Fitness Merkezlerinde Egzersiz Yapan Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 168 - 188, 30.04.2021

Gülsün Güven Olgun Uğurlu

Öz

Bu çalışmanın amacı fitness merkezlerinde orta ve yüksek şiddette egzersiz yapan bireylerin fiziksel aktivite
düzeyi ve yaşam kalitesi alt boyutları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmaya Eskişehir’deki fitness
merkezlerinde egzersiz yapan farklı yaş grupları, eğitim seviyelerinden 286 kişi katılmış, 254’ünün verileri
değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın fiziksel aktivite değişkeniyle ilgili verileri Uluslararası Fiziksel
Aktivite Değerlendirme Anketi Kısa Formu (IPAQ) ile yaşam kalitesine ilişkin verileri ise Sağlığa İlişkin Yaşam
Kalitesi Formu (SF-36) ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde, standart sapma, ortalama, ki-kare,
t-testi, ANOVA kullanılmıştır. Fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemek
için ise korelasyon kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre orta ve yüksek şiddette egzersiz yapan bireylerin
cinsiyete, yaş gruplarına, medeni durum, egzersiz devam süreleri ve vücut kitle indeksine göre fiziksel aktivite
düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir (p> 0,05). Cinsiyete göre genel sağlık
algısı, mental rol yaşam kalitesi alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunurken (p<,05), fiziksel
işlev, fiziksel rol, fiziksel ağrı, yaşamsallık, sosyal işlev, mental sağlık alt boyutlarında istatistiksel olarak
anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0,05). Yaşam kalitesi tüm alt boyutlarında yaş grupları, medeni durum,
egzersiz devam süreleri ve vücut kitle indeksi sınıflandırmasına göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark
bulunamamıştır (p>0,05). Orta ve yüksek şiddette egzersiz yapan bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ve genel
sağlık algısı alt boyutuyla negatif yönlü bir ilişki belirlenirken (p<,05), diğer yaşam kalitesi alt boyutları arasında
istatistiksel olarak bir ilişki belirlenememiştir (p> 0,05).

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite Düzeyi, Yaşam Kalitesi, Egzersiz

