Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 15, 47 - 75, 01.01.2019

Yavuz Tekelioğlu

Öz

Coğrafi işaret Cİ bir ürünü gösteren yer adıdır. Ürün, bu yer adıyla tanınmış, onunla özdeşleşmiş ve onunla çağrılan bir üründür. Yöresel ürünler olarak adlandırılan bu ürünlerin ortak özellikleri, tipik ve çok kaliteli olmaları, belirli bir bilinirliğe ve şöhrete sahip bulunmalarıdır. Bu ürünler tüm dünyada yasal düzenlemelerle koruma altına alınmışlardır. Koruma Cİ tescili yoluyla gerçekleşmektedir. Üreticiler için yüksek satış fiyatları sağlayan, tüketiciler için ürünlerin kalite güvencesi olan, kırsal kalkınmanın kaldıraçları ve yöresel beceri ve geleneklerin koruma araçları olan Cİ günümüzde artık küresel bir olgu olarak kabul edilmektedir.Türkiye Nisan 1994’te imzalanan ve Cİ’yi bir fikri mülkiyet hakkı olarak tanımlayan TRIPS Anlaşması'ndan hemen sonra 1995 tarih ve 555 sayılı "Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"yi KHK , uygulamaya geçirmiştir. Bu KHK yerini 10 Ocak 2017 tarihinde uygulamaya konan 6769 sayılı "Sınai Mülkiyet Kanunu"na bırakmıştır.Türkiye yöresel ürünler potansiyeli son derecede yüksek, eşsiz bir ülke olup bu potansiyelin ideal bir Cİ sistemi ile değerlendirilmesi Türk ekonomisine çok önemli açılımlar sağlayacaktır.Bu çalışmanın amacı; AB ülkelerinde yüksek lisans programlarına konu olan, ancak Türkiye’de üzerinde kısıtlı çalışmanın bulunduğu Cİ gibi çok önemli ve çok disiplinli bir konuyu okuyucuyla buluşturmak, AB ve Türkiye uygulamalarını inceleyerek ülkemizle ilgili sorunları belirlemek ve çözüm önerileri sunmaktır

Anahtar Kelimeler

Coğrafi İşaret ler, Avrupa Birliği, Yöre, Yöresel Ürün, Köken Adlandırması

GEOGRAPHICAL INDICATIONS AND IMPLEMENTATIONS IN TURKEY

Öz

Geographical indication is the name of a place that points to a specific product. The product is popularized with the name of the locality, identified with the locality and called with the name of that locality. Common characteristics through use of geographical indication registration. Geographical indications that enable high sales price for producers that provide product quality assurance for consumers, that are instruments for rural development and that protect local know-how and traditions are nowadays accepted as a global phenomenon.Turkey as a signatory to the TRIPS agreement in April 1994 which defines GI as a property right have immediately materialized the legal requirements in 1995 by issuing the Decree Law No. 555 namely "Protection of Geographical Indications". The Decree Law was replaced by the "Industrial Property Law No. 6769" on 10thJanuary 2017. Turkey is a country with unique and high local products potential and protection and valuation of this potential by an efficient working GI system would bring important opportunities to Turkish economy. The aim of this study is; to introduce readers the very important and multidisciplinary concept of GIs which are subject to many post graduate studies in the EU countries but which finds only a limited place in research in Turkey, to investigate GI implementations in the EU and Turkey for diagnosing related problems in Turkey and suggesting possible solutions

Anahtar Kelimeler

Geographical Indication, European Union, Region, Local Product, Label of Origin, Origin

