About the Word Köftehor

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 125 - 134, 30.11.2024

Selim Önler

https://doi.org/10.62605/ufb.1570080

Öz

Argot, an artificial language developed by a certain class or group of people among themselves, is often confused with vulgar language. In Turkish language studies, the line between argot and vulgar words has not yet been fully drawn. The word kūfte>köfte is formed by the dropping of the final sound of the Persian word kūften meaning ‘to beat, to crush’. The Persian word ḫōrden meaning ‘eating, drinking’, which adds the meaning of ‘eating, drinking’ to the words it comes at the end of, is shortened with the addition of the word ḫōr meaning ‘eating, consuming’, resulting in the meaning of ‘eating meatballs/eating crushed bites’. In time, it is seen that this word has changed its meaning and gained argot meanings. The word köftehor has changed its meaning to a significant extent and is not recognised in today's argot dictionaries. Köftehor, a slang word, was considered a criminal offence in the Ottoman Empire and was punishable like any other offence. In his work Bülgatü'l-Ahbâb, Râsih states that the word köftehor is used among the people without knowing its meaning. Râsih mentions that this word has been pronounced as kūfte, a corruption of the word güfte. According to him, this word should actually be sühanhor. Unfortunately, we do not have any more witnesses to support Râsih's statements.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, köftehor, argot, slang, jargon

Köftehor Sözcüğü Üstüne

Öz

Belli bir sınıfın ya da grubun kendi arasında geliştirdiği yapma bir dil olan argo, sık sık bayağı sözlerle karıştırılmaktadır. Türk dili çalışmalarında argo ile bayağı sözler arasındaki çizgi, henüz, tam olarak çizilememiştir. Farsça ‘dövmek, ezmek’ anlamlarındaki kūften sözcüğünün son sesinin düşmesiyle meydana kūfte>köfte sözcüğü gelmektedir. Sonuna geldiği sözcüklere ‘yiyen, içen’ anlamı katan Farsça ‘yemek, içmek’ anlamındaki ḫōrden sözcüğünün kısalarak ‘yiyen, tüketen’ anlamındaki ḫōr sözcüğünün eklenmesiyle ortaya ‘köfte yiyen/ezilmiş lokma yiyen’ şeklinde bir anlam çıkmaktadır. Zamanla ise bu sözcüğün anlam alanını değiştirerek argo anlamlar kazandığı görülmektedir. Köftehor sözcüğü bugün anlam alanını büyük oranda değiştirerek günümüz argo sözlüklerinde tanıklanmamaktadır. Argo sayılabilecek bir sözcük olan köftehor, Osmanlı’da bir suç sayılmaktaydı ve her suç gibi bu da cezalandırılmaktaydı. Râsih, Bülgatü’l-Ahbâb adlı eserinde köftehor sözcüğünün halk arasında anlamının bilinmeden kullanıldığını söylemektedir. Râsih, bu sözcüğün güfte sözcüğünden galat yoluyla kūfte şeklinde söylenegeldiğinden bahsetmektedir. Ona göre bu sözcük aslında sühanhor olmalıdır. Ancak ne yazık ki Râsih’in bu söylediklerini destekleyecek daha fazla tanık elimizde bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, köftehor, argo, küfür, jargon

Kaynakça

• Ahmed Vefik Paşa (2000). Lehce-i Osmânî (haz. Recep Toparlı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akar, A. (2014). Türk Sözlükbiliminde Tanımsız Bir Alan: Sövgü Sözleri, Dil Araştırmaları, 14, 27-33.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. I). İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. II). İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1991). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. III). İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1992). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. IV). İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1992). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri Tahlilleri (C. V). İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1994). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. VII/I). İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1994). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. VIII/1). İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1996). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (C. IX). İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Aktunç, H. (1998). Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bingölçe, F. (2001). Kadın Argosu. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Bingölçe, F. (2011). Osmanlı Argosu Sözlüğü. Ankara: Altüst Yayınları.
• Çiftçi, M. (2006). Argonun Niteliği ve Argoya Bakış Açımız, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2, 297-301.
• Devellioğlu, F. (1980). Türk Argosu. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Guiraud, P. (1984). Anlambilim (çev. Berke Vardar). Ankara: Kuzey Yayınları.
• Hayakawa, S. I. (1941). Language In Action. New York: Harcourt, Brace and Company Imber, C. (2017). Osmanlı Hukukunda Zina (çev. Muharrem Midilli), İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 29, 505-538.
• İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, A. S. (2019). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Koç, A. (2002). Türk Kültüründe. Argo Emine Gürsoy-Naskali, Gülden Sağol (Ed.), Argoda Kadın (s. 103-115). Haarlem: Sota Yayınları.
• Mehmed Salâhî (2023). Kâmûs-ı Osmânî (haz. Kudret Ayşe Yılmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mütercim Âsım Efendi (2009). Burhân-ı Katı (haz. Mürsel Öztürk, Derya Örs). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Önler, S. (2021). Balıkesirli Râsih Ahmed Bey-Bülgatü'l-Ahbâb (Metin-Dil İncelemesi-Sözlük) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Önler, Z. (2019). Tarihsel Tıp Metinleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Razuvajeva, O. (2009). Bir Sosyal, Dilbilimsel ve Semiyotik Fenomen Olarak Türkçede Argo, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 299-316.
• Steingass, F. (1963). A Comprehensive Persian-English Dictionary. London: Routledge&Kegan Paul Limited.
• Şemseddin Sami (2010). Kamus-ı Türkî (haz. Paşa Yavuzarslan). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yakut, E. (2011). Tanzimat Dönemi’nden Önce Osmanlı Hukuku’nda Evlilik Dışı İlişkilere Verilen Cezalar, Kebikeç, 31, 261-274.
• URL.1 Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr, Erişim Tarihi: 14.10.2024
• URL.2 Kubbealtı Lugatı, https://lugatim.com, Erişim tarihi: 14.10.2024
• URL.3 Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr, Erişim tarihi: 14.10.2024
• URL.4 Kubbealtı Lugatı, https://lugatim.com, Erişim tarihi: 14.10.2024)