Kaynakça

• Akbolat, M., Turgut, M. ve Över, G. (2015). Hemşirelerin yaşam kalitesi algılarının motivasyonlarına etkisi: bir kamu hastanesi örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 64-82.
• Aksoy, K. (2017). Çalışanların fiziksel aktivite düzeyi ile saldırganlık düzeyi arasındaki ilişkisi: Afyonkarahisar’da bir uygulama. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 21-30.
• Aktaş, H., Şaşmaz, C. T., Kılınçer, A., Mert, E., Gülbol, S., Külekçioğlu, D., Kılar, S., Yüce, R. Y., İbik, Y., Uğuz, E. ve Demirtaş, A. (2015). Yetişkinlerde fiziksel aktivite düzeyi ve uyku kalitesi ile ilişkili faktörlerin araştırılması. Mersin Universitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 60-70.
• Bilir, N., Özcebe, H., Vaizoğlu, S. A., Aslan, D. Subaşı, N. ve Telatar, T. G. (2005). Van ilinde 15 yaş üzeri erkeklerde sf-36 ile yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J. Med. Sci., 25, 663-668.
• Bilir Kaya, B. ve İçağasıoğlu, A. (2018). Romatoid artritli hastalarda Türkçe kısa form 36’nın (SF-36) güvenilirlik ve geçerliliği. Journal of Surgery Medicine, 2(1), 11-16.
• Bozbaş, Ş. S., Özyürek, B. A. ve Ulubay, G. (2011). Astımda hastalık kontrolü ile demografik özellikler, yaşam kalitesi ve emosyonel durumun ilişkisi. Türk Toraks Dergisi, 12, 139-144.
• Bozkuş, T., Türkmen, M., Kul, M., Özkan, A., Öz, Ü. ve Cengiz, C. (2013). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin fiziksel aktivite düzeylerı̇ ile sağlıklı yaşam biçimı̇ davranışlarının belirlenmesı̇ ve ilişkilendirilmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 1(3), 49-65.
• Bunc, V. (2019). A movement intervention as a tool of the influence of physical fitness and health. Trends in Sports Sciences, 4(25), 209-216.
• Busija, L., Pausenberger, E., Haines, T. P., Haymes, S., Buchbinder, R. ve Osborne R. H. (2011). Adult measures of general health and health-related quality of life. Arthritis Care & Research, 63(11), 383-412.
• Can, S., Arslan, E. ve Ersöz, G. (2014). Güncel bakış açısı ile fiziksel aktivite. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12 (1), 1-10. Cesarec, G., Martinec, S., Basic, I. ve Jakopic, D. (2014). Effect of exercises on quality of life in women with osteoporosis and osteopenia. Collegium Antropologicum, 38(1), 247-254.
• Craig, C. L., Marshall, A. L., Sjöström, M., Bauman, A. E., Booth, M. L., Ainsworth, B. E., Pratt, M., Ekelund, U., Yngve, A., Sallis, J. F. ve Oja, P. (2003). International Physical Activity Questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine & Science in Sports & Exercise, 35(8), 1381-1395.
• Deniz, M. (2011). Yetişkinlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi Ile Sosyoekonomik Durum Arasındaki Ilişkinin Araştırılması (Yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Bursa.
• Dündar, Ü., Solak, Ö., Seçil Demirdal, Ü., Toktaş, H. ve Kavuncu, V. (2009). Kronik bel ağrılı hastalarda ağrı, yeti yitimi ve depresyonun yaşam kalitesi ile ilişkisi. Genel Tıp Dergisi, 19(3), 99-104.
• Eckert, K. (2012). Impact of physical activity and bodyweight on health-related quality of life in people with type 2 diabetes. Diabetes Metab. Syndr. Obes., 5, 303-311.
• Genç, A., Şener, Ü., Karabacak, H. ve Üçok K. (2011). Kadın ve erkek genç erişkinler arasında fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi farklılıklarının araştırılması. Kocatepe Tıp Dergisi, 12, 145-150.
• Gümüş, H. ve Işık O. (2018). The relationship of physical activity level, leisure motivation and quality of life in candidate teachers. International Journal of Progressive Education, 14(5), 22-32.
• Güven, C. ve Ege, E. (2018). Diyabetik koroner arter hastalarında bypass operasyonu ve stent uygulamalarında yaş faktörünün yaşam kalitesi üzerine etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(2), 921-932.
• Heilbronn, B., Sinclair, W., Doma, K., Schumann, M. ve Gormann, D. (2017). Effects of periodised versus non-periodised resistance training on army specific fitness and skills performance. Journal of Science and Medicine in Sport, 20(41), 1440-2440.
• Hekim, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin vücut kitle indeksi ve fiziksel aktivite düzeylerinin yaş, cinsiyet ve spor yapma durumlarına göre incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 259-269.
• İnci, A., Çoban, M., Sarıkaya, M. ve Maden, Ü. (2017). Prediyaliz kronik böbrek hastalarında kesitsel bir çalışma: yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler. Kocatepe Tıp Dergisi, 18, 130-135.
• Karaca, A. ve Turnagöl, H. H. (2007). Çalışan bireylerde üç farklı fiziksel aktivite anketinin güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 18(2), 68-84.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kartal, M. ve Balcı, E. (2018). Harran Üniversitesi öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ve ilişkin faktörler. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(4), 301-310.
• Kaya Noğay, A. E. ve Özen, M. (2019). Birinci basamak için fiziksel aktivite anketinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Konuralp Tıp Dergisi, 11(1), 1-8.
• Khanna, P. P., Perez-Ruiz, F., Maranian, P. ve Khanna, D. (2010). Long-term therapy for chronic gout results in clinically important improvements in the health-related quality of life: short form-36 is responsive to change in chronic gout. Rheumatology, 50(4), 740-745.
• Kırgız, C. (2012). Türkiye’de Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Fiziksel Aktivite Ve Yaşam Kalitelerinin Incelenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kırgız, C., Şenel, Ö., Sever, O. ve Arslanoğlu, E. (2014). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının yaşam kalitelerinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-6.
• Kızar, O., Kargün, M., Togo, O. T., Biner, M. ve Pala, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 63-74.
