YEREL GAZETELERDE MUHTEVA: MARDİN VİLAYET GAZETESİ 15. SAYI ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 127 - 162, 26.11.2021

Adnan Oktay Hatice Uzunkaya

https://doi.org/10.29228/filolojibengu.6

Öz

Basın-yayın faaliyetleri, Cumhuriyet’e kadar istenilen düzeyde gelişme gösterememiştir. Cumhuriyet sonrasında birçok ilde devlet eliyle vilayet matbaaları kurulmuştur. Matbaanın illerde kurulmasıyla birlikte vilayet gazetelerinin yayınlanması kolaylaşmış, zamanla yerel basın çalışmaları da güçlenmiştir. Yerel basın organları bulunduğu yörenin sorunlarını dile getirmiş, halkı çeşitli yönlerden aydınlatma görevini üstlenmiştir. Bu tür çalışmalarda ilgili dönemdeki toplumun sosyal, siyasi, ekonomik gelişmeleriyle kültürel faaliyetleri yakından incelenmiştir. Bu yönüyle özellikle taşra basını, sosyal araştırmalarda vazgeçilmez temel kaynaklardan biri olarak değerlendirilmektedir. Kent yaşantısından askeri gelişmelere, bilimsel çalışmalardan haşeratla mücadeleye, mahkeme ilanlarından kan davalarına kadar birçok husus hakkında gazetelerden bilgi elde etmek mümkündür. Bu yönüyle gazeteler birer tarihî belge niteliğine sahiptir. Yapılan araştırmada 1927-1933 yılları arasında yayınlanmış olan Mardin Vilayet Gazetesinin 15. ve 47. sayıları orijinal nüshalarıyla birlikte tespit edilmiştir. Bu çalışmada Mardin Vilayet Gazetesinin 15. sayısının muhteva incelemesi yapılarak gazetenin tanıtılması amaçlanmıştır. Arap harfleriyle yayınlanmış olan bu sayının transkripsiyonlu metni makalenin sonunda verilmiştir. Gazetenin bu sayısı muhteva açısından incelenerek ait olduğu döneme ayna tutulmaya çalışılmıştır. Ele alınan Mardin Vilayet Gazetesinin 15. sayısında toplumsal olaylardan şehrin sosyo-kültürel yapısına kadar birçok konuyla ilgili bilgi elde etmek mümkündür. Çalışma yapılırken karşılaştırma, analiz ve transkripsiyonlu metin okuma yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mardin, basın-yayın, matbaa, Vilayet Gazetesi, muhteva.

CONTENT IN LOCAL NEWSPAPERS: EXAMPLE OF THE 15TH ISSUE OF THE MARDIN PROVINCIAL NEWSPAPER

Öz

Pressactivities could not develop at the desired level until the Republic. After the Republic, provincial printing houses were established in many provinces by the state. With the establishment of the printing house in the provinces, the publication of the provincial newspapers became easier, and the work of the local press became stronger in time. Local media organs have expressed the problems of the region where they are located and undertook the task of informing the public from various aspects. In such studies, the social, political, economic developments and cultural activities of the society in the relevant period were closely examined. In this respect, especially the provincial press is considered as one of the essentialbasic resources in social research. Newspapers provide information on many issues from urban life to military developments, from scientific studies to insect control, from court notices to blood feuds. In this respect, newspapers are as historical documents. In the research, the 15th and 47th issues of the Mardin Provincial Newspaper, which continued its publication life between 1927 and 1933, were determined together with their original copies. In this study, it is aimed to introduce the newspaper by examining the content of the 15th issue of the Mardin Province Newspaper. The transcripted text of this issue, which was published in Arabic letters, is given at the end of the article. In addition, this issue of the newspaper was examined in terms of content and the period it belonged to was tried to be explained. In the 15th issue of the Mardin Provincial Newspaper, it is possible to obtain information on many subjects from social events to the socio-cultural structure of the city. During the study comparison, analysis and transcription text reading methods were used.

Anahtar Kelimeler

Mardin, press, printing, Provincial Newspaper, content.

Kaynakça

• Benek, M. N. (2016). Osmanlı’da Basının Doğuşu ve II. Meşrutiyet’e Kadarki Gelişimi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, (7), 27-39.
• Beydilli, K. (2003). Matbaa, TDVİA, Ankara, 28, 105-110.
• Demir, M. B. (2020). 16. Yüzyıl Mardin Sancağındaki Köy İsimleri, Mardinlife Gazetesi, (5 Temmuz), 15 Eylül 2021 tarihinde https://www.mardinlife. com adresinden alınmıştır.
• Dolapönü, M. H. (1972). Tarihte Mardin: Itr el-Nardin fî Târîhi Merdîn, İstanbul: Hilal Matbaacılık.
• Fedai, A. (2018). Cumhuriyet Dönemi Mardin Basınından Bir Örnek: Ulus Sesi Gazetesi, Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu, 19-21 Ekim 2016, Elazığ, (Merve Uğur, Ed.),1897-1921.
• Güneş, F. (1990). Basın Yoluyla Halk Eğitimi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, İstanbul, (2), 103-112.
• Haykır, Y. (2012). Cumhutiyet Dönemi Taşra Basınından Bir Örnek: Midyat Gazetesi, Uluslararası Midyat Sempozyumu, 7-9 Ekim 2011, Mardin: Artuklu Üniveristesi Yayınevi.
• Haykır, Y. ve Haykır, H. (2015). Elazığ Basın Tarihi (1883-1960), Tarihten Günümüze Elazığ Uluslararası Kongresi, 17-19 Kasım 2014, Elazığ, (Aslı Akdoğanbulut İnsan; Duygu Türker, Ed.), Ankara: Diyanet Vakfı Matbaası, 1165-1193.
• İbrahimov, O. (2016). Osmanlı Devleti’nde İlk Basın Yayın Faaliyetleri ve Tuna Gazetesi, Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Kars, (5), 82-94.
• Kocaoğlu, B. (t.y.) Ayın Tarihi Mecmuası, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/ bilgi/ayin-tarihi-mecmuasi/
• Mardin Vilayet Gazetesi, (26 Mayıs 1927). (15), Arşiv No: 1979 SÇ 20, Ankara Milli Kütüphane.
• Mardin Vilayet Gazetesi, (9 Kânûnusânî 1928). (47), Arşiv No: 1439, İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Hakkı Tarık Us Koleksiyonu.
• Oktay, A. (2018). Gazelden Gazeteye: Âmid-i Sevdâ: İnceleme-Metin, Ankara: Sonçağ Yayınları.
• Şeker, M. (2005). Yerel Gazeteler ve Resmî İlan, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, Konya, (1), 101-115.
• TC. Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, (1937). Genel Nüfus Sayımı (20 İlkteşrin 1935): Köyler Nüfusu, Katî ve Mufassal Neticeler, 59,