Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeyleri ile Spor Ahlakından Uzaklaşma Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 258 - 271, 23.12.2024

Muhittin Berker Koçer Mehmet Behzat Turan Hakkı Ulucan Hayati Arslan

Öz

Bu araştırmanın amacı spor bilimleri fakültesinde farklı bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin sosyal beceri düzeyleri ve spor ahlakından uzaklaşma düzeylerinin ortaya çıkarılması ve bazı değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmaya spor bilimleri fakültesinin farklı bölümlerinde öğrenim gören 141 kadın ve 157 erkek öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu, Koydemir tarafından geliştirilen Sosyal Beceri ölçeği ve Gürpınar tarafından geliştirilen Sporda Ahlaktan Uzaklaşma ölçeği kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra; dağılımların normallik yapısı çarpıklık ve
basıklık testleri aracılığıyla incelenmiştir. Normal dağılım analiz sonuçlarına göre verilerin parametrik testlerle karşılaştırılması kararı alınmıştır. Verilerin iki değişken arasında karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi uygulanırken; üç ve daha fazla değişkenin karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Ayrıca Pearson Momentler Korelasyon analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinde cinsiyet, yaş, spor yapma durumuna, spor yapma seviyesine, antrenörlük belgesine sahip olma ve hakemlik belgesine sahip olma durumuna göre anlamlı farklılık tespit edilemezken, cinsiyet değişkenine göre anlamlılık tespit edilmiştir. Sporda ahlaktan uzaklaşma düzeylerinde ise yaş, spor yapma seviyesine, antrenörlük belgesine sahip olma ve hakemlik belgesine sahip olma durumlarına göre anlamlı farklılık tespit edilemezken, cinsiyet, öğrenim görülen bölüm ve spor yapma durumuna göre anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin sosyal beceri düzeyleri ile sporda ahlaktan uzaklaşma düzeyleri arasında anlamlı ilişki tespit edilememiştir. Sonuç olarak öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin ve sporda ahlaktan uzaklaşma düzeylerinin değişkenlere göre farklılaştığı ayrıca sosyal beceri düzeyi ile sporda ahlaktan uzaklaşma düzeyi arasında ilişkinin olmadığı ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Sosyal Beceri, Sporda Ahlak

Kaynakça

• Açak M., ve Taşçı M. (2019). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(2), 20-28.
• Ağbuğa B. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölüm öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 6132-138.
• Akbaş M., Eyüboğlu E., Çelebi M., ve Dalkıran O. (2019). Ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin spor yapma değişkenlerine göre sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 175-187.
• Ateş A. (2021). Fonksiyonları açısından islam'da spor (Yüksek Lisans Tezi), Malatya İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Aydın Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin empati becerileri, kişilik özellikleri ve anneden algıladıkları çocuk yetiştirme stilleri ile ahlaki muhakeme düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boardley ID., ve Kavussanu M. (2007). Development and validation of the moral disengagement in sport scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(5), 608-628.
• Bozgün K., ve Pekdoğan S. (2018). Öğretmen adaylarının sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education. 8(4), 151-167.
• Cesur S., ve Küyel N. (2012). Ebeveyn tutumları ve gençlerin ahlaki muhakeme ve ahlaki yönelimleri arasındaki ilişkiler. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 29(0), 65-91.
• Çetin MÇ., ve Kuru E. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 11(1), 1-8.
• Çiftçi İ., ve Sucuoğlu B. (2009). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çiriş V. (2018). 11. ve 12. Sınıf öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin liderlik özelliklerine etkisinin spor yapma durumu açısından incelenmesi (Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Doğan İ. (1998). Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar. 2. Baskı. İstanbul: Sistem Yayınları. Durusoy F. (1991). Spor ahlakı ve doping sorunu, spor ahlakı ve spor felsefesine yeni yaklaşımlar sempozyumu. İstanbul. Efe M., Öztürk F., Koparan Ş., ve Şenışık Y. (2008). 14-16 yaş grubu erkeklerde voleybol çalışmalarının sosyal yetkinlik beklentisi ve atılganlık üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(21), 69-77.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gürpınar B. (2015). Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği kısa formunun Türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 13(1), 57-64
• Kağan M., ve Yazıcıoğlu M. (2021). Üniversite öğrencilerinde ahlaki uzaklaşma tutumunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 01-11.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (26. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kelly JA. (1982). Social skills training: A pratical guide for interventions. N.Y: Springer. Koydemir S. (2006). Üniversite öğrencilerinde utangaçlığın yordayıcıları: bir benlik sunumu modelinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk VA. (2018). Vücut geliştirme ve bilek güreşi müsabık sporcularının sportif ahlaki yaklaşımları ile karakterlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Öztürk YA. (2018). Spor yapan ve yapmayan ortaokul öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin araştırılması (Kütahya İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Riggio RE. (1986). The assessment of basic social skills, Journal Of Personality And Social Psychology. 51, 649-660.
• Seven D., ve Yoldaş C. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzün Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1)
• Süt MA. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin spor yapma düzeylerine göre sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması (Gaziantep İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Şahin EE., ev Gizir CA. (2014). Üniversite öğrencilerinde utangaçlık: benlik saygısı ve kişilerarası yetkinlik değişkenlerinin rolü. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal 5(41), 75-88.
• Şahin M. (2009). Spor ahlakı ve sorunları (2. Baskı). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Şeker İ., Tuna U. (2020). Spor yapan ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinin sosyal beceri, saldırganlık ve spor ahlakı düzeylerinin incelenmesi. Spor Eğitimi Dergisi, 4(3), 19-29.
• Şenışık Y. (2006). İlköğretim okullarında uygulanan beden eğitimi ve spor derslerinde kullanılan farklı öğretim yöntemlerinin sosyal yatkınlık beklentisi üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bursa.
• Tanrıverdi H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1072-1092.
• Temelli E., Murat Büyük D., ve Tatar A. (2021). Sosyal beceride toplumsal cinsiyet roller ve cinsiyet farklılıkları. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 137-150.
• Turan S. (2021). Geç ergenlik dönemi: ahlaki uzaklaşma. Sportive, 4(2), 1-11.
• Türkçapar Ü., Kayabaşı A., Çam Ö., ve Eroğlu H. (2020). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 177-185.
• Uzun M., ve Yılmaz B. (2020). Spor eğitimi alan öğrencilerin ahlaki tutum davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 187-194.
• Yamaner F., İmamoğlu O., Yamaner E., ve Keskin E. (2018). Spor Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Ahlaki Tutumlarının Araştırılması. Kesit Akademi Dergisi, 4(13), 251 257.
• Yıldız Ö., ve Yıldız M. (2020). Futbol hakemlerinin sporun ahlaki iklimine ilişkin görüşleri. International Journal of Contemporary Educational Studies, 6(2), 357-378.
• Yıldırım A., ve Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım S. (2016). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve toplumsal cinsiyet tutumlarının flört şiddetine yönelik tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Yıldırım S., ve Özcan G. (2011). Lisanlı olarak takım sporu ve bireysel spor yapan ile spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 111-135.
• Yıldız E., ve Çetin Z. (2020). Takım sporları yapan çocukların sosyal beceri düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(3), 1137-1162.
• Yüksel G. (1998). Sosyal beceri envanterinin Türkçü'ye uyarlanması geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(9), 39-48.
• Yüksel G. (1999). Öğretmen adayı öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. G.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 97-109.