ÖĞRETMEN ADAYLARININ ŞEKİLSEL YARATICILIKLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 112 - 121, 31.12.2023

Betül Küçük-demir

https://doi.org/10.47714/uebt.1382418

Öz

Hızla gelişen teknoloji ve değişen dünya gereksinimleriyle eleştirel ve yaratıcı düşünebilen, özgün fikirler ortaya koyabilen yenilikçi bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Eğitim sistemi, önceki nesillerin yaptıklarını tekrarlayan değil yeni şeyler üretebilen, aklını farklı biçimde kullanarak düşünce yapıları gelişen bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Alışılagelmiş öğretmen modelleriyle bu amaca ulaşılması pek mümkün görülmemekle birlikte ancak akıcı, esnek ve özgün bir düşünebilen öğretmenler öğretme-öğrenme ortamlarını düzenleyebilir ve yaratıcılığın gelişimine rehberlik edebilir. Bu kapsamda araştırmanın amacı öğretmen adaylarının şekilsel yaratıcılıklarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Çalışmanın örneklemi Doğu Karadeniz’deki bir üniversitede öğrenim gören toplam 140 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın verileri “Torrance Yaratıcı Düşünme Testi Şekilsel Form-A” kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde SPSS 21.0 paket programı kullanılmıştır ve verilere bağımsız t testi ve Mann Whitney-U testi yapılmıştır. Analizler sonucunda şekilsel formun alt boyutlarından orijinallik, başlıkların soyutluğu ve erken kapamaya direnç puanları arasında öğretmen adaylarının cinsiyetleri ve bölümleri arasında anlamlı farklılığa ulaşılamazken, akıcılık ve zenginleştirme alt boyutlarında sınıf öğretmeni adayları lehinde anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı düşünme, öğretmen adayı, bölüm, cinsiyet

Etik Beyan

Çalışmanın verileri 2020 öncesine ait olduğu için etik kurul raporuna ihtiyaç duyulmamıştır.

INVESTIGATION OF PROSPECTIVE TEACHERS FIGURAL CREATIVITY

Öz

It is aimed to raise innovative individuals who can think critically and creatively and come up with original ideas in line with the rapidly developing technology and changing world needs. The education system aims to raise individuals who can produce new things, not repeat what previous generations did, and develop their thinking by using their minds in a different way. Although it is not possible to achieve this goal with conventional teacher models, only teachers who can think fluent, flexible and original can organize teaching-learning environments and guide the development of creativity. In this context, the aim of the research is to examine the figural creativity of prospective teacher in terms of different variables. The sample of the study consists of a total of 140 teacher candidates studying at a university in the Eastern Black Sea Region. The data of the research were collected using the "Torrance Creative Thinking Test Figural Form-A". SPSS 21.0 package program was used in data analysis and independent t test and Mann Whitney-U test were applied to the data. As a result of the analyses, no significant difference was found between the genders and departments of the prospective teachers in the originality, abstractness of the headings and resistance to early closure scores, which are the sub-dimensions of the formal form, while a significant difference was detected in favor of the prospective primary school teachers in the sub-dimensions of fluency and enrichment. Suggestions were made according to the results obtained.

Anahtar Kelimeler

Creative thinking, prospective teacher, department, gender

Kaynakça

• Aslan, E. (1999). Adaptation of torrance test of creative thinking. Washington D.C: International Conference on Test Adaptation Proceedings. Goerge Town University.
• Aslan, A. E. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 16(2),15-22.
• Aslan, N., ve Cansever, B. A. (2009). Eğitimde yaratıcılığın kullanımına ilişkin öğretmen tutumları. TÜBAV Bilim Dergisi, 2(3), 333-340.
• Chan, D.W., Cheung, P.C., Lau, S., Wu, W.Y., Kwong, J.M., & Li, W.L. (2001). Assessing Ideational Fluency in Primary Students in Hong Kong. Creativity Research Journal, 13(3-4), 359-365.
• Ceylan, E. (2008). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cropley, A. J. (2001). Creativity in education & learning: A guide for teachers and educators. Psychology Press.
• Çellek, T. (2001). Yaratıcılık ve eğitim sistemimizdeki boyutu. Cumhuriyet Bilim ve Teknik Dergisi, 741, 18-19.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5.Baskı), Trabzon.
• Doğan, N. (2005). Eğitimde yeni yönelimler (Ed. Ö. Demirel), Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. Ankara, Pegem A Yayıncılık:167-192.
• Erlendsson, J. (1999). The role of creativity. University of Iceland, Retrieved from http://www.hi.is/~joner/eaps/cq_cr04.htm
• Esquivel, G. B. (1995). Teacher behaviors that foster creativity. Educational Psychology Review, 7, 185-202.
• Fleith, D.S. (2000) Teacher and student perception of creativity in the classroom environment. Roeper Review, 22, 148–153.
• Florida, R. (2010). The flight of the creative class: the new global competition for talent. USA: Collins. 120
• Görgen, İ., ve Karaçelik, S. (2013). Okul öncesi öğretmenliği ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 129-146.
• Millar, G. W. (2002). The Torrance kids at mid-life. Westport , CT : Ablex
• Mutlu, E. (2010). Erken çocukluk dönemindeki çocukların (60-72 ay) düşünme düzeylerinin ve okul öncesi öğretmenlerinin düşünme eğitimi ile ilgili tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkele Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Noyanalpan, N. (1993). Eğitimde yaratıcılığa genel bakış, Yaratıcılık ve Eğitim, Ankara: TED yayınları.
• O’Hara, L.A. & Sternberg, R.J. (2000–2001) It doesn’t hurt to ask: effects of instructions to be creative, practical, or analytical on essay-writing performance and their interaction with students’ thinking styles’. Creativity Research Journal, 13, 197–210.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açisindan değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 297-316.
• Petrowski, M.J. (2000) Creativity research: implications for teaching, learning, and thinking. Reference Services Review, 28(4), 304–312.
• Robinson, K. (2006). Do schools kill creativity? TED: Ideas worth Spreading. https://www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_do_schools_kill_creativity Simplicio, J.S.C. (2000) Teaching classroom educators how to be more effective and creative teachers. Education, 120, 675–680.
• Schacter, J., Thum, Y. M., & Zifkin, D. (2006). How much does creative teaching enhance elementary school students’ achievement? Journal of Creative Behavior,40(1), 47–72.
• Torrance, E. P. (1995). Why to fly? A philosophy of creativity. New Jersey: Norwood: Ablex.
• Tuna, S., ve Temizkalp, G. (2013). Öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2).
• Öztürk, B. (2021). Uzaktan eğitimde STEM ve 21 yüzyıl becerileri. A. Yılmaz, B. Ertuğrul-Akyol ve M.N. Aydede (Eds.). Uzaktan eğitim sürecinde örnek etkinliklerle STEM uygulamaları içinde (ss. 69-95). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, B. (2023). Relation of 21st-century skills with science education: Prospective elementary teachers’ evaluation. Educational Academic Research, 50, 126-139.
• Yaşar, M. C., ve Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Yenilmez, K. ve Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.
• Yıldız, V., Özkal, N., ve Çetingöz, D. (2003). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 129-137.