Sivil Havacılık Alanında Rekabet ile İlgili Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3, 152 - 165, 30.09.2023

Nisa Ekşili , Aslı Gülden Soyugüzel , Derya Özilhan Özbey

https://doi.org/10.54821/uiecd.1331407

Öz

Havayolu taşımacılığında serbestleşme ile sivil havacılık sektörü genişlemiş ve rekabet artmıştır. Her sektörde olduğu gibi sivil havacılık sektöründe de rekabet ortamının şiddeti, daha iyi hizmet verme konusunda işletmeleri motive etmektedir. Bu süreçte sivil havacılık eğitimi de yaygınlaşmıştır. Araştırmanın amacı Türkiye’de sivil havacılık alanında ve rekabet konusunda hazırlanmış olan lisansüstü tezleri bibliyometrik olarak inceleyerek profilini çıkarmaktır. Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan sivil havacılık alanında ve rekabet konusunda hazırlanmış olan tüm lisansüstü tezler araştırmaya dahil edilmiştir. Sivil havacılık alanında ve rekabet konusunda hazırlanan tez sayısı 24 olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İncelenen tezlerin büyük bir çoğunluğunun nitel araştırma yöntemini benimsediği belirlenmiştir. Tezlerin örneklemleri incelendiğinde ise 10 tezin Türk Hava Yollarını ve 8 tezin Pegasus’u örneklem olarak aldığı görülmektedir. İlk beş sık kullanılan anahtar kelime sırasıyla rekabet, havayolu işletmeleri, havayolu taşımacılığı, rekabet stratejileri ve sivil havacılıktır.

Anahtar Kelimeler

Sivil Havacılık, Rekabet, İçerik Analizi

The Content Analysis of the Post-graduate Theses Related with Competition in Civil Aviation

Öz

With the deregulation in the civil aviation industry, competition has started to increase. Firms operating in the sector had to continue their services in a competitive environment. For this reason, scientific studies and theses have been conducted on competition for firms operating in the field of civil aviation. The aim of the research is to profile the postgraduate theses prepared in the field of civil aviation and competition in Turkey by examining them bibliometrically. All postgraduate theses prepared in the field of civil aviation and competition in the National Thesis Center were included in the research. The number of theses prepared in the field of civil aviation and competition topics was determined as 24. The content analysis method, which is one of the qualitative research methods, was used in the research. It was determined that most of the theses examined adopted the qualitative research method. When the samples of the theses were examined, Turkish Airlines for 10 theses and Pegasus for 8 theses were taken as samples. The first five frequently used keywords are competition, airlines, airline transportation, competitive strategies, and civil aviation, respectively.

Anahtar Kelimeler

Civil aviation, Competition, Content analysis

Kaynakça

• Aldemir, H. Ö. (2018). Türkiye’deki özel havayolu işletmelerinin rekabet stratejileri üzerine bir araştırma (Doctoral dissertation, Anadolu University).
• Bakırtaş, İ., & Bakırtaş, H. (2008). Firmaların sürdürülebilir rekabet üstünlüğünün bir kaynağı olarak temel yetenek: Genel bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 101-119.
• Barlas, Ö. (2006). Herusforderungen für passagierfluggesellschaften-aufbau von wettbewerbsvorteilen in transatlantikflügen am beispiel der türkischen luftverkehrsgesellschaft (Master dissertation, Marmara University).
• Borenstein, S., & Rose, N.L. (2014). How airline markets work or do they? Regulatory reform in the airline industry. https://www.nber.org/books-and-chapters/economic-regulation-and-its-reform-what-have-we-learned/how-airline-markets-workor-do-they-regulatory-reform-airline-industry Access Date: 05.01.2023.
• Cam, A. C. (2017). Türkiye’de iç hat yolcu taşımacılığında rekabet analizi. (Master dissertation, Akdeniz University).
• Cento, A. (2009). The airline industry: Challenges in the 21st century. Heidelberg: Physica-Verlag. Çavuşoğlu, T. (2021). COVID-19 pandemisi ve Türkiye’deki havacılık sektörü. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 13(1), 183-194.
• Çoban, O. (2011). Rekabet ve firma stratejisi. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Dikyol, S. (2007). Sivil hava taşımacılığı sektöründe Michael Porter’ın rekabet stratejisi faktörlerinin analizi: Atlasjet ve Pegasus havayolları kıyaslaması (Master dissertation, Marmara University).
• Doğan, M. A. (2022). Türk sivil hava taşımacılığı piyasasında serbestleşmenin Türk hava taşıyıcılarının üretim ve pazarlama etkinliği ile rekabet gücüne etkisi. (Doctoral dissertation, Ondokuz Mayıs University).
• Ekici, F., Orhan, G., Gümüş, Ö., & Bahce, A. B. (2022). A policy on the externality problem and solution suggestions in air transportation: The environment and sustainability. Energy, 258.
• Ekicikol, D. (2016). Türkiye’deki havayolu şirketlerinin uyguladıkları rekabet stratejileri ve yolcuların satın alma davranışları üzerine etkileri. (Master dissertation, İzmir Katip Çelebi University).
• Erdoğan, U. (2014). Havayolu taşımacılığında regülasyon ve deregülasyonların rekabet stratejilerine etkileri: Türkiye üzerine bir araştırma. (Doctoral dissertation, İstanbul University).
• Fang, T.Y., Lin, S.W., Lo, H. W., & Wu, C.H. (2022). Southeast Asian nations’ regional competitiveness: an exploration through grey relational analysis. Technological and Economic Development of Economy, 28(5), 1287-1312.
• Federal Aviation