Eğitim Bilim Temelinde Web Ortamlı Öğretim Tasarımı

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 81 - 101, 20.07.2025

Mustafa Karaağaçlı

Öz

Öğretim tasarımı temelde “Nasıl öğretilecek?” sorusunu cevaplandırmaktır. Nasıl öğretileceğinin? cevabı ise eğitim durumlarının yani öğretme-öğrenme süreçlerinin zihinsel kurgulanarak, yazılı olarak planlanması ve uygulanmasıdır. Eğitim sisteminin işlem öğesini oluşturan eğitim durumlarının öğretme-öğrenme için analitik olarak ele alınması, sistemin diğer öğeleriyle yani girdi, çıktı ve dönütle bağıntılarının bilinmesi yaşamsal önemdedir. Bu önem, eğitimin kalbi durumundaki eğitim durumlarının etkili, planlı, verimli, tutarlı ve yeterli olarak tasarlanmasını gündeme getirdiğinden, bu araştırmada öğretim tasarımında sistem yaklaşımlı analitik bir betimleme nasıl olmalıdır?” sorusu problem olarak ele alınmaktadır. Araştırmanın amacı; Öğretim tasarımında sistem yaklaşımının işlevlerini ortaya koymaktır. Betimsel türde tarama modeliyle gerçekleştirilen çalışmanın başlıca veri kaynaklarını ilgili evrensel ve ulusal alan yazınla araştırmacının post pozitivist görüşleri ve gözlemleri oluşturmuştur. Araştırmanın somut bulgularında; öğretim tasarımı için öncelikle kritik soruların cevaplanması gerektiği, öğretme-öğrenme süreçlerinin zihinsel kurgulanarak, yazılı planlanmasına ve uygulanmasına gereksinim duyulduğu, evrensel öğretim tasarımında, proaktif yaklaşım, uygulama ve yansıma aşamaları olduğu, hedef, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme öğelerinin tümel olarak görülmesinin eğitimin nitel standartlarına da katkılar sağlanacağı ortaya çıkmıştır. Araştırmada, öğrenciler, birbirlerinden farklı özellikler gösterdiklerinden, “bir öğretim tasarımı için sistem yaklaşımıyla öncelikle öğrencilerin giriş davranışları belirlenerek içerik analizi yapılmalı, sonra eğitim durumları ve değerlendirme süreçlerine karar verilmelidir” önerileri geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Bilimleri , Öğretim Tasarımı , Web Tabanlı Öğreti̇m Tasarımı

Web-Based Instructional Design on The Basis of Educational Science

Öz

Instructional design is essentially the process of answering the question: “How will teaching be conducted?” The answer to this question involves the mental construction, written planning, and implementation of educational situations—that is, teaching-learning processes. Analytically addressing these educational situations, which constitute the operational component of the educational system, and understanding their interrelations with other components such as input, output, and feedback, is of vital importance. This significance, stemming from the need to design educational situations—which are at the heart of education—in an effective, planned, efficient, coherent, and adequate manner, brings forth the problem statement of this study: “How should an analytically descriptive approach with a systems perspective be employed in instructional design?” The aim of this research is to reveal the functions of the systems approach in instructional design. The study was conducted using a descriptive survey model, and its main data sources included relevant international and national literature, as well as the post-positivist observations and views of the researcher. Concrete findings of the research indicate that instructional design first requires addressing critical questions, that teaching-learning processes must be mentally constructed and planned in writing before implementation, and that in universal instructional design, the phases of proactive approach, application, and reflection are essential. Moreover, it was found that viewing goals, content, educational situations, and assessment elements as a whole contributes to the qualitative standards of education. The study also proposes that, since students exhibit diverse characteristics, “for a systems-based instructional design, students' entry-level behaviors should first be identified through content analysis, followed by decisions regarding educational situations and assessment processes.”

