Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık, Özdeşleşme, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Eğilimlerinin İncelenmesi: Spor Bilimleri Alanında Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 15, 30.08.2025

Muhammed Burak Akın , Ali Gürel Göksel

Öz

Bu araştırmanın amacı, akademisyenlerin örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ve işten ayrılma eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evreni Spor Bilimleri Fakültelerinde görev yapan akademisyenlerden oluşurken, örneklemi ise çalışmaya gönüllü olarak katılan 108’i kadın 214’ü erkek olmak üzere toplamda 322 akademisyenden oluşmaktadır. Çalışmada gerekli verilerin toplanması amacıyla, araştırmacılar tarafından hazırlanan tanımlayıcı bilgi formu (cinsiyet, medeni durum, unvan, kurum türü), Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği, Kut Bağlılık Ölçeği, İş Tatmini Ölçeği ve İşten Ayrılma Eğilimi Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla frekans ve yüzde analizi gerçekleştirilmiştir. Ölçek puanlarının normal dağılıp dağılmadığını tespit etmek amacıyla çarpıklık (skewness) ve basıklık (kurtosis) analizi, iki bağımsız değişken arasındaki fark için t-testi, üç ve daha fazla değişken arasındaki farkı belirlemek için ANOVA ve değişkenler arasındaki ilşkinin incelenebilmesi amacıyla korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda akademisyenlerin örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ve örgütsel bağlılıklarının yüksek, işten ayrılma eğilimleri ise düşük olduğu bulunmuştur. Korelasyon analizi sonucunda örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık, iş tatmini ve işten ayrılma eğilimi arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş tatmini , İşten ayrılma eğilimi , Örgütsel bağlılık , Örgütsel özdeşleşme

Examining of Organizational Commitment, Identification, Job Satisfaction and Job Separation of Academicians: Research in the Field of Sport Sciences

Öz

This study examines the relationship between organizational commitment, organizational identification, job satisfaction, and turnover intention among academics. The research population consists of academics working in the Faculties of Sports Sciences, while the sample comprises 322 academics, including 108 women and 214 men, who voluntarily participated in the study. To collect the necessary data, a descriptive information form (including gender, marital status, title, and institution type) prepared by the researchers, the Organizational Identification Scale, the Kut Commitment Scale, the Job Satisfaction Scale, and the Turnover Intention Scale were utilized. Frequency and percentage analyses were conducted to determine the demographic characteristics of the obtained data. Skewness and kurtosis analyses were performed to assess the normal distribution of scale scores. Additionally, an independent samples t-test was used to examine differences between two independent variables, while ANOVA was employed to identify differences among three or more variables. Furthermore, correlation analyses were conducted to explore the relationships between variables. The findings indicate that academics exhibit high organizational identification, job satisfaction, and organizational commitment levels, while their turnover intentions remain low. The correlation analysis revealed statistically significant differences between organizational identification, commitment, job satisfaction, and turnover intention.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction , Job separation , Organizational commitment , Organizational identification

