MONDROS MÜTAREKESİNDEN TBMM’NİN AÇILIŞINA KADAR GELİŞEN OLAYLARDA MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN LİDERLİĞİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 12, 21 - 36, 01.06.2017

Oğuz Kalelioğlu

Öz

Mondros Mütarekesi 30 Ekim 1918’de imzalandı. TBMM, 23 Nisan 1920’de açıldı. İki tarih arasında geçen 1 yıla yakın sürede gelişen olaylar, Millî Mücadelenin en zor dönemini kapsamaktadır. Bu dönem yokluklar ve çaresizlikler dönemiydi. Mondros Mütarekesi ile Türk Ordusu dağıtılmış, silahları alınmış ve ülke tamamen işgal edilmişti. Bütün menfi şartlara rağmen Mustafa Kemal Paşa’nın liderlik vasıfları, yüksek azim ve kararlılığı yıllardır süren savaşlardan perişan çıkan hasta ve yoksul Türk Milletine güven ve ümit vermiş. Millet; Onun liderliğinde toplanarak ölüm kalım savaşına katılmış ve bütün düşmanları ve işbirlikçi İstanbul hükümetini tasfiye ederek vatan topraklarını kurtarmış, hem hürriyetine kavuşmuştur hem de açtığı meclis ile Yeni Türk Devletinin temellerini atmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde, kararlılığı her olayda görülür. Samsun’a çıkmayın Kongreleri yapmayın İngilizler tutuklayacaklar ikazlarına rağmen, yapmıştır. Yüksek ikna kabiliyeti özellikle; ABD’li General Harbour’la Sivas’ta görüşmesinde, Amasya Mülakatında ve Misak-ı Millînin Milli Ant ilanında görülür. İdama mahkûm edilmişken, Ankara’ya gelişi Millî Mücadelenin liderliğini alışı, İstanbul’un işgalinden sonra İngiliz subaylarını tutuklatması Onun liderliğinin yüksek cesaret ve sorumluluğu alma özelliklerini gösterir. Ayrıca her olayda inisiyatif kullanması onun diğer bir liderlik vasfıdır

Anahtar Kelimeler

Mondros, Millî Mücadele, Misak-ı Milli, Amasya Mülakatı

MUSTAFA KEMAL PASA’S LEADERSHIP IN DEVELOPING EVENTS FROM THE MONDOROS ARMISTICE AGREEMENT TO THE OPENING OF THE TBMM

Öz

Mondros armistice agreement signed on October 30, 1918.and The Great National Assembly opened at 23 April 1920.Between these two dates covered the most difficult period of the Turkish National Struggle. This period was absences and incurables. Turkısh army had handed out, picked up weapons and the country occupied took over . Relevant To all negative conditions, Mustafa Kemal Pasa’s leadership qualification, resolution and determination gave trust and hope to Turkish Nation whom were devastated from long term wars. Turkish people gathered under his leadership and joined the war of death and death and saved the homeland by liquidated the all enemies and the İstanbul government. Although liberated them and opened the Turkish National Assembly which meant that the new Turkish State’s be founded. Mustafa Kemal Pasa’s determination is seen in every case. Do not go to Samsun , Do not make conventions , despite the warning that the British would arrest, he did. His high persuasiveness seen, especially in his meeting with American General Harbour in Sivas, Amasya Interview and Misak-ı Milli Anthem. When he sentenced to execution, came to Ankara and took the leadership of the National Struggle, arrested the British officers after the invasion of Istanbul showed that his leadership’s high courage and responsibility. In addition, using any initiative in any case is another qualification of his leadership

Anahtar Kelimeler

Mondros, National Struggle, Misak-ı Milli, Amasya Interview

Kaynakça

• Acun, Fatma, Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi, Hacettepe Üniversitesi AİİTE Öğretim Üyeleri, Siyasal Kitabevi, Ankara 2011.
• Altay, Fahrettin, 10 Yıl Savaş ve Sonrası (1912-1922), Eylem Yayınları, İstanbul 2008.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk (1919-1927), AKDT Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma
• Merkezi, Yayına hazırlayan Prof. Dr. Zeynep Korkmaz,1995.
• Atatürk Araştırma Merkezi, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Cilt I, II. Ankara 2008
• ATASE Başkanlığı, Gnkur. Yayını, Sofya Askeri Ataşesi Mustafa Kemal’in Raporları (Kasım1913-Kasım 1914), Yayına hazırlayan Dr. Öğ. Alb. Ahmet Tetik, Ankara 2007.
• ATASE Başkanlığı, Atatürk Serisi Yayınları, No:14, GATA Basımevi, Ankara 1981.
• ATASE Başkanlığı, İç Ayaklanmalar, VI. Cilt, Dosya No: 33, Türk Devrim Tarihi, Ankara Ateş, Toktamış, Türk Devrim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, 2000.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Cilt I, II, III. Remzi Kitabevi, İstanbul 2011.
• Berthe G. Gaulis, Çankaya Akşamları, I. Cilt, Cumhuriyet Yayınları, Türkçesi Firuzan Tekil, Ocak-2001, s.77
• Eroğlu, Hamza, Türk Devrim Tarihi, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1977.
• Ertan, Temuçin Faik, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal Kitabevi, Ankara 2012.
• Jaeschke, Gotthard, Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
• Jean Leune (Jan Lön), Megali İdea’nın Yalancı Cenneti, Çev. Ali Reşat, Librairie Plume,1923
• Paris Kasım 1945, Kurtiş Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Ş. İstanbul.
• Karabekir, Kazım, Nutuk ve Karabekir’den Cevaplar, Cilt 1-10, Emre Yayınları, İstanbul1977.
• Kıvırcık, Emir, Cepheye Giden Yol, GOA Basım Yayın, İstanbul 2008.
• Kinross, Lord, Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Sander yayınları, İstanbul 1973
• Kocatürk, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2007.
• Sarıkoyuncu, Ali, Milli Mücadelede Din Adamaları, Cilt, I, Diyanet Yayınları, Ankara 2002.
• Turan, Refik, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi 2010, Okutman Yayıncılık, Ankara 2010.
• Türk Devrim Tarihi, Gnkur. Harp Tarihi Başkanlığı, Gnkur. Basımevi, 1971-Ankara, s.25