Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme: Öğretmen Algıları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, , 45 - 69, 21.11.2022

Salih Kesici

https://doi.org/10.29228/filolojibengu.21

Cited By: 2

Öz

Yabancılara Türkçe öğretiminde öğretmenlerin sınıflarındaki öğrencileri değerlendirmeye yönelik algılarını belirlemeyi amaçlayan bu çalışmanın katılımcı kümesini Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretimi kurumlarında görev yapan 40 Türkçe öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Değerlendirme Algıları Sormacası kullanılmıştır. Dört bölümden oluşan sormacanın birinci bölümünde ölçme ve değerlendirmenin amaçlarına ilişkin algıları inceleyen on madde, ikinci bölümünde değerlendirme yöntem ve tekniklerine ilişkin algıları inceleyen on yedi madde, üçüncü bölümde notların geribildirimi, derecelendirilmesi ve raporlanmasına ilişkin algıları inceleyen on dört madde, dördüncü bölümde Türkçe dil becerilerini değerlendirmeye ilişkin algıları inceleyen yirmi beş madde yer almaktadır. Sormacadan elde edilen verilerin sıklık ve yüzde değerleri istatistik araçlarından yararlanılarak belirlenmiştir. Veriler betimsel olarak çözümlenmiş çizelgelerden yararlanılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda öğretmenlerin değerlendirmenin amaçlarına ilişkin algılarının geribildirim, öğretime odaklanma, öğrencinin ve öğretimin güçlü ve zayıf yönlerini belirleme gibi maddelerde yüksek düzeyde olumlu oldukları görülmüştür. Değerlendirme yöntem ve tekniklerini ilişkin algılarının incelendiği diğer sonuçta öğretmenlerinin tamamlayıcı değerlendirme, öz değerlendirme, biçimlendirici değerlendirme, çoklu değerlendirme gibi uygulamalarda yüksek düzeyde olumlu yanıt verdikleri görülmüştür. Geribildirim, not verme, notların raporlanmasına ilişkin algılarına yönelik sonuçlar incelendiğinde öğretmenlerin yanıt anahtarı hazırlanması, puanlama ölçütlerinin belirlenmesi, puan dağılımlarının belirlenmesi, değerlendirme sonrasında geribildirim sağlanması gibi maddelerde yüksek düzeyde olumlu yanıt verdikleri görülmüştür. Öğretmenlerin yabancılara Türkçe öğretiminde dört temel dil becerisinin değerlendirilmesine yönelik algılarını inceleyen son bölümde öğretmenlerin tüm maddelere ağırlıkları değişmekle birlikte olumlu yanıt verdikleri görülmüştür. Öğretmenlerin tümünün olumlu yanıt verdikleri maddeler sırasıyla: sözlü tartışma, sözlü sunum, özetleme ve sözlü görüşme olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, ölçme, değerlendirme, öğretmen algısı

Teşekkür

Çalışmalarım sürecinde yapmış olduğu katkılarından ve destekleyici tutumundan ötürü Prof. Dr. Gökhan ÇETİNKAYA'ya teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Alıcı, D. (2020). Performansa dayalı ölçme. S. Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 123-163). Ankara: Pegem Akademi.
• Altmışdört, G. (2010). Yabancı dil öğretiminde nasıl bir ölçme-değerlendirmeye gerek vardır. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 175-200.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2015). Geleneksel-tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri: öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, E. ve Tekkaya, C. (2000). Ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir ölçeğin geliştirmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 42-50.
• Bayrakdar, E. ve Maltepe, S. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akran değerlendirmenin konuşma becerisine etkisi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 6 (1), 1-23.
• Birinci Konur, K. ve Konur, B. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin kullandıkları ölçme değerlendirme metotlarına ilişkin görüşleri. Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(2), 138-155.
• Black, P., Harrison, C., Lee, C., Marshall, B. & Wiliam, D. (2004). Working inside the black box: assessment for learning in the classroom. Phi delta kappan, 86(1), 8-21.
• Boston, C. (2002). The concept of formative assessment. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 8(9), 1-4.
• Brown, H. D. (2004). Language assessment: principles and classroom practices. New Jersey: Pearson Education Inc.
• Çalışkan, H. ve Yiğittir, S. (2015). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde. (s. 223-290). Ankara: Pegem Akademi
• Çerçi, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisini ölçme değerlendirmede karşılaşılan sorunlar üzerine yabancılara Türkçe öğretenlerin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 3-16.
• Çetinkaya, G. ve Şentürk, R. (2021). Dinleme eğitiminde ölçme ve değerlendirme. N. Bayat (Ed.). Dinleme ve Eğitimi içinde (s. 313-364). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çetinkaya, G. ve Yolcusoy, Ö. (2020). Okuduğunu anlamayı değerlendirmeye dönük ölçünleştirilmiş görev biçimleri: yabancılara Türkçe öğretimi ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. HAYEF: Journal of Education, 17(2), 176-198.
• Çetinkaya, G., Şentürk, R. ve Dikici, A. (2020). Özetleme stratejilerinin kullanımı ile özetleme başarımı arasındaki ilişki. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 583-600.
• Çiçek Erdoğan, D. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının otantik ölçme ve değerlendirme yöntemlerine yönelik bilgi düzeyleri ve tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dönder, A., Elaldı, Ş. ve Özkaya, Ö. M. (2012). Öğretim elemanlarının üniversite düzeyindeki temel İngilizce öğretiminde kullanılabilecek tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 7(1), 953-968.
• Elshawa, N. R., Abdullah, A. N. & Rashid, S. M. (2017). Malaysian instructors’ assessment beliefs in tertiary ESL classrooms. International Journal of Education and Literacy Studies, 5(2), 29-46.
• Enger, S. K. & Yager, R. E. (1998). The ıowa assessment handbook. ERIC Document Reproduction Service No: Ed 424286.
• Fidan, M. ve Sak, İ. M. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin tamamlayıcı ölçme değerlendirme teknikleri hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 174-189.
• Field, J. (2013). Cognitive validity. In Geranpayeh, A & Taylor, L. (Eds.), Examining listeningy (pp. 77-151). Cambridge: Cambridge University Press.
• Garrison, C., & Ehringhaus, M. (2007). Formative and summative assessments in the classroom. https://www.amle.org/formative-and-summative-assessments-in-the-classroom/ (Erişim tarihi: 07.05.2022).
• Gedik, E. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ölçme ve değerlendirme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin kazandırılması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 21-36.
• Grabe, W. (2009). Reading in a second language: Moving from theory to practice. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hamzadayı, E. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde c1 düzeyinde yazılı akran geribildirimlerine ilişkin görünümler. Journal of World of Turks, 7(2), 287-298.
• Hamzadayı, E. ve Çetinkaya, G. (2011). Yazılı anlatımı düzenlemede akran dönütleri: dönüt türleri, öğrenci algıları. AİBÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 147-165.
• Hamzadayı, E. ve Çetinkaya, G. (2013). Dikte uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin yazım ve noktalama kurallarını uygulama becerilerine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 133-143.
• Harlen, W. (2000). Teaching, learning and assessing science 5-12. London: Paul Chapman Publishing.
• Hattie, J. ve Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81-112.
• Kıymaz, M. S. ve Doyumğaç, İ. (2020). Konuşma eğitiminde ölçme ve değerlendirme. M. N. Kardaş (Ed.), Konuşma eğitimi içinde (s. 273-293). Ankara: Pegem Akademi.
• Kilmen, S. (2019). Ölçme ve değerlendirmede temel kavramlar. R.N. Çıkrıkçı (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 25-55). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Law, B. & Eckes, M. (1995). Assesment and esl. Canada: Peguis Publishers.
• Leighton, J. P. & Gierl, M.J. (2007). Cognitive diagnostic assessment for education: theory and applications. New York: Cambridge University Press.
• Maki, P. (2002). Using multiple assessment methods to explore student learning and development inside and outside of the classroom. NASPA’s NetResults. Washington, DC, USA: NASPA.
• Miller, M. D., Linn, R. L. & Gronlund, N. E. (2009). Measurement and assessment in teaching. New Jersey: Pearson Education Inc.
• Özçelik, D. A. (2013). Test hazırlama kılavuzu. Ankara: Pegem Akademi.
• Razı, S. ve Tur, N. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe okuma öğretimi. A. Şahin (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar, yaklaşımlar etkinlikler içinde (s. 452-469). Ankara: Pegem Akademi.
• Russel, M. K. & Airasian, P. W. (2012). Classroom assessment concepts and applıcations. New York: Mc Graw Hill.
• Sirem, Ö., Sarıoğlu, S. ve Adıgüzel, A. (2018). Öğrenci başarısını ölçme yöntemlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 82-95.
• Sönmez, V. (2020). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, Ç. ve Karaman, P. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirmeye ilişkin inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 394-407.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ur, P. (1992). Teaching listening comprehension. Great Britain: Cambridge University Press.
• Ülper, H. (2019). Konuşma becerisini ölçme ve değerlendirme. G. Çetinkaya (Ed.), Konuşma ve eğitimi içinde (s. 1-305-319). Ankara: Pegem Akademi.
• Weir, J. C. (2005). Language testing and validation. New York: Palgrave Macmillan.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2013). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yılmaz, İ. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin deyim öğretiminde kullanılmasına yönelik bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yolcusoy, Ö. ve Çetinkaya, G. (2021). Sorularla konuşma eğitimi. Ö. T. Kara (Ed.), içinde, Sorularla Türkçe eğitimi (s. 115-166). Elazığ: Asos Yayınları.