Kaynakça

• Akoğlu, H. E., Mutlu, T. O., Şentürk, H. E., & Çetinkaya, A. (2022). How academics' work motivation affects job satisfaction? The mediating roles of the four-frame leadership model. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 369-388. https://doi.org/10.25307/jssr.1142380
• Alcan, E. E. (2018). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Altaş, S. S. (2021). Sağlık çalışanlarının örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişkiler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 875-891. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1171
• Avanzi, L., Perinelli, E., & Mariani, M. G. (2023). The effect of individual, group, and shared organizational identification on job satisfaction and collective actual turnover. European Journal of Social Psychology, 53(5), 956-969. https://doi.org/10.1002/ejsp.2946
• Bajrami, D. D., Terzić, A., Petrović, M. D., Radovanović, M., Tretiakova, T. N., & Hadoud, A. (2021). Will we have the same employees in hospitality after all? The impact of COVID-19 on employees’ work attitudes and turnover intentions. International Journal of Hospitality Management, 94, 102754. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2020.102754
• Barutçu, K. (2015). Kamu personelinde algılanan örgütsel desteğin örgütsel bağlılık ve örgütsel özdeşleşme düzeyleri ile ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Bashir, B., & Gani, A. (2020). Testing the effects of job satisfaction on organizational commitment. Journal of Management Development, 39(4), 525-542. https://doi.org/10.1108/JMD-07-2018-0210
• Bozkurt, Ö., & Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121-139.
• Brown, T., & Barker, G. G. (2019). The relationship between job satisfaction and organizational commitment: A small business perspective. Advances in Business Research, 9(1), 112-130.
• Büyükyılmaz, O., & Tunçbiz, B. (2016). Örgütsel adaletin örgütsel bağlılığa etkisi: Akademik personel üzerinde bir araştırma. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 89-114.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The Michigan organizational assessment questionnaire. University of Michigan, Ann Arbor.
• Cicero, L., & Pierro, A. (2007). Charismatic leadership and organizational outcomes: The mediating role of employees' work‐group identification. International Journal of Psychology, 42(5), 297-306. https://doi.org/10.1080/00207590701248495
• Çelik, S., Dedeoğlu, B. B., & İnanır, A. (2015). Relationship between ethical leadership, organizational commitment and job satisfaction at hotel organizations. Ege Academic Review, 15(1), 53-64. Çetin, M. O. (2006). The relationship between job satisfaction, occupational and organizational commitment of academics. Journal of American Academy of Business, 8(1), 78-88.
• Çetinceli, K. (2024). Örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Bir meta analiz çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 634-653. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1156663
• Çevirgen, A., & Üngüren, E. (2009, Mayıs 21-24). Konaklama işletmelerinde etik iklim ve iş tatmini ilişkisi [Bildiri sunumu]. 10. Ulusal Turizm Kongresi, Mersin, Türkiye.
• Çini, M. A., & Akgün, V. Ö. (2023). Örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerine nitel bir araştırma: Yer hizmetleri işletmesi çalışanları örneği. International Journal of Aeronautics and Astronautics, 4(2), 62-79. https://doi.org/10.55212/ijaa.1397614
• Dağlı, A., Elçiçek, Z., & Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 68. https://doi.org/10.17755/esosder.445932
• Du Plooy, J., & Roodt, G. (2013). Biographical and demographical variables as moderators in the prediction of turnover intentions. SA Journal of Industrial Psychology, 39(1), 1-12. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2020.102754
• Duygulu, S. (2019). Örgütsel bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişki: Bankacılık sektöründe bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Eş, A., Mutlu, H. T., Zholdybekova, B., & Akçakale, C. Ş. (2023). Üniversite çalışanlarının algıladığı örgütsel desteğin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Kazakistan örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 732-750. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1615
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference 17.0 update (10th Edition). Pearson.
• Gül, H., Oktay, E., & Gökçe, H. (2008). İş tatmini, stres, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti ve performans arasındaki ilişkiler: Sağlık sektöründe bir uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 1-11.
• Hadiyat, Y., Indrawati, N., & Athifah, M. (2021). Organizational commitment and intention to quit of hr practitioners: A study from Indonesia. In Proceedings of the 1st International Conference on Sustainable Management and Innovation, ICoSMI 2020, 14-16 September 2020, Bogor, West Java, Indonesia. http://dx.doi.org/10.4108/eai.14-9-2020.2304501
• Haslam, S. A. (2004). Örgütlerde psikoloji: Sosyal kimlik yaklaşımı (N. Namatoğlu, Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hellman, C. M. (1997). Job satisfaction and intent to leave. The Journal of Social Psychology, 137(6), 677-689. https://doi.org/10.1080/00224549709595491
• Irshad, E., & Naz, S. (2011). Job satisfaction, organizational commitment and personality traits: A relationship study. The Journal of Humanities & Social Sciences, 19(2), 37-60.
• Kaplan, M., & Demirağ, B. (2024). Görev odaklı liderlik tarzı, psikolojik sermaye, iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kobi’lere yönelik bir uygulama. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 23(2), 699-719. https://doi.org/10.21547/jss.1338294
• Karanika-Murray, M., Duncan, N., Pontes, H. M., & Griffiths, M. D. (2015). Organizational identification, work engagement, and job satisfaction. Journal of Managerial Psychology, 30(8), 1019-1033. https://doi.org/10.1108/JMP-11-2013-0359
• Karasar, N. (2024). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım. Kaya, İ. (2010). Otel işletmelerinde işgörenlerin iş tatminini etkileyen işi bırakma eğilimi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 219–236.
• Kerse, G., & Karabey, C. N. (2017). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Örgütsel sinizmin aracı rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 375-398.
• Klein, H. J., Cooper, J. T., Molloy, J. C., & Swanson, J. A. (2014). The assessment of commitment: Advantages of a unidimensional, target-free approach. Journal of Applied Psychology, 99(2), 222–238. https://doi.org/10.1037/a0034751
