DÜNYADA BANKACILIK TARİHİ VE KRİZLERİ: TÜRKİYE’DEKİ BANKACILIK SEKTÖRÜ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 31, 30.06.2020

Ebru Kübra Kılıç

Öz

Dünyada bankacılık çok eski tarihlere dayanmaktadır. Bankacılık faaliyetleri önceleri sarraflar ve bankerler dediğimiz kişiler tarafından yapılmaktaydı. Daha sonra bunların yanında kiliselerde bu bankacılık faaliyetlerini yürütmeye başlamıştır. İlk banka “maket” adında Sümerlilerde M.Ö. 3500 yılında kurulmuştur. Modern anlamda ilk banka 1587 yılında Venedik’te Banco di Rialto adı altında kurulan bankadır. Osmanlı Devleti’ne baktığımızda ise 1847 yılında iki galata bankerleri tarafından kurulan Bank-ı Dersaadet-İstanbul Bankası’dır. Türkiye Cumhuriyeti’nin bankacılık tarihini incelediğimizde ise Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1924’teki İzmir İktisat Kongresi ardından kurulan İş Bankası’dır. Bu banka günümüzde de hala faaliyetini sürdürmektedir. Türkiye’de toplam 47 adet banka faaliyette bulunurken; bunların 10352 yurt içi, 70 tanesi yurt dışı olmak üzere toplam 10.422 adet şubeler bulunmaktadır. Dünyada bankacılık krizleri incelendiğinde, yaşanılan krizlerin gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinde daralmalara sebep olduğu müşahade edilmektedir. Bankalar, yatırımlara fon sağlayan bir sektör olduğundan bu sektörde yaşanan krizlerle de yatırımların gecikmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada dünya bankacılık tarihinin günümüze kadar olan gelişimi, bankacılık krizlerinin yanında kriz türleri ile birlikte krize neden olan makro ve mikro nedenler inceleme konusu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık, Krizler, Bankacılık Sektörü, economics

BANKING CRISES AND HISTORY IN THE WORLD: THE BANKING SECTOR IN THE WORLD

Öz

Banking is based on very ancient dates in the world. Banking activities were carried out by people who we call creditors and bankers. Then they started to carry out these banking activities in churches. The first bank called "maket" in the Sumerians BC. It was established in 3500. The first modern bank was founded in Venice in 1587 under the name Banco di Rialto When we look at the Ottoman State, it is the Bank-ı Dersaadet-Istanbul Bank, which was founded in 1847 by two galata bankers. The first attempt in the banking history of the Republic of Turkey was founded after 1924 Izmir Economy Congress is Is Bankası. This bank still operates today the found a total of 47 banks operating in Turkey; there are 10,422 branches in total, of which 10352 are domestic and 70 are abroad. When the banking crises in the world are analyzed, it is observed that the crises experienced cause contractions in the developed and developing countries' economies. Since banks are a sector that provides funding for investments, the crisis in this sector causes delays in investments. In this study, the development of world banking history up to now, along with banking crises, the types of crises and macro and micro causes that cause the crisis have been examined. 

