ÇALIŞMA SERMAYESİ YÖNETİMİNİN FİRMA KÂRLILIĞINA ETKİSİ: BORSA İSTANBUL ANA METAL SANAYİ SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 15 - 33, 31.12.2023

Sıddık Serinoğlu Fatih Güçlü

https://doi.org/10.57085/ufebud.1307979

Cited By: 1

Öz

İşletmelerin likit varlık kalemlerinden oluşan çalışma sermayesinin yönetimi, işletmelerin faaliyetlerini kesintisiz sürdürebilmesi, finansal açıdan güçlü kalabilmesi ve kârlılığın sağlanabilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Borsa İstanbul ana metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin çalışma sermayesi yönetimleri ile kârlılıkları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın amacı, çalışma sermayesi yönetiminin işletme kârlılığı üzerine etkisi ile hangi çalışma sermayesi unsurlarının kârlılık üzerinde etkili olduğunun ve etkinin yönünün tespit edilmesidir. Araştırmada panel veri regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda iki adet ampirik model kurulmuştur. Modellerden ilkinde kârlılığı temsil eden bağımlı değişken aktif kârlılığı, ikincisinde ise özkaynak kârlılığı olarak belirlenmiştir. Modellerdeki bağımsız değişkenler ise ticari alacak tahsil süresi, stok tutma süresi, çalışma sermayesi yatırım politikaları, cari oran, nakit oranı, stok bağımlılık oranı ve işletme sermayesi devir hızıdır. Araştırmada kullanılan veri, Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören ve ana metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren 23 firmadan 19’una ait 1994 – 2021 yıllarını kapsayan ve yıllık finansal tablo verilerini içeren dengesiz panel veri setinden oluşmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Model 1 için yapılan regresyon analizinde bağımsız değişkenlerden stok tutma süresi, cari oran ve stok bağımlılık oranı ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Cari oran ile aktif kârlılığı arasında pozitif bir ilişki varken, stok tutma süresi ve stok bağımlılık oranı ile aktif kârlılığı arasındaki ilişki ise negatif yönlüdür. Diğer bağımsız değişkenler ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Model 2 için yapılan regresyon analizi sonuçları incelendiğinde ise stok tutma süresi, nakit oranı ve stok bağımlılık oranı ile özkaynak kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Her üç bağımsız değişken ile özkaynak kârlılığı arasındaki ilişki negatif yönlüdür. Diğer değişkenler ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Sermayesi, Kârlılık, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Açıkgöz, E., Uygurtürk, H. ve Korkmaz, T. (2015). Analysis of Factors Affecting Growth of Pension Mutual Funds in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 427-433.
• Arellano, M. (1987). Computing Robust Standard Errors for Within‐groups Estimators. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 49(4), 431-434. doi:10.1111/j.1468-0084.1987.mp49004006.x
• Atmaca, M. (2016). Finansal Oranlar Aracılığıyla Çalışma Sermayesi Bileşenlerinin Karlılığa Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kimya, Plastik ve Kauçuk Şirketlerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 633-649.
• Ayrıçay, Y., Kılıç, M. ve Güner, Y. (2021). Çalışma sermayesinin firma kârlılığı üzerindeki etkisi: BİST KOBİ sanayi işletmelerinde bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 9(4), 1238-1254. doi:10.15295/bmij.v9i4.1861
• Doğan, M. ve Elitaş, B. L. (2014). Çalışma Sermayesi Gereksiniminin Belirleyicileri: Borsa İstanbul Gıda Sektörü Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 16(2), 1-14.
• Dong, H. P. ve Su, J. (2010). The Relationship between Working Capital Management and Profitability: A Vietnam Case. International Research Journal of Finance and Economics, (49).
• Froot, K. A. (1989). Consistent Covariance Matrix Estimation with Cross-Sectional Dependence and Heteroskedasticity in Financial Data. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 24(3), 333. doi:10.2307/2330815
• Güdelci, E. N. (2016). İşletme Düzeyinde Çalışma Sermayesi ve Karlılık İlişkisi – Bist’de Faaliyet Gösteren Gübre İşletmeleri Üzerine Bir Çalışma. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 183-192.
• Kendirli, S. ve Konak, F. (2014). İşletme (Çalışma) Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: BİST Gıda, İçecek Endeksi Uygulaması. Akademik Bakış Dergisi, (41).
• Mansfield, E. R. ve Helms, B. P. (1982). Detecting Multicollinearity. The American Statistician, 36(3a), 158-160. doi:10.1080/00031305.1982.10482818
• Polat, M. ve Yıldız, E. (2022). Çalışma Sermayesi Yönetiminin İşletme Karlılığı ve Faaliyet Etkinliği Üzerindeki Etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 167-184. doi:10.29029/busbed.1074660
• Rogers, W. (1993). Regression standard errors in clustered samples. Stata Technical Bulletin, (13), 19-23.
• Topak, M. S. (2018). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Karlılığa Etkisi: BIST Ticaret Endeksi Üzerine Bir Araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 28(148), 71-93.
• Topaloğlu, E. E. (2018). Bankalarda Finansal Kırılganlığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile Belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1), 15-38. doi:10.17153/oguiibf.344856
• Toraman, C. ve Sönmez, A. (2015). Çalışma Sermayesi ve Karlılık Arasındaki İlişki: Perakende Ticaret Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 15-24.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2005). Sermaye Piyasası’nda Riskin Sınırlı Bağımlı Değişkenli Panel Veri Modelleri ile Analizi. (Yayımlanmamış yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2021). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Yılmaz Türkmen, S. ve Söylemez, Y. (2019). İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Karlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST Demir Çelik Metal Ana Sanayi Sektörü Örneği. Maliye ve Finans Yazıları, (111), 11-32. doi:10.33203/mfy.431831