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama işletmelerinde iş-yaşam dengesinin çalışma yaşamı kalitesi üzerindeki etkisi (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Lambert, E. G. (2006). I want to leave: A test of a model of turnover intent among correctional staff. Applied Psychology in Criminal Justice, 2(1), 57-83.
• Lee, E. S., Park, T. Y., & Koo, B. (2015). Identifying organizational identification as a basis for attitudes and behaviors: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 141(5), 1049. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/bul0000012
• Leite, N. R. P., Rodrigues, A. C. D. A., & Albuquerque, L. G. D. (2014). Organizational commitment and job satisfaction: what are the potential relationships? BAR-Brazilian Administration Review, 11, 476-495. https://doi.org/10.1590/1807-7692bar2014276
• Lim, T. (2010). Relationships among organizational commitment, job satisfaction, and learning organization culture in one Korean private organization. Asia Pacific Education Review, 11(3), 311-320.
• https://doi.org/10.1007/s12564-010-9087-z Mael, F. A., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behaviour. https://doi.org/10.1002/job.4030130202 Marique, G., & Stinglhamber F. (2011). Identification to proximal targets and affective organizational commitment. Journal of Personnel Psychology. https://doi.org/10.1027/1866-5888/a000040
• Melikoğlu, M. (2009). The distinctive role of prestige, communication and trust: Organizational identification versus affective commitment. IOSR Journal of Business and Management, 19(6), 255-256. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2017.706
• Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace. Toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326. http://dx.doi.org/10.1016/S1053-4822(00)00053-X
• Meyer, J. P., Becker, T. E., & Vandenberghe, C. (2004). Employee commitment and motivation: A conceptual analysis and integrative model. Journal of Applied Psychology, 89(6), 991–1007. https://doi.org/10.1037/0021-9010.89.6.991
• Mosadeghrad, A. M., Ferlie, E., & Rosenberg, D. (2008). A study of the relationship between job satisfaction, organizational commitment and turnover intention among hospital employees. Health Services Management Research, 21(4), 211-227. https://doi.org/10.1258/hsmr.2007.007015
• Munasinghe, L., Reif, T., & Henriques, A. (2008). Gender gap in wage returns to job tenure and experience. Labour Economics, 15(6), 1296-1316. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2007.12.003
• Örücü, E., & Zeybek, F. (2023). Örgütsel bağlılık ve dönüşümcü liderliğin inovatif davranış eğilimi üzerindeki etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. İzmir İktisat Dergisi, 38(1), 77-95. https://doi.org/10.24988/ije.1074736
• Özgedik, G., & Güney, S. (2023). The effect of job satisfaction on organizational commitment: A research. The International Journal of Business and Management, https://doi.org/10.24940/theijbm/2023/v11/i9/BM2309-009 11(9), 69-86.
• Özgöç, Ö. A. (2019). Yeni iş fırsatları, sosyal destek, öz yeterlilik ve kişi-örgüt uyumunun işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Primasheila, D., Perizade, B., Hanafi, A., & Widiyanti, M. (2022). The influences of job satisfaction and organizational commitment on turnover intention. International Research Journal of Management, IT and Social Sciences, 9(1), 119-130. https://doi.org/10.21744/irjmis.v9n1.2014
• Ramoo, V., Abdullah, K. L., & Piaw, C. Y. (2013). The relationship between job satisfaction and intention to leave current employment among registered nurses in a teaching hospital. Journal of Clinical Nursing, 22(21-22), 3141-3152. https://doi.org/10.1111/jocn.12260
• Riketta, M., & Van Dick, R. (2005). Foci of attachment in organizations: A meta-analytic comparison of the strength and correlates of workgroup versus organizational identification and commitment. Journal of Vocational Behavior, 67(3), 490-510. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.06.001
• Saragih, D. A., & Hendy, H. (2022). The Effect of Organizational Commitment and Job Satisfaction on Turnover Intentions. Almana: Jurnal Manajemen dan Bisnis, 6(1), 95-106. http://dx.doi.org/10.36555/almana.v6i1.1754
• Schuh, S. C., Van Quaquebeke, N., Göritz, A. S., Xin, K. R., De Cremer, D., & Van Dick, R. (2016). Mixed feelings, mixed blessing? How ambivalence in organizational identification relates to employees’ regulatory focus and citizenship behaviors. Human Relations, 69(12), 2224-2249. https://doi.org/10.1177/00187267166391
• Shurbagi, A. M. A., & Zahari, I. B. (2014). The mediating effect of organizational commitment on the relationship between job satisfaction and organizational culture. International Journal of Business Administration, 5(6), 24. http://dx.doi.org/10.5430/ijba.v5n6p24 Solmaz, S., & Çolakoğlu, T. (2019) Örgüt kültür tipleri ve özdeşleşme: iş tatminin aracılık etkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(9), 105-119. https://doi.org/10.33689/spormetre.541348
• Sökmen, A. (2019). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık ve iş tatmini ilişkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 980-990.
• Sökmen, A., & Bıyık, Y. (2016). Örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, kişi-örgüt uyumu ve iş tatmini ilişkisi: bilişim uzmanlarına yönelik bir araştırma. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 221-227.
• Şahin, F. (2011). The effect of gender on the relationship between leader-member exchange and intention to quit. Ege Academic Review, 11(2), 277-288.
• Şenel, E., Yıldız, M., & Klein, H. J. (2020). Klein ve arkadaşlarının tek boyutlu hedeften bağımsız bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 176-186. http://dx.doi.org/10.33689/spormetre.606849
• Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: Path analyses based on meta‐analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1993.tb00874.x
• Tyler, T. R., & Blader, S. L. (2001). Identity and cooperative behavior in groups. Group Processes & Intergroup Relations, 4(3), 207–226. https://doi.org/10.1177/1368430201004003003
• Ugboro, I., & Obeng, K. (2000). Top management leadership, employee empowerment, job satisfaction and customer satisfaction in total quality management organizations: An empirical study. Journal of Quality Management, 5(2), 247-272. https://doi.org/10.1016/S1084-8568(01)00023-2
• Yorulmaz, M., Mansuroğlu, E., & Kaya Özbağ, G. (2020). Mediating role of job satisfaction in the relationship between organizational identification and organizational commitment: An empirical study on ship agency employees. Pomorstvo, 34(2), 233-244. https://doi.org/10.31217/p.34.2.4