Anahtar Kelimeler

banking, crises, Banking sector

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (1992). 100 Soruda Türkiye’de Bankacılık. Ankara: GErçek Yayıncılık.
• Artun, T. (1983). İşlevi, Gelişimi, Özellikleri ve Sorunlarıyla Türkiye’de Bankacılık. İstanbul: Tekin Yayınları.
• ASLANPENÇE, M. (2017). Bankacılık Krizlerinin Tahmininde Erken Uyarı Sinyallerinin Başarısı Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Örneği. Bankacılık Krizlerinin Tahmininde Erken Uyarı Sinyallerinin Başarısı Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Örneği.
• ASOMEDYA. (2001). Türkiye’de Bankacılık ve Finansal Krizleri. Asomedya . Atkan, C. C. (2010). Kriz Yönetimi. Yeni Türkiye Dergisi, 42.
• AYDIN, R. (2003). Bankacılık Krizleri ve Türkiye. Bankacılık Krizleri ve Türkiye.
• BORAN, G. A. (2006). Gelişmekte Olan Ülkelerde Bankacılık Krizleri Ve Türkiye. Gelişmekte Olan Ülkelerde Bankacılık Krizleri Ve Türkiye.
• CANÖZKAN, M. (2005). Türkiye Ekonomisinde Bankacılık Krizleri Ve Bu Krizlerin Öngörülebilirlik Analizleri. Türkiye Ekonomisinde Bankacılık Krizleri Ve Bu Krizlerin Öngörülebilirlik Analizleri.
• Çolak, Ö. F. (2001). Bankacılık Sektöründe Yeniden Yapılandırma Programı Üzerine Bir Eleştiri. G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 15-30.
• DAĞLAROĞLU, T. (2004). Gelişmekte Olan Piyasa Ekonomilerinde Döviz Kuru-Bankacılık Krizleri Ve Nedenler. Gelişmekte Olan Piyasa Ekonomilerinde Döviz Kuru-Bankacılık Krizleri Ve Nedenler.
• Dinçer, A. (2006). Bankacılık Sektöründe Konsolidasyon, Ülke Deneyimleri ve Türkiye İçin Öneriler. Ankara: DPT.
• Erdem, E. (2006). Para ve Banka. Kayseri: Erciyes Üniversitesi İİBF.
• Gorton, G., & Calomırıs, C. (1998). The Origins of Banking Panics: Facts and Bank . World Economic And Financial Surveys, 74.
• Güçlüay, S. (2001). Ortaçağ'da Ticari Müesseseler(Bankalar, Birlikler, Şirketler) (Cilt 11). Elağzı: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• GÜLBAHAR, S. (2017). Finansal Kriz-Bankacılık Krizleri Bağlamında Etkilenen Bankaların Yeniden Yapılandırılması. Finansal Kriz-Bankacılık Krizleri Bağlamında Etkilenen Bankaların Yeniden Yapılandırılması.
• Günal, M. (2007). Para, Banka ve Finansal Sistem. Ankara: Yeni Dönem Yayınlar.
• HammurabiKanunları. (2019, Mayıs). http://www.canaktan.org/hukuk/insan_haklari/magna-carta/hamurabi.htm. http://www.canaktan.org/hukuk/insan_haklari/magna-carta/hamurabi.htm: http://www.canaktan.org/hukuk/insan_haklari/magna-carta/hamurabi.htm adresinden alınmıştır
• HANKS, P., MCLEOD, W., & URDRANG, L. (1986). Collins Dictionary of English Language. Collins.
• Kandemir, Y. D. (2017). Bankacılık Giriş ve İlkeleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• KARATAŞ, B. (2004). Bankacılık Krizleri: Türkiye, Meksika Ve Japonya Örneğ. Bankacılık Krizleri: Türkiye, Meksika Ve Japonya Örneğ.
• Kepenek, Y., & Yentürk, N. (2005). Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• KEPEZ, B. (2006). Türkiye’deki Bankacılık Krizleri İçin Bir Öncü-Gösterge Modeli. Türkiye’deki Bankacılık Krizleri İçin Bir Öncü-Gösterge Modeli.
• Kibritçioğlu, A. (2001). Türkiye’de Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001. Yeni Türkiye Dergisi(41), 9.
• Marshall, D. (2010). Understanding the Asian Crisis: Systemic Risk As Cordination Failure. Chicago: Economic Perspectives.
• Öçal, T., & Çolak, Ö. F. (1988). Para-Banka. Ankara: İmge Kitapevi.
• Özerol, H. (2009). Kriz Geliyorum Der. İstanbul: Elma Yayıncılık.
• ÖZKESGİN, N. (2015). Türkiye'deki Bankacılık Krizlerine Yönelik Bir Erken Uyarı Sistemi Modellemesi. Türkiye'deki Bankacılık Krizlerine Yönelik Bir Erken Uyarı Sistemi Modellemesi.
• Para Teknik. (2018). https://www.parateknik.com/2018/11/doviz-krizi-nedir.html. mayıs 2019 tarihinde https://www.parateknik.com/2018/11/doviz-krizi-nedir.html: https://www.parateknik.com/2018/11/doviz-krizi-nedir.html adresinden alındı
• Parasız, İ. (1997). Para, Bnaka ve Finanasal Piyasalar: Teori ve Politikalar. Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Parasız, İ. (2000). Modern Bankacılık; Teori ve Uygulama. İstanbul: Banksis Yayınlar.
• Reınhart, C., & Rogoff, K. (2010). From Financial Crash to Debit Crisis. National Bureu of Economic Research Working Paper, 2.
• Şahin, H. (2009). Türkiye Ekonomisi, Tarihsel Gelişimi ve Bugünkü Durumu. Bursa: Ezgi Yayıncılık.
• TBB. (2008). 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye'de Bankacılık Sistemi. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/808/2tbb50yil.pdf: https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/808/2tbb50yil.pdf adresinden alınmıştır
• TBB. (2019, Mayıs). https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/796/rekabetKitap.pdf. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/796/rekabetKitap.pdf: https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/796/rekabetKitap.pdf adresinden alınmıştır
• TCMB. (2019, Mayıs). Dünden Bugüne TCMB. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Tarihce: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Tarihce adresinden alınmıştır
• TCMB. (2019, Mayıs). http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR. Mayıs 2019 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR adresinden alındı
• Tokan, M. (2001). Bankacılık Teori Uygulama Ve Yönetim. Ankara: Nobel Yayım Dağıtım.
• Tokgöz, E. (2009). Türkiye'nin İktisadi Gelişme Tarihi. Ankara: İmaj Yayınlar.
• TURGAN, E. (2013). 2008 KRİZİNİN AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNE ETKİSİ VE KRİZLERİ ÖNLEMEYE YÖNELİK GELİŞTİRİLEN MEKANİZMALAR.
• YAHŞİ, F. (2006). Uygulanmakta Olan Makroekonomik Politikaların Bankacılık Krizleri Üzerindeki Etkileri. Uygulanmakta Olan Makroekonomik Politikaların Bankacılık Krizleri Üzerindeki Etkileri.
• Yardımcıoğlu, M., & Büyükşalvarcı, A. (2007, Temmuz-Aralık). Bankacılık Sektörü Pratiğinde Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi. Maliye Dergisi(153), 143.
• Yiğitoğlu, A. İ. (2005). KrizSonrası Dönemde Türkiye Ekonomisi'nin ve Bankacılık Sektörünü Değerlendirmesi. Sosyo-Ekonomi Dergisi, 119.
• YILMAZ, Ö., KIZILTAN, A., & KAYA, V. (2005). İKTİSADİ KRİZ KURAMLARI, FİNANSAL KÜRESELLEŞME VE PARA KRİZLERİ.
• YÜCEL, S. (2004). Bankacılık Krizleri, Çözüm Önerileri Ve Türkiye Örneği. Bankacılık Krizleri, Çözüm Önerileri Ve Türkiye Örneği.
• YÜKSEL, S. (2015). Bankacılık Krizlerinin Erken Uyarı Sinyalleri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Bankacılık Krizlerinin Erken Uyarı Sinyalleri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama.
• ZENGİN, S., & YÜKSEL, S. (2016). LİKİDİTE RİSKİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME.