Üretilen Petrolden Alınan Devlet Hissesinin Hukuki Niteliği Ve Anayasal Kanunilik İlkesine Uygunluğu

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 11, 67 - 84, 01.01.2017

İlhami Öztürk

Öz

Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla düzenlenmesi zorunludur. Buna göre, keyfi uygulamaları önleyecek sınırlamaların kanunda yer alması ve mali yükümlerin konulması, değiştirilmesi veya kaldırılmasının kanunla yapılması gerekir. Söz konusu mali yükümlerin kanunilik ilkesine uygun düzenlenmiş sayılabilmesi için tarh, tahakkuk ve tahsil gibi temel unsurlarının da kanunla kurala bağlanması şarttır. Üretilen petrolden alınan ve mali yüküm niteliği taşıyan Devlet hissesinin kanunilik ilkesine uygun olarak düzenlenmesi, Anayasa'nın 73'üncü maddesinden kaynaklanan anayasal bir zorunluluktur. Buna ilave olarak bir tabii kaynak olan petrolün, arama ve işletme faaliyetlerinin doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılmasının şartları Anayasa'nın 168'inci maddesi uyarınca kanunla belirlenmektedir. Bir başka ifadeyle, üretilen petrolden alınan Devlet hissesinin kanunla düzenlemesi mecburiyeti Anayasa'nın hem 73'üncü maddesine hem de 168'inci maddesine dayanmaktadır. Kanunilik ilkesi ile amaçlanan ise hukuk devletinin doğal sonucu olarak bir hukuki güven sağlamaktır. Bu çalışmada, Devlet hissesi adı altında üretilen petrol üzerinden devlete verilen payın hukuki niteliği ile tarh, tahakkuk ve tahsiline ilişkin düzenlemelerin anayasal kanunilik ilkesine uygunluğu irdelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Devlet Hissesi, Kanunilik İlkesi, Tarh, Tahakkuk, Tahsil

LEGAL NATURE OF STATE SHARE LEVIED ON PETROLEUM PRODUCTION AND ITS COMPLIANCE WITH THE CONSTITUTIONAL PRINCIPLE OF LEGALITY

Öz

The regulation of taxes, duties, fees and similar financial duties by law is a constitutional requirement. Accordingly, the restrictions preventing arbitrary practices shall be specified by law and the adoption, revision and abrogation of financial duties shall be enacted by law. In order for these financial duties to be construed as obligations regulated in conformity with the principle of legality, their main elements such as levy, accrual and collection shall also be enacted by law. The regulation according to the principle of legality of state share which represents all the characteristics of a financial duty is a constitutional requisite arising from article 73 of the Constitution. In addition, pursuant to article 168 of the Constitution, the conditions of exploration and exploitation directly by real and moral entities of petrolium considered as natural resource shall be enacted by law. In other words, the requirement according to which state share levied on petrolium production shall be enacted by law is based on both articles 73 and 168 of the Constitution and the purpose of principle of legality is to provide legal certainty as a direct result of constitutional state. This study analyzes the legal nature of the portion that is being paid to the state on the basis of petroleum production called state share and the compliance of the regulation regarding its levy, accrual and collection with the constitutional principle of legality

Anahtar Kelimeler

State Share, Principle of Legality, Levy, Accrual, Collection

Kaynakça

• Arslan, Mehmet. Vergi Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Yaklaşım Yayıncılık, 2006.
• Bilici, Nurettin/Bilici, Adem. Kamu Maliyesi, Ankara, Seçkin, 2011.
• Bulutoğlu, Kenan. Türk Vergi Sistemi, 8. Baskı, İstanbul, Batı Türkeli Yayıncılık, 2004.
• Candan, Turgut, Vergilendirme Yöntemleri ve Uzlaşma, 2. Baskı, Ankara, Maliye ve Hukuk Yayınları, 2006.
• Candan Turgut Candan, Açıklamalı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Ankara, Maliye ve Hukuk Yayınları, 2007.
• Çelik, Binnur. Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, Ankara, İmaj Yayıncılık, Congressional Budget Office, The Growth of Federal User Charges, 1993.
• Web:https://www.cbo.gov/sites/default/files/103rd-congress-1993
• /reports/1993_08_growthofuserchargesa%29taxes.pdf
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• Gerek, Şahnaz ve Aydın, Ali Rıza. Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin, 2010.
• Güneş, Gülsen. Verginin Yasallığı İlkesi, 2. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2008.
• Kalenderoğlu,Mahmut. Vergi Hukuku-Türk Vergi Sistemi, 16. Baskı, Ankara, Agon, 2014.
• Kaneti, Selim, Vergi Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1989.
• Karakoç, Yusuf. Genel Vergi Hukuku, 7. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• Karakoç, Yusuf. Vergi Ceza Hukuku, Ankara, Yetkin, 2016.
• Kızılot, Şükrü ve Taş, Metin. Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 4. Baskı, Ankara, Yaklaşım Yayıncılık, 2011.
• Kırbaş, Sadık. Vergi Hukuku, 16. Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi, 2004.
• Kumrulu, Ahmet. Vergi Hukukunun Anayasal Temelleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:1-4, XXXVI, Yıl: 1979.
• Küçük, Şaban. “Türk Anayasalarında Vergilendirme İlkeleri”, Yaklaşım, Sayı:230, Şubat Öner, Erdoğan. Vergi Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Seçkin, 2017.
• Özbalcı, Yılmaz Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, Ankara, Oluş Yayıncılık, 2000.
• Öztürk, İlhami. Sermaye Azaltımı ve Vergisel Sonuçları, Ankara, Sermaye Piyasası Kurulu Yayın No:213, 2012.
• Öztürk, İlhami. Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler, Ankara, Yetkin, 2016.
• Şenyüz, Doğan. Vergi Ceza Hukuku, 6. Baskı, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2012.
• Uğur, Husamettin, Elibol, Mert. Vergi Suçları, Ankara, Adalet Yayınevi, 2015.
• Uluatam, Özhan.Kamu Maliyesi, 12. Baskı, Ankara, İmaj Yayınevi, 2012.
• Ürel, Gürol. Güncel Vergi Usul Kanunu Uygulaması, 4. Baskı, Ankara, Seçkin, 2014.
• Tekin, Fazıl ve Çetinkaya, Ali. Vergi Denetimi, 3. Baskı, Ankara, Seçkin, 2009, s.155-157.
• Yiğit, Uğur. Vergi Usul Kanununda Hürriyeti Bağlayıcı Suç ve Cezalar-Vergi Kaçakçılığı Suçları ve Diğer Hürriyeti Bağlayıcı Vergi Suç ve Cezaları, İstanbul, Beta