Egzersizde Temel Psikolojik İhtiyaçlar ve Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 99 - 107, 30.04.2021

Meryem Altun Ekiz Emel Sezgin

Öz

Bu çalışmanın amacı, çeşitli egzersiz programına katılan bireylerdeki egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar ile
olumsuz değerlendirilme duygusu arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın örneklem grubu Hatay ilinde
yaşayan 97 erkek ve 83 kadın olmak üzere toplam 180 katılımcı oluşturmaktadır. Bu çalışmada nicel araştırma
tekniklerinden biri olan tarama yönteminden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Çetin, vd. (2010)
tarafından Türkçeye uyarlanan Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu ile Vlachopoulos vd.
(2013) tarafından geliştirilen Egzersizde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde
SPSS 22 paket programından yararlanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermediğinden dolayı cinsiyet
değişkeni için Mann Whitney U testi, egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar ve olumsuz değerlendirilme duygusu
arasındaki ilişkiyi incelemek için ise Spearman Brown korelasyon testi kullanılmıştır. Sonuç olarak cinsiyet
değişkenine göre egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar kadınlar lehine anlamlı farklılık gösterirken, olumsuz
değerlendirilme korkusu açısından anlamlı farklılık göstermemektedir. Araştırma grubunun egzersizde temel
psikolojik ihtiyaçları ile olumsuz değerlendirilme duygu düzeyleri puanları arasında anlamlı bir ilişki olup
olmadığını belirlemek için yapılan Spearman Brown sıra farkları korelasyon analizi sonucunda aralarında negatif
yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Buna göre egzersizde temel psikolojik ihtiyaçların artması
durumunda olumsuz değerlendirilme puanlarının azaldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Olumsuz Değerlendirme Korkusu, Egzersiz, Egzersizde Temel Psikolojik İhtayaçlar

Kaynakça

• Anderson, S. (2000). Fundamental human needs: marking social condition relevant. Psychological Inquiry, 11(4), 269-276.
• Aşçı, F. H. (2004). Fiziksel benlik algısının cinsiyete ve fiziksel aktivite düzeyine gore karşılaştırılması. Hacettepe Journal of Sports Sciences, 15(1), 39-48. Ata, A., Vural, A., Keskin, F. (2014). Beden algısı ve obezite. Ankara Medical Journal 14(3), 74 -84.
• Cervone, D., Pervin, L. A. (2018). Kişilik Psikolojisi. (Çev: M. Baloğlu). (12.baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cespersen, C. J., Powel, K. E., Christenson, G. M.(1985). Physical activity and exercise: Definition and Distinctions for health related-fitness Research. Public Healt Reports, (100), 126-130.
• Çankaya, Z. C. (2009). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Öz-belirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23- 31.
• Çetin, B., Doğan, T., Sapmaz, F. (2010). Olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 205-216.
• Deci, E., Ryan, R. (2000). The “what” and “why” of goal pursunts: Human needs and the self determination of behaviour. Psychological Inquiry, 11(4). 227-269.
• Dodd, S. L., Powers, S. K. (2018). Her yönüyle fitness ve sağlıklı yaşam. (7. Baskı) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Dunn, J. G. H. (1999). A theoretical framework for structuring the content of competitive worry in hockey. Journal of Sport and Exercise Psychology, (21),259-279.
• Doğan, T. (2009). Bilişsel ve kendini değerlendirme süreçlerinin sosyal anksiyete açısından incelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi. Sakarya Üniveraitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ebem, Z. (2007). Health promoting behaviors and exercise stages of change levels of students at transition to university. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Edwards, S. D., Ngcobo, H. S. B., Edwards, D. J., Palavar, K. (2005). Exploring the relationship between physical activity, psychological well-being and physical selfperception in different exercise groups. South African Journal of Research in Sport, Physical Education and Recreation, 27(1), 75-90.
• Ercan, H. Y. (2013). Spor ve egzersiz psikolojisi. (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Erdoğan, S., Yazıcıoğlu, Y. (2007). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. Hall, C., Lindzey, G. (1985). Introduction to theories of personality. New York: John Wiley & Sons.
• Hanson, T. W., Gould, D. (1988). Factors affecting the ability of coaches to estimate their athletes' trait and state anxiety levels. Sport Psychologist, (2), 298-313.
• İslamoğlu, Ü., Alnıaçık, A. H. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemi. (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kowalski, J., Fortier, M. (1999). Motivational determinants of flow: contributions from self determinition theory. Journal of Social psychology, 139(3), 355-369.
• Köse, E., Bayköse, N., Bal Turan E., Yerlisu Lapa T. (2016). Düzenli egzersiz yapan bireylerde olumsuz değerlendirilme korkusunun vücut algılarını belirlemedeki rolü. Mediterranean Journal of Humanities, 4(2), 352-360.
• Kuru, E., Baştuğ, G. (2008). Futbolcuların Kişilik özellikleri ve bedenlerini algılama düzeylerinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 6(2),95 101.
• Leary, M. R. (1983). A brief version of the fear of negative evaluation scale. Personality and Social Psychology Bulletin (9), 371-376.
• Özdemir, R. A., Çuğ, M., Çelik, Ö. (2010). Genç yetişkin üniversite öğrencilerinde farklı türde egzersiz uygulamalarının sosyal fizik kaygı düzeyine etkisi. Hacettepe Journal of Sports Sciences, 21(2), 60-70.
• Vlachopoulos, S. P., Michailidou, S. (2006). Development and initial validation of a measure of autonomy, competence, and relatedness in exercise: The basic psychological needs in exercise scale. Measurement in physical education and exercise science, 10(3), 179- 201.
• Vlachopoulos, S. P., Aşçı, F. H., CID, L., Ersöz, G., Gonzalez-Cutre, D., Moreno-Murcia, J. A., Moutao, J. (2013). Cross-cultural invariance of the basic psychological needs in exercise scale and need satisfaction latent mean differences among Greek, Spanish, Portuguese and Turkish samples. Psychology of Sport and Exercise, 14(5), 622-631.
• Tiggemann, M., Willamson S. (2000). The effect of exercise on body satisfaction and self esteem as a function of age and gender. Sex Roles, 43(1-2), 119-127.
• Weeks, J. W., Heinsberg, R. G., Rodebaugh, T. L. (2008). The fear of positive evaluation scale: Assessing a proposed cognitive component of social anxiety. Journal of Anxiety Disorders (22), 44-55.
• Weinberg, S. R., Gould, D. (2003). Foundation of sports and exercise psychology. (3rd Edn.). Champaign, IL: Human Kinetics.
• Wentzel, K. R. (2003). Sociometric status and adjustment in middle school: A longitudinal study. The Journal of Early Adolescence, 23(1), 5-28.