BİLGİSAYAR DESTEKLİ DİNLEME EĞİTİMİNİN VERİMLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 37 - 59, 31.08.2024

Ali Göçer , Turan Bıyık

https://doi.org/10.47714/uebt.1401782

Öz

Bu çalışmada bilgisayar destekli dinleme eğitimin verimlilik durumu araştırılmıştır. Araştırma bilgisayar destekli ortam ve uygulamalar çerçevesinde eylem planlarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada araştırmacıyı da sürece dahil edip dinleme eğitimindeki mevcut durumu daha iyi hale getirmek, sorunlara çözüm üretmek amaçlanmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak araştırma nitel araştırma çerçevesinde eylem araştırma deseniyle yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Kayseri’de bir devlet okulunda altıncı sınıfta öğrenim gören on altı öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma Türkçe ders kitabında bulunan dinleme metinleri ve etkinliklerinin bilgisayar destekli ortamlarda ve uygulamalarla yürütülmesi üzerine tasarlanmış eylem planları çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırmada dört farklı eylem planı kullanılmış, eylem uygulamaları dört haftada ve toplamda sekiz ders saatinde tamamlanmıştır. Veriler görüşme, gözlem, araştırmacı günlüğü ve etkinliklerde kullanılan çalışma kağıtları ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiş, bulgular kodlar ve temalar halinde tablolarla sunulmuştur. Araştırma neticesinde dinleme eğitiminin bilgisayar destekli ortamlarda ve uygulamalarla yürütülmesinin dinleme eğitiminde karşılaşılan çeşitli sorunları gidererek öğrencilerin derse yönelik tutum ve motivasyonlarına, hedeflenen kazanımların kavratılmasına ve dinleme eğitiminin verimli bir süreç içinde yürütülmesine olumlu katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

bilgisayar destekli eğitim, Dinleme becerisi, dinleme eğitimi

Etik Beyan

Araştırma öncesinde etik kurul proje onay formu alınmıştır. Form dosyalara eklenmiştir.

A RESEARCH ON THE EFFICIENCY OF COMPUTER-AIDED LISTENING EDUCATION

Öz

In this study, the efficiency status of computer aided listening education was investigated. The research was carried out with action plans within the framework of computer-aided environment and applications. In this study, it is aimed to involve the researcher in the process and to make the current situation in listening education better and to produce solutions to problems. In accordance with the purpose of the research, the research was conducted with the action research pattern within the framework of qualitative research. The study group of the research consists of sixteen students studying in the sixth grade at a public school in Kayseri. The research was conducted within the framework of action plans designed on the implementation of listening texts and activities found in the Turkish textbook in computer-aided environments and applications. Four different action plans were used in the research, the action applications were completed in four weeks and a total of eight lesson hours. The data were obtained through interviews, observations, researcher diary and working papers used in the activities. The obtained data were examined by content analysis and the findings were presented with tables in the form of codes and themes. As a result of the research, it has been concluded that conducting listening education in computer-aided environments and applications makes a positive contribution to students' attitudes and motivations towards the lesson, understanding the targeted achievements and conducting listening education in an efficient process by eliminating various problems encountered in listening education.