Kaynakça

• Convention internationale (2005). Convention internationale sur l’emploi des appellations d’origine et dénominations de fromages, https://docplayer.fr/14025039-Conventioninternationale-sur-l-emploi-des-appellations-d-origine-et-denominations-defromages.html, (Erişim Tarihi: 02.04.2019).
• European Commission (2012). Value Of Production Of Agricultural Products And Foodstuffs, Wines, Aromatised Wines And Spirits Protected By a Geographical Indication (GI), https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/external-studies/2012/valuegi/final-report_en.pdf, (Erişim Tarihi: 18.04.2019).
• European Commission (2013a). Agriculture and rural development - European Commission. (2013). New framework for Quality schemes in agriculture enters into force - Agriculture and rural development - European Commission. https://ec.europa.eu/agriculture/newsroom/100_en, (Erişim Tarihi: 12.04.2019).
• European Commission (2013b). E-Bacchus-European Commission, http://ec.europa.eu/agriculture/markets/wine/e-bacchus/index.cfm?event, (Erişim Tarihi: 18.04.2019).
• European Commission (2019). DOOR, http://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/list.html (Erişim Tarihi: 18.04.2019).
• Fikri Mülkiyet (1967). Paris Antlaşması, https://fikrimulkiyet.com/mevzuat/paris-anlasmasi/ (Erişim Tarihi: 15.03.2019).
• Ilbert, H. (2005). Produits du terroir Mediterraneen Conditions d’Emergence, d’Efficacite et Modes de Gouvernance (PTM: CEE et MG), Rapport Final pour Programme Femise, Institut Agronomique Mediterraneen, Montpellier, France.
• INAO (2019). Institut national de l'origine et de la qualité | INAO, http://www.inao.gouv.fr/ (Erişim Tarihi: 10.05.2019).
• Mevzuat (1995). 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.555.pdf (Erişim Tarihi: 13.04.2019).
• Mevzuat (2016). Sınai Mülkiyet Kanunu, 6769 sayılı (22.12.2016), http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf, (Erişim Tarihi: 10.04.2019).
• OMPI (2007). Indications géographiques: De Darjeeling à Doha, https://www.wipo.int/wipo_magazine/fr/2007/04/article_0003.html (Erişim Tarihi : 28.02.2019).
• OMPI (2015). Adoption de l’Acte de Genève de l’Arrangement de Lisbonne lors d’une conférence diplomatique. Organisation Mondiale de la Propriété Intellectuelle (OMPI). https://www.wipo.int/pressroom/fr/articles/2015/article_0009.html, (Erişim Tarihi: 22.02.2019).
• Parmigiano (2019). Pagina non trovata, https://www.parmigiano-reggiano.it/consorzio/ (Erişim Tarihi: 10.05.2019)
• Resmi Gazete (2017). Coğrafi İşaretler ve Geleneksel Ürün Adı Amblem Yönetmeliği, 29 Aralık 2017 tarih ve 30285 sayı, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171229-8.htm, (Erişim Tarihi: 13.03.2019).
• RLF (2016). La protection des AOP et IGP prend de l’ampleur, La Revue Laitiere Française (RLF), Internet AOP IGP Fraudes usurpation, https://www.rlf.fr/actualites/laprotection-des-aop-et-igp-prend-de-l-ampleur:WOSRPSKO.html, (Erişim Tarihi: 05.03.2019).
• Semiz, Ö. (2011). Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Sözleşmesi (TRIPS): Öncesi ve Sonrası (Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights-TRIPs: Before and After). Legal Fikri Ve Sinai Haklar Dergisi.
• Tekelioğlu Yavuz (2010) Yöresel Ürünler, Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları Gastro Dergisi, Sayı 59, s. 118-121
• Tekelioğlu, Yavuz (2011). Coğrafi İşaretlemede Öncü Bir Ülke: Fransa, Gastro Dergisi, Sayı 61, Apa Unipirint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul, s.232-236
• Tekelioğlu Yavuz, Tozanlı Selma, Çağatay Selim (2013), Türkiye ve Diğer Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler ve Yerel Gıda Değer Zincirlerinin Yönetişimi, Elma Basım Yayın ve İletişim Hizmetleri,San. Tic. Ltd.Şti. istanbul S437, s.79-81
• Tekelioğlu, Yavuz (2016a). Roquefort: Bir Peynir, Bir Köy I, Gastro Dergisi, Sayı 79, Apa Unipirint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul s. 38-43
• Tekelioğlu, Yavuz (2016b). Roquefort: Bir Peynir, Bir Köy II, Gastro Dergisi, Sayı 80 (olabilir mi?), Apa Unipirint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul s. 44-48
• Tekelioğlu, Yavuz (2016c). Bresse Kümes Hayvanı Türünde Dünyanın Tek Coğrafi İşareti, Gastro Dergisi, Sayı 81, Apa Unipirint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul s. 118- 121.
• Türk Patent (2019). Türk Patent ve Marka Kurumu, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/, (Erişim Tarihi:15.04.2019).
• VIE (2018). La Politique Agricole Commune (PAC), https://www.vie-publique.fr/decouverteinstitutions/union-europeenne/action/politiques-communautaires/qu-est-ce-quepolitique-agricole-commune-pac.html, (Erişim Tarihi: 05.05.2019).
• WIPO (2019). Madrid, The International Trademark System, https://www.wipo.int/madrid/en/ (Erişim Tarihi: 10.03.2019).
• YÜciTA (2019), Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı, http://yucita.org/, (Erişim Tarihi: 10.05.2019).