• Kitiş, Y. ve Gümüş, Y. (2015). 20 yaş ve üzeri kadınların fiziksel aktivite düzeyleri, fiziksel aktiviteye ilişkin inançları ve davranış aşamalarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 399-411.
• Koçak, Ü. F. ve Özkan, F. (2010). Yaşlılarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 46-54.
• Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Fişek, G., Ölmez, N. ve Memiş, A. (1999). Kısa form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonunun güvenirliliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi, 12(2), 102-106.
• Korkmaz Haşıl, N. ve Deniz, M. (2013). Yetişkinlerin fiziksel aktivite düzeyleri ile sosyoekonomik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. NWSA-Sports Sciences, 8(3), 46-56.
• Kranz, M., Möller, A., Hammerla, N., Diewald, S., Roalter, L., Ploetz, T. ve Olivier, P. (2012). The mobile fitness coach: towards individualized skill assessment using personalized mobile devices. Pervasive and Mobile Computing, 9(2), 203-215.
• Krzepota, J, Biernat E. ve Florkiewicz B. (2015). The relationship between levels of physical activity and quality of life among students of the University of Third Age. Central Eur J. Public, 23(4), 335-339.
• Kurklu, S., Babayigit, M., Oysul F. G. ve Mavili Aktaş, A. (2015). Examination of possible effects of physical activity level (IPAQ) on quality of life (SF-36) in health care workers who employed in a training and research hospital. SM Journal of Public Health and Epidemology, 1(2), 1007-1011.
• Küçükerdönmez, Ö., Urhan, M. ve Köksal, E. (2018). Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerde iştah, beslenme durumu ve yaşam kalitesi ilişkisi. Beslenme Diyet Dergisi, 46(2), 147-156.
• Loturco, I. ve Nakamura, F. (2016). Training periodisation: an obsolete methodology? Aspetar Sports Medicine Journal, 5(1), 110-115.
• Meydanlıoğlu, A. (2015). Çocuklarda fiziksel aktivitenin biyopsikososyal yararları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(2), 125-135.
• Nduaguba, S. O., Ford K. H. ve Rascati K. (2019). The role of physical activity in the association between smoking status and quality of life. Nicotine & Tobacco Research, 21(8), 1065-1071.
• Ortolá, R., García-Esquinas, E., Galán, I. ve Rodríguez-Artalejo F. (2016). Patterns of alcohol consumption and health-related quality of life in older adults. Drug and Alcohol Dependence Journal, 159, 166-173.
• Öner, M.D., ve Emre, N. (2018). Kırsalda yaşayan kadınlarda obezite, yaşam kalitesi ve ruhsal durum ilişkisi. Aile Hekimliği Dergisi, 22 (4).
• Özdamar, K. (1999). SPSS ile biyoistatistik. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
• Öztürk, M. (2005). Üniversitede Eğitim-Öğretim Gören Öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin Geçerliliği Ve Güvenirliği Ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özüdoğru, E. (2013). Üniversite Personelinin Fiziksel Aktivite Düzeyi Ile Yaşam Kalitesi Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Pekmezovic, T., Popovic, A., Tepavcevic, D. K., Gazibara, T. ve Paunic, M. (2011). Factors associated with health-related quality of life among Belgrade University students. Quality of Life Research, 20, 391-397.
• Puciato, D., Borysiuk, Z. ve Rozpara M. (2017). Quality of life and physical activity in an older working-age population. Clinical Interventions in Aging, 4(12), 1627-1634.
• Quehenberger, V., Cichocki M. ve Krajic K. (2014). Sustainable effects of a low- threshold physical activity intervention on health-related quality of life in residential aged care. Clin. Interv. Aging, 9, 1853-1864.
• Raustorp, A., Pangrazi, R. P. ve Stahle, A. (2004). Physical activity level and body mass index among school children in South-Eastern Sweden. Acta Paediatr, 93, 400-404.
• Rejeski, W. J. ve Mihalko, S. L. (2001). Physical activity and quality of life in older adults. Journals of Gerontology, 56 (2), 23-35.
• Savcı, S., Öztürk, M., Arıkan, H., İnal, İ. D. ve Tokgözoğlu, L. (2006). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 34, 166-172.
• Sencer, M. (1989). Toplum bilimlerinde yöntem. İstanbul: Beta Basım.
• Sutton, B. G., Lucett, S. C., ve Clark, M. A. (2011). Essentials of personal fitness training. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, Wolters Kluwer.
• Şanlı, E. ve Atalay Güzel, N. (2009). Öğretmenlerde fiziksel aktivite düzeyi, yaş, cinsiyet ve vücut kitle indeksi ilişkisi. Gazi Beden Eğitimi Dergisi, 3, 23-32.
• Tasmektepligil, M. (2016). Spor üzerine sosyolojik bir çözümleme: spor merkezleri (Samsun örneği). Akademik Bakış Dergisi, 56, 220-240.
• Vagetti, G.C., Filho, V.C.B., Moreira, N.B., Oliveira, V., Mazzardo, O. ve Campos, W. (2014). Association between physical activity and quality of life in the elderly: a systematic review, 2000-2012. Revista Brasileira de Psiquiatria, 36(1), 76-88.
• Vatansever, Ş., Ölçücü, B., Özcan, G. ve Çelik, A. (2015). Orta yaşlılarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 63-73.
• Vural, Ö. (2010). Masa Başı Çalışanlarda Fiziksel Aktivite Düzeyi Ve Yaşam Kalitesi Ilişkisi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vural, Ö., Eler, S. ve Atalay Güzel, N. (2010). Masa başı çalışanlarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 69-75.
• Wannamethee, G. ve Shaper, A. G. (1992). Physical activity and stroke in British middle aged men. British Medical Journal, 304, 597-601.
• Yalız Solmaz, D. ve Aydın, G. (2015). Relationships of physical activity levels and quality of life behaviors of students. The Swedish Journal of Scientific Research, 1(12), 34-40.
• Yıldırım, D. İ., Yıldırım, A. ve Eryılmaz, M. A. (2019). Sağlık çalışanlarında fiziksel aktivite ile yaşam kalitesi ilişkisi. Cukurova Medical Journal, 44(2), 325-333.
• Yılmaz, M. T., Akın, D., Aydın, A. D. ve Büyükmumcu, M. (2013). Tıp fakültesi öğrencilerinin antropometrik olarak vücut ölçümlerinin değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi, 29(1), 1-4.