Avrupa'dan Dünya'ya Enerji Krizleri ve Bulaşıcılık: Stokastik Oynaklık Modeliyle Kanıtlar

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 10, 30.06.2022

Anıl Çağlar Erkan , Enes Burak Ergüney , Samet Gürsoy

https://doi.org/10.54821/uiecd.1084352

Öz

Avrupa’da enerji fiyatlarının artması ile başlayan yeni dönem kısa sürede krize dönüşerek kıtanın lokomotif ekonomilerini ciddi bir şekilde olumsuz etkilemiştir. Avrupa ekonomilerinin toparlanma çabaları çerçevesinde artan enerji taleplerine rağmen Rusya’nın arzı azaltma girişimleri kriz sürecinin tetikleyicisi olarak görülmektedir. Bu doğrultuda özellikle 2021’in ikinci yarısından itibaren büyük Avrupa ekonomileri ile Rusya arasında artan bir gerilim yaşanmaktadır. Diğer yandan enerji fiyatlarında kısa sürede yaşanan büyük artışlar taraflar arasındaki gerilimin artmasına neden olmuştur. Bu nedenle küresel ölçekte 2021 enerji krizinin etkisi kaçınılmaz duruma gelmiştir. Tüm bunların ışığında ilk olarak araştırmada Avrupa enerji krizinin dünyanın önde gelen piyasalarındaki fiyat değişimlerine etkisi tartışılmıştır. Bu kapsamda Avrupa’nın önemli doğalgaz piyasası verileri Amerika ve Asya spot ve karşılaştırmalı fiyatları ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında bu üç önemli doğal gaz piyasasındaki fiyat hareketleri arasındaki ilişkinin varlığı veya niteliği sistematik olarak analiz edilmiştir. TTF ve Henry Hub, analizlere dahil edilen iki önemli pazardır. Tüm bunların ışığında çalışmada, Avrupa'da ortaya çıkan sürecin diğer piyasa fiyatlarını etkileyip etkilemediği Stokastik Oynaklık Modeli ile analiz edilmiştir. Avrupa pazarına gaz arzı sağlayan TTF, Henry Hub ve JKM şirketlerinin 01.12.2017 ile 01.12.2021(kriz dönemleri) tarihleri arasında hisse getirilerini arttığına dair bulgulara ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Stokastik Volatilite Modeli, Henry Merkezi, Doğal gaz, Enerji krizi

The Energy Crises and Contagion from Europe to World: Evidence via Stochastic Volatility Model

Öz

The new period, which started with the increase in energy prices in Europe, turned into a crisis in a short time and had a serious negative impact on the locomotive economies of the continent. Russia's attempts to reduce the amount of supply, despite the increasing energy demand of the European economies in the recovery effort, appear as the trigger of the crisis process. In this direction, a process has emerged in which we have witnessed the increasing tensions between major European economies and Russia, especially since the second half of 2021. On the other hand, the large increases in energy prices in a short time created the effect of gasoline spilled on the fire in the increase of tensions between the parties. Therefore, the effect of the 2021 energy crisis on the global scale has become inevitable. In the light of all these, first, it was discussed the effect of the European energy crisis on the price changes in the world's leading markets . In this context, important natural gas market data of Europe was evaluated with American and Asian spot and benchmark prices. In the light of the data obtained, the existence or nature of the correlation were analyzed between the price movements in these three important natural gas markets systematically. TTF and Henry Hub are the two important markets to be covered in the analysis. In the light of all these, in the study, it was analyzed whether the process that emerged in Europe, has affected other market prices via the Stochastic Volatility Model. It was found that TTF, Henry Hub and JKM companies, which supply gas to the European market, increased their share returns between 01.12.2017 and 01.12.2021 (crisis periods).

Anahtar Kelimeler

Stochastic Volatility Model, Henry Hub, Natural Gas, Energy Crisis.

Kaynakça

• Belet, N. (2016). Avrupa Enerji Birliği (AEB) ve Türkiye’nin Bölgesel Enerji Hub’ı Olabilirliği: Fırsat ve Zorluklar European Energy Association (EEA) and Turkey's Regional “Energy Hub” Possibility: Opportunities and Challenges.
• Das, A., Ghoshal, T. K., & Basu, P. N. (2009). A Review on Recent Trends of Stochastic Volatility Models. International Review of Applied Financial Issues and Economics, 1(1), 83.
• Demir, İ. (2015). Küresel Enerji Jeopolitiğinde Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu. Dora Yayınları, Bursa. Harvey, A., Ruiz, E., & Shephard, N. (1994). Multivariate stochastic variance models. The Review of Economic Studies, 61(2), 247-264.
• Hepsağ, A. (2013). Çok değişkenli stokastik oynaklık modelleri: petrol piyasası ile finansal piyasalarda işlem gören sanayi sektörü endeksi arasındaki oynaklık etkileşimi üzerine bir uygulama (Doctoral dissertation, İktisadi Araştırmalar Vakfı).
• Melling, A. (2010). Natural gas pricing and its future: Europe as the battleground. Carnegie Endowment, Washington D.C.
• Gürsoy, S. (2021). Enerji Fiyatları ve Jeopolitik Risk İlişkisi Analizi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 4 (2) , 69-80.
• Stern, J., & Imsirovic, A. (2020). A Comparative History of Oil and Gas Markets and Prices: is 2020 just an extreme cyclical event or an acceleration of the energy transition?. Research paper Oxford Institute of Energy Studies.
• Taylor, S. J. (2008). Modelling financial time series. world scientific. Wiley, Chichester.
• Yu, J., & Meyer, R. (2006). Multivariate stochastic volatility models: Bayesian estimation and model comparison. Econometric Reviews, 25(2-3), 361-384.
• https://www.mckinsey.com/industries/oil-and-gas/our-insights/global-gas-outlook-to-2050, 13 December 2021.