea and inland water transportation, the responsibilities of the parties, the most recent changes and the problems faced in FOB delivery were evaluated and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Maritime Transportation, Incoterms, FOB

Kaynakça

• ABD Uluslararası Ticaret İdaresi. (2020). Know Your Incoterms. https://www.trade.gov/know-your-incoterms
• Aygün M. (2014). “Yabancılık Unsurunun Mahiyeti ve Yargılamadaki Rolü”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 16(Özel Sayı): 1025-1066
• Başlangıç S.Ö. (2015) “Uluslararası Lojistik Uygulamarında Teslim Şekilleri ve Teslim Şekli Seçimini Etkileyen Unsurların Belirlenmesi”. Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydın.
• Dachser Türkiye. Incoterms 2020. https://www.dachser.com.tr/tr/mediaroom/downloads/Corporate/Marktinfo/Incoterms2020.pdf
• Caner, O. (2012). “Incoterms 2010 (ICC Rules for the Use of Domestic and International Trade Terms”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2): 223-262
• Çalışkan N. (2019). Uluslararası Denizyolu Taşımacılığının Türkiye Dış Ticaretine Etkisinin Analizi ve Diğer Taşıma Modlarıyla Rekabeti. https://hdl.handle.net/11413/5832
• DTO. (2017). “Denizcilik Sektör Raporu”. Deniz Ticaret Odası. İstanbul.
• DTO. (2019). “Denizcilik Sektör Raporu”. Deniz Ticaret Odası. İstanbul.
• Emanet H. (2016). “Uluslararası Eşya Taşıma Konvansiyonlarının Temel Hükümlerinin Karşılaştırma Analizi”. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1): 162-172
• Esmer S. (2009). “Konteyner Terminallerinde Lojistik Süreçlerin Optimizasyonu ve Bir Simulasyon Modeli”. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• IMO. (2013). World Maritime Day a Concept of a Sustainable Maritime Transportation System
• Kılcı, H. (2017). “Taşımacılık Faaliyetlerinin Rekabet Üstünlüğü Oluşturmada İşletmecilikte Yeri ve Önemi: Türkiye Örneği ve Türkiye’de Taşımacılığın Gelişimi”. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı: 74-86
• Kocasakal H.Ö. (2010). “Sözleşmelere Uygulanacak Hukunun MÖHUK m.24 Çerçevesinde Tespiti ve Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 1(2): 27-62
• Korkmaz M.E. (2019). “Teslim Şekilleri 2020 (Incoterms® 2020)”. Dış Ticaret Ajansı. https://www.disticaretajansi.com/teslim-sekilleri-2020-incoterms-2020/
• Özkan, Ö. (2012). “Incoterms 2010 ile Getirilen Yenilikler”. Akademik Bakış Dergisi, 31:1-15
• Seçkin N. (2017). “Uluslararası Ticarette Kullanılan Belgelerin Eloktronik Ortama Taşınma Süreci”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü. İstanbul
• Shiphub. (2019). Incoterms 2020 FOB. https://www.shiphub.co/incoterms-2020-fob
• Taşçı Z.G. (2017). “Incoterms® 2010 ile 2000 Broşürleri Arasındaki Farkların İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü. İstanbul
• Tekin S.M. (2017). Navlun Sözleşmelerinde Taşıyanın Sorumluluğu, Onikilevha, İstanbul
• Tunç Ö. (2015). “FOB Teslim Şekline Göre Tarafların Yükümlülükleri”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Uluslararası Armatörler Birliği. (2020). Largest Beneficial Ownership Countries. https://www.ics-shipping.org/shipping-facts/shipping-and-world-trade/largest-beneficial-ownership-countries
• Uluslararası Ticaret Örgütü. (2019). Incoterms Rules History https://iccwbo.org/resources-for-business/incoterms-rules/incoterms-rules-history/
• Uluslararası Ticaret Örgütü. (2020). Incoterms® 2020 vs 2010: What’s changed?. https://icc.academy/incoterms-2020-vs-2010-whats-changed/
• UNCTAD. (2020). “Review of Maritime Transport 2018”. Birleşmiş Milletler. Cenevre
• UNCTAD. (2020). “Review of Maritime Transport 2019”. Birleşmiş Milletler. Cenevre
• UTİKAD. (2010). Sorumluluk Kurallarında Rotterdam Dönemi https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/4678/sorumluluk-kurallarinda-rotterdam-donemi
• Wagner I. (2020). Number of Merchant Ships by Type 2019. Statista. https://www.statista.com/statistics/264024/number-of-merchant-ships-worldwide-by-type/