Takım Sporu ve Bireysel Spor Yapan Sporcularda Görülen Sakatlık Tipleri ve Sakatlanma Bölgelerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 44 - 60, 31.12.2023

Şevki Kolukısa Emine Kaya

Öz

Bu çalışmanın amacı; basketbol, futbol, voleybol, hentbol, vücut geliştirme ve boks branşındaki sporcuların karşılaştığı sakatlık tipleri ve sakatlanma bölgelerinin “cinsiyet, yaş, spor branşı, sporla uğraşma yılı, sağlık kontrolü, haftalık antrenman süresi, antrenman süresi, ısınma süresi, soğuma egzersizi, iyileşme süresi, sağlık personeli, yeterli bilgi, bilgi kaynağı, spora devamı engelleyen sakatlık, yardımcı materyal kullanımı” değişkenleri açısından farklılıklarını ortaya koymaktır. Araştırmanın evreni 2020-2021 yılı içinde Türkiye liglerinde profesyonel takım sporu yapan 180 ve amatör bireysel spor yapan 32 sporcu olmak üzere toplam 212 sporcu olarak belirlenmiştir. Bu sporcuların 116’sı kadın sporcu ve 96’sı erkek sporcudan oluşmaktadır. Çalışmada, nicel araştırma desenlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında, bundan önce yapılan buna benzer çalışmalardan alıntı yapılarak tarafımızca oluşturulmuş olan anket kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 17.0 (Statistical Packet for Social Sciences) programı kullanılmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikten yüzde, frekans, ortalama, one way anova testi, tukey testi ve t testinden yararlanılmıştır. Araştırmada ulaşılan verilere göre sporcuların karşılaştığı sakatlık tipleri ve sakatlanma bölgeleri yaş, cinsiyet, sporla uğraşma yılı, sakatlanmayı önleyici veya tedavi amacıyla yardımcı materyal kullanımı, haftalık antrenman süresi, ısınma süresi, soğuma egzersizi, yeterli bilgi, bilgi kaynağı, tam iyileşme süresi değişkenlerine göre alt gruplar arasında anlamlı farklılık göstermektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, yaş faktörünün spor sakatlanmalarını olumsuz etkilediği ve sporla uğraşma süresi arttıkça sporcuların daha fazla sakatlık tipi ve sakatlanma bölgesiyle karşılaştığı görülmüştür. Antrenmanlarda veya maçta yardımcı materyal kullanan sporcular kullanmayan sporculara göre daha az sakatlık tipi ve sakatlanma bölgesiyle karşılaşmışlardır. Yeterli ısınma ve soğuma yapılmamasının sakatlanma risk seviyesini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Sakatlıklar hakkında yeterli bilgiye sahip olan sporcuların kısmen bilgisi olan sporculara göre daha az sakatlık tipi ve sakatlanma bölgesiyle karşılaştığı görülmüştür. Sporcuların branşları, sağlık kontrolünden geçip geçmemesi, antrenmana veya müsabakaya devam edemeyecek şekilde engelleyen sakatlık yaşaması, sakatlığın yaşandığı yerde sağlık personeli bulunması ve antrenman süresi değişkenlerinin sakatlanma durumunu etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sakatlık, Sporcu, Sakatlanma Bölgeleri

Kaynakça

• Aksoy, R., Bakış, M., ve Ünveren, M., (2012). Spor sosyolojisi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çiçek, M. (2019). Futbolcularda görülen spor sakatlıklarının bireysel faktörler açısından değerlendirilmesi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzincan.
• Erol, B., ve Karahan, M. (2006). Akut aşil tendonu yırtıklarında krackow yöntemiyle primer tamir ve plantaris tendonu ile güçlendirmenin uzun dönem sonuçları. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica, 40(3), 228-233.
• Gleim, G., ve McHugh, M. (1997). Flexibility and its effects on sports ınjury and performance. Sports Medicine, 24(5), 289-299.
• Gündoğdu, C., ve Özmerdivenli, R. (2003). Amatör ve profesyonel futbolculardaki spor sakatlıklarının vücut kütlesi ve yaş gruplarına göre dağılımlarının analizi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD), 8(4), 58-66.
• Hickey G. J., Fricker, P. A., McDonald, W. A. (1997). Injuries of young elite female basketball players over a six-year period. Clinical Journal of Sport Medicine, 7(4), 252- 256.
• Kalyon, T. A. (2000). Spor yaralanmaları. Kalyon T. A., ed; Spor Hekimliği, Sporcu Sağlığı ve Spor Sakatlıkları. GATA Basımevi.
• Kanbir, O. (2017). Sporda sağlık bilinci ve ilk yardım, 3. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi. Kerr, Z. Y., Dompier, T. P., Snook, E. M., Marshall, S. W., Klossner, D., Hainline, B., &
• Corlette, J. (2014). National Collegiate Athletic Association Injury Surveillance System: review of methods for 2004–2005 through 2013–2014 data collection. Journal of Athletic Training, 49(4), 552-560.
• Kirişçi, İ. (2011). Takım sporu yapan bireylerde görülen sakatlık türleri ve bu sakatlıkların çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Bursa örneği). Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Kolukısa, Ş., ve Dinç, F. (2016). Sports injury that athletes of different branches research. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Education & Literature Journal, 6, 1-8.
• Polat, O., Demirkan, A., Oğuz, B., ve Başkan, S., (2010). Sporcularda göğüs ve karın yaralanmaları. Türkiye Klinikleri J Orthop & Traumatol-Special Topicsc, 3(1), 51-57.
• Powell, J. W., Barber-Foss, K. D. (1999). Injury atterns in selected high school sports: a review of the 1995-1997 seasons. Journal of Athletic Training, 34, 277-284.
• Schmıdt, O. S., Jorgensen, U. L., Sorgensen, J. (1991). Injuries among young soccer players. American Journal of Sports Medicine, 19(3), 273-278.
• Semikan, E. (2012). Türkiye bölgesel bayan basketbol ligi b grubunda oynayan bayan basketbolcuların sakatlanma sıklıkları ve nedenleri (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Şeker, T. (2017). 15-17 yaş grubu okul takım sporlarında faaliyet gösteren erkek öğrencilerde görülen spor yaralanmaları ve bu yaralanmaların çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Kütahya örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• TDK (2019). Türk Dil Kurumu Sözlüğü, Ankara.
• Uluöz, E. (2007). 16-22 yaş bayan voleybol oyuncularında hipermobilite ve bazı antropometrik özellikler ile yaralanma durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.