Anahtar Kelimeler

Listening skills, listening education

Kaynakça

• Akalan, M. E. (2012). Bilgisayar destekli programlı öğretim yaklaşımına göre hazırlanmış öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi ve öğrenci görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akçay, A. (2018). Dinleme/izleme eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Akkaya, N. ve Ünal, E. (2016). Sözlü iletişim. Fatma Susar Kırmızı (Ed.), İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi 2015 programına uygun içinde (s. 61-73). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akyol, H. (2010). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi. Altunkaya, H. (2018). Dinleme türleri. A. Akçay (Ed.), Dinleme izleme eğitimi içinde (s. 87). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies, 5 (3), 728-749.
• Aytan, T., Güney, N., Şahin, E. Y. ve Bayar, A. (2014). Altıncı sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerinin taşımalılık değişkeni açısından değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 269-285.
• Başkan, Ö. (2003). Bildirişim insan-dili ve ötesi. İstanbul: Multilingual.
• Banguoğlu, T. (2004). Türkçenin grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bello, A. A. (2018). Curriculum implementation: Strategies for mounting listening skills among junior secondary school students. Journal of Pedagogical Research, 2(1), 63-77.
• Bozkurt, F. (2004). Türkiye türkçesi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı, S. (2013). Anadili öğretiminde konuşma becerisinin yeri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 57-63.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Ciğerci, (2015). İlkokul dördüncü sınıf Türkçe dersinde dinleme becerilerinin geliştirilmesinde dijital hikâyelerin kullanılması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Çaylı, C., ve Göçer, A. (2021). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme sürecine yönelik uygulamalar üzerine bir araştırma. International Journal of Social Sciences and Education Research, 8(1), 21-43.
• Çelikbaş, K. A. (2010). Anlama / Dinleme stratejilerinin kullanımı ile dinlediğini anlama düzeyi arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Demirkan, S. (2017). İlk yardım konusunun öğretiminde bilgisayar destekli animasyon kullanımı ve bir uygulama örneği: Beşinci sınıflar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261-268.
• Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doğan, Y. (2013). Dinleme eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Editörler), Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 151-175). Ankara: Pegem Akademi.
• Ergin, M. (1999). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Ergin, A. & Birol, C. (2000). Eğitimde İletişim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşım ve modeller. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57.
• Göçer, A., ve Bıyık, T. (2022). Dinleme becerisi ile ilgili yapılan çalışmaların genel görünümü üzerine bir inceleme. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-123.
• İşeri, K. ve Yılmaz, İ. (2008). Dinleme edimine ilişkin etkinliklerin değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 139, 7-24.
• Johnson, O. K. (1951). The effect of classroom training upon listening comprehension. The Journal of Communication, S. I, s. 57-62.
• Kahtalı, B. D., Bahadır, Oğuz., Cayhan, C., ve Taşkın, N. Türkiye’de dinleme eğitiminin geldiği nokta (2017-2019 yılları). Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 645-663.
• Kardaş, M. N. ve Harre, T. (2015). 6-8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dinleme/ izleme becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlik önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13, 264-291.
• Kaya, D. (2014). Dinleme eğitimi. Yılmaz, M. (Ed.), Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi içinde (s. 1741). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kurudayıoğlu, M., ve Kiraz, B. (2020). Dinleme stratejileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 386-409. Kemiksiz, Ö. (2015). Türkçe öğretiminde eleştirel dinleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE) ÖS-II: 299-316.
• Keçik, İ. & Uzun, L. (2004). Türkçe sözlü ve yazılı anlatım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları Kurt, E. (2018). Altıncı sınıf Türkçe dersi kavram öğretiminde animasyon ve hikâye kullanımının başarıya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kurt, P. (2006). Zarf-fiillerin Anlam Farklılıklarının Kavratılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Maden, S. ve Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 101-112.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies, 7(1), 1583-1595.
• Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• TDK (2019). http://www.tdk.gov.tr/ Erişim tarihi: 25.04.2022 Tompkins, G. E. (2009). Language arts: Patterns of practice. Pearson Education.
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Sevim, O. (2018). İletişim ve dinleme. A. Akçay (Ed.), Dinleme izleme eğitimi içinde (s.37). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Vural Özkip, E. (2009). Bilgisayar destekli İngilizce öğretiminin öğrenci motivasyonuna etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Yalçın, S. K. ve Şengül, M. (2007). Dilin iletişim süreci içerisindeki rolü ve işlevleri. Turkish Studies, 2(2), 749-769. Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldız, N. ve Kılınç, A. (2015). Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE), ÖS-II, 17-34. Yıldız, N. (2015). Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.