Anahtar Kelimeler

Educational Sciences , Instructional Design , Web-Based Instructional Design

Kaynakça

• Anderson, L. W. and Krathwohl, D. R. (2001). Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. US. Boston: Allyn & Bacon. MA (Pearson Education Group).
• APA. (1994). Publication Manual. Fourth Edition. USA: Washington, DC 20002. American Psychological Association.
• Briggs, L, Gustafson, K, and Tillman, M. (2019). Eğitim Tasarımı: İlkeler ve Uygulamalar. Englewood Cliffs, NJ: Eğitim Teknolojisi Yayınları. ss. 375-394. ISBN 9780877782308.
• Çakır, H. H. Önder ve M.A. Göksel (2000). Temel Bilgisayar Teknolojileri Kullanımı. Ankara: Nobel Yayıncılık. Darling-Hammond, L. (2000). Teacher Quality And Student Achievement: A Review Of State Policy Evidence. Education Policy Analysis Archives. 8(1).
• Dick, W., Carey, L. and Carey, J. (2015). Öğretimin Sistematik Tasarımı.6. Basım. Allyn and Bacon.ss. 1–12. ISBN 0-205-41274-2.
• Erden. O. ve M. Karaağaçlı (2008).Internet Destekli Uzaktan Eğitimde Dokuz Aşamalı Öğretim Durumunun Tasarımı. 1. Ulusal İnternet Teknolojileri Destekli Sempozyumu. Ankara: 03-05 Mayıs 2008. HiltonSA.
• Gall, M. D., Borg, W. R., & Gall, J. P. (2006). Educational research: An introduction. New York: Allyn & Bacon.
• Grant, C. A. and Gillette, M. (2006). A Candid Talk To Teacher Educators About Effectively Preparing Teachers Who Can Teach Everyone’s Children. Journal Of Teacher Education, 57(3), pp. 292-299.
• GPA, (2023).Global Privacy Assembly. Resolution on Generative Artificial Intelligence Systems. 45th Closed Session of the Global Privacy Assembly. Erişim: https://www.edps.europa.eu/system/files/2023-10.
• Hoffait, A. S. ve Schyns, M. (2017). Early Detection Of University Student Swith Potential Difficulties. Decision Support Systems.101,1-11. https://doi.org/10.1016/j.dss.2017
• Horton W. And K. Horton.(2003). E-Learning Tools and Technologies. Indianapolis Wiley Publishing.
• Hokanson, B. ve Miller, C. (2019). Rol Tabanlı Tasarım: Öğretim Tasarımında Yenilik ve Yaratıcılık İçin Çağdaş Bir Çerçeve. Eğitim Teknolojisi. 49(2), 21.
• Hsu, T. (2005). Research methods and data analysis procedures used by educational researchers. International Journal of Research & Method in Education, 28(2), 109–133.
• Imig, D. G. and Imig, S. R. (2006). What Do Beginning Teachers Need To Know? Journal of Teacher Education, 57(3), pp. 286-291.
• İpek, İ. (2001). Bilgisayarla Öğretim. Tasarım, Geliştirme ve Yöntemler. Ankara: Tıp Teknik Kitapçılık Ltd. Şti.
• Khan, B.H. (2000). A Framework for Open Flexible and Disturbuted Learning. Technological Education and National Development Conference (TEND, 2000) Abu Dhabi.
• Kaptan, S. (1983). Bilimsel Araştırma Teknikleri ve İstatistik Yöntemleri. Ankara: Ulus, P.K. 429.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti.
• Karaağaçlı, M. ve Z. Kaya. (2002). İnternet Yoluyla Eğitimde Etkileşimli Ortamların Tasarımı. Bilgi Teknolojileri Kongresi Bildirileri. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 06-08 Mayıs.
• Karaağaçlı, M. (2008). Internet Teknolojileri Destekli Uzaktan Eğitimde Sosyal Kazanımlar Gereksinimi. Ankara: Bilişim Teknolojileri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Mayıs 2008 63-73.
• Karaağaçlı, M. (2020).Elektronik Rönesans'ta Yeni Eğitim Teknolojisi Formasyonları. Eğitimde Teknoloji Uygulamaları Dergisi. Volume 1, Issue 1 December 2020.). jtae.penpublishing.net. ISSN: 2791-626X (Online). Aralık,2020,Cilt:1(1),76-98.10.29329/DOI:https://doi.org/10.293/jtae.2020. 283.6
• Karaağaçlı, M. ve B. Küçüksu. (2021).Web Ortamlı Öğretim Tasarımı Bağlamlı Alan Yazının Değerlendirilmesi. The Literature Review of Web-Based Instructional Design Studies. TC Gazi Üniversitesi 28-30 Haziran 2021. 1.gün - 28 Haziran 2021 Pazartesi Saat: 15:05-15:25.
• Karaağaçlı, M. (2024-1). İleti ve Öğretide Teknoloji. Ankara: Kitapcı Basımevi Yayıncılık Tasarım San. ve Tic. Ldt. Matbaa Sertifika No:42488. ISBN 978-605-80173-7-5. Bandrol Seri No Aralıkları: THG-VLY 133378-133462
• Karaağaçlı, M. (2024-2). Öğretim Tasarımında Sistem Yaklaşımlı Analitik Bir Betimleme. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi 4. TC. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara: 13.12.2024. Sözlü Sunumlu Bildiri. Bildiri Kod No: 1071.
• McMillan, J. H., and Schumacher, S. (2006). Research In Education: Evidence Based Inquiry. Boston: Brown And Company.
• Powell, G.C. (2001). “The ABCs of Online Course Design”, Educational Technology, Cilt 41, Say: 4, s. 43-47.
• Rivkin, S.G. Hanushek, E.A. and Kain, J.F. (2005). Teachers, Schools, and Academic Achievement. Econometrica, 73, 2, pp. 417-458.