Türkçe Eğitiminde Metin Dışı Okuma ve Söz Varlığının Geliştirilmesi: Kuvayi Milliye Destanı'nın Kullanımı Örneği

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 39 - 56, 28.04.2016

Özlem Kavalcı Göktepe

Öz

Türkçe eğitimi için 2005 yılı önemli bir değişim ve dönüşüm yılıdır. Tematik ve yapılandırıcı bir yaklaşım, öğrencilerin eğitimini okul sınırlarıyla sınırlandırmayı kaldırmış, onların yaşantılarından yola çıkarak yeni öğrenmeleri içselleştirmelerini hedeflemiştir. Bu yüzden ders kitaplarındaki metinlerin seçimi kadar bunları destekleyecek ek okumaların, ders dışı etkinliklerin ve faaliyetlerin önemi artmıştır. Bu yüzden metin dışı (ders kitaplarındaki metinlerin) okumalara imkân veren eserlerin tespit edilmesi ve dil eğitiminin yapıldığı temalarla ilişkilendirilmesi Türkçe eğitimine büyük bir katkı sağlayacaktır.

Bu çalışmada Kurtuluş Savaşı’nı edebi bir dille ve tarihi gerçeklere uygun olarak anlatan Kuvayi Milliye Destanı’nın metin dışı okumalarda kullanıp kullanılamayacağı araştırılmıştır. Bunun için iki ayrı önemli değişken mercek altına alınmıştır: Birincisi Kuvayi Milliye Destanı’nın söz varlığı, ikincisi ise Kuvayi Milliye Destanı’nın tema ve alt temalara uygunluğu. Söz varlığına ait veriler, belge tarama yöntemiyle Baskın 2015a ve Baskın 2015b çalışmalarına benzer biçimde toplanmıştır. Kuvayi Milliye Destanı’nın tema ve alt temalara uygunluğu için de temalar listelenmiş, destanın içeriğinin hangisine uygun olduğu işaretlenmiştir.

İnceleme neticesinde Kuvayi Milliye Destanı’nın temel söz varlığı (isimler ve isim soylular), terimler ve fiiller bakımından zengin bir içeriğe sahip olduğu, ortaokul öğrencilerinin söz varlığını desteklediği, ortaokuldaki 14 temanın 12’sine uygun olduğu, okunması kolay bir eser olduğu için de rahatlıkla metin dışı okumalarda kullanılabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• AKYOL, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. TÜBAR, XIII-Bahar, 49-58.
• BASKIN, S. (2015a). Bir şairin aşk iniltileri: Ahmet Arif’ten Leyla Erbil’e mektupların söz varlığı. International Journal of Human Sciences, 12(2), 729-756.
• BASKIN, S. (2015b). Güz türküleri şiirlerinin kelime kadrosu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (40), 26-34.
• GÖÇER, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 4 (4), 1025-1055.
• GÜNEŞ, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• GÜNEŞ, F. (2009). Türkçe öğretiminde günümüz gelişmeleri ve Türkçe öğretimi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (11): 1-21.
• HİKMET, N. (2016). Şiirler 3 - kuvâyi milliye. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KARAAĞAÇ, G. (2013). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KILINÇ, A. ve DUMAN, I. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki tematik yaklaşım üzerine bir inceleme. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(4), 94-101.
• KURUL (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• KURUL (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1- 5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• KURUL (2015). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ÖZBAY, M. ve BAHAR, M. A. (2012). İleri okur ve üstbiliş eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(1), 158-177.
• ÖZBAY, M. ve MELANLIOĞLU, D. (2008). Türkçe eğitiminde kelime hazinesinin önemi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-45.