DİNLEME BECERİSİ ÜZERİNE HAZIRLANAN LİSANSÜSTÜ TEZ ÇALIŞMALARININ BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 66 - 80, 29.04.2022

Mehmet Soyuçok

https://doi.org/10.47714/uebt.1079623

Öz

Bu çalışmanın amacı, ana dili eğitimi kapsamında hazırlanan lisasüstü tez çalışmalarını bibliyometrik olarak analiz etmektir. Bu amaca ulaşmak için ilgili konudaki tezler yıllarına, türlerine, hazırlandıkları üniversitelere, konularına ve yöntemlerine göre bibliyometrik analize tabi tutulmuştur. Çalışma nitel bir yaklaşımla yapılandırılmıştır. Veriler toplanırken belgesel tarama, analiz edilirken bibliyometrik analiz uygulanmıştır. Tezleri incelerken öncelikle bir Tez İnceleme Formu hazırlanmış, sonrasında Ulusal Tez Merkezinde yayınlanmış tezler bu form doğrultusunda analiz edilmiştir. Formun hazırlanmasında ve uygulanmasına uzman görüşüne başvurulmuştur. Ulusal Tez Merkezinde konuyla ilgili 238 tez bulunduğu, bu tezlerden 89’unun Türkçe eğitimiyle ilgili olduğu görülmüştür. Ayrıca farklı alanlarda hazırlanmış dört tez de ana dilde dinleme becerisiyle ilgili olduğu için araştırmaya dâhil edilmiştir. Türkçe eğitimi kapsamında dinleme becerisi ile ilgili lisansüstü tez çalışmalarında 2010 yılından itibaren göreceli, 2018 yılından itibaren ise büyük bir artış dikkati çekmektedir. Tezler çoğunlukla nicel yöntemle hazırlanmış olup en fazla seçilen konu dinleme strateji, yöntem ve teknikleridir. İlgili konudaki en fazla tez Gazi Üniversitesi’nde hazırlanmıştır. İlgili konuda hazırlanan tezlerin sayısının az olduğu (f: 93) söylenebilir. Doktora seviyesindeki çalışmaların (f: 18) ise yetersiz olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme, yüksek lisans, doktora, bibliyometrik analiz.

Kaynakça

• Akkaya, N. & Ünal, E. (2016). Sözlü iletişim. İlk ve ortaokullarda Türkçe eğitimi, 61-106. (Ed: F. Susar Kırmızı). Ankara: Anı.
• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök.
• Anwar, M. N. (2018). Acquisition of skills for listening comprehension: barriers and solutions. International Journal of English Language and Literature Studies, 7(3), 50-54.
• Aşılıoğlu, B. (2009). Türkçe öğretmen adaylarına göre derslerde karşılaşılan başlıca dinleme engelleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 45-63.
• Aydın, B. (2020). Türkiye’de eleştirel okuma konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (18), 76-87. DOI: 10.29000/rumelide.705515.
• Beall, M. L., Gill-Rosier, J., Tate, J., & Matten, A. (2008). State of the context: Listening in education. The Intl. Journal of Listening, 22(2), 123-132.
• Boyacı, S., & Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531.
• Brownell, J. (1994). Teaching listening: Some thoughts on behavioral approaches. The Bulletin of the Association for Business Communication, 57(4), 19-24.
• Büyükikiz, K. K. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 203-213.
• Cemaloğlu, N. (2014). Verilerin kaydedilmesi, analizi, yorumlanması: nicel ve nitel. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 193-250. (Ed.: A. Tanrıöğen). Ankara: Anı.
• Chomsky, N. (2001). Dil ve zihin. Ankara: Ayraç.
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çifci, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Afyon Kosatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 1-13.
• Devine, T. G. (1978). Listening: What do we know after fifty years of research and theorizing?. Journal of Reading, 21(4), 296-304.
• Dixon, N. R. (1964). Listening: Most neglected of the language arts. Elementary English, 41(3), 285-288.
• Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem.
• Doğan, Y., & Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Duker, S. (1965). Listening and reading. The Elementary School Journal, 65(6), 321-329.
• Eyüp, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme eğitimi dersiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1773-1795.
• Göçen, G., & Okur, A. (2015). Ortaokula yönelik söz varlığı araştırmalarının incelenmesi: Tezler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 64-79.
• Griffiths, S. (2009). Teaching and learning in small groups. A handbook for teaching and learning in higher education, 72-85. (Ed.: H. Ferry, S. Ketteringe, S. Marshall). New York: Routledge.
• Gücüyeter, B. (2009). Türk dili ve edebiyatı derslerinde dinleme eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 161-170.
• Gündoğdu, K., & Dönmez, B. (2016). 2000-2016 yılları arasında Türkçe öğretim programları alanında yayımlanan makale ve tezlerin analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4), 2109-2125.
• Güneş, F. (2010). Ninnilerin çocukların dil ve zihinsel gelişimine etkisi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(3), 27-38.
• Funk, H. D., & Funk, G. D. (1989). Guidelines for developing listening skills. The Reading Teacher, 42(9), 660-663.
• Janusik, L. A. (2002). Teaching listening: What do we do? What should we do?. International Journal of Listening, 16(1), 5-39.
• Kantemir, M. (1991). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Anakara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M., & Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258.
• Landry, D. L. (1969). The neglect of listening. Elementary English, 46(5), 599-605.
• Maden, S., & Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 101-112.
• Maden, S. (2013). Temel dil becerileri eğitiminde kullanılabilecek aktif öğrenme öğretimsel iş/taktikleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 20-35.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 65-77.
• Moradian, M. R., & Kogani Baharvand, P. (2015). The Effect of Group Dynamic Assessment on Raising Young Iranian EFL Learners' Metacognitive Awareness and Listening Comprehension. Journal of Modern Research in English Language Studies, 2(3), 67-86. Osada, N. (2004). Listening comprehension research: A brief review of the past thirty years. Dialogue, 3(1), 53-66.
• Resmi Gazete. (20.04.2016). Lisansüstü eğitim ve öğretim yönetmeliği, Sayı: 29690. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160420-16.htm adresinden 01.11.2020 tarihinde alınmıştır.
• Robertson, A. K. (1999). Etkili dinleme. İstanbul: Hayat.
• Strother, D. B. (1987). On listening. The Phi Delta Kappan, 68(8), 625-628.
• Temelli, F., & Karcıoğlu, R. (2018). Muhasebe ve vergi uygulamaları dergisinde yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi: 2010-2017 dönemi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 248-268.
• Turan, L., Sevim, O., & Tunagür, M. (2018). Türkçe eğitimi alanında hazırlanan doktora tez özetlerine yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(11), 29-44.
• Walker, N. (2014). Listening: The most difficult skill to teach. Encuentro, 23(1), 167-175.
• Vandergrift, L. (2004). 1. Listening to learn or learning to listen?. Annual review of applied linguistics, 24, 3-25.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781.
• Whiteson, V. (1975). Listening Comprehension--A Neglected Art. English Teachers' Journal (Israel), 14, 21-22.
• Yağan, S. A., & Çubukçu, Z. (2019). Türkiye ve İngiltere Doktora Programlarının Karşılaştırılması. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 134-143.
• YÖK (Yükseköğretim Kurumu). Öğrenim düzeyine göre öğrenci sayısı, 2019-2020 yükseköğretim istatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 04.10.2020 tarihinde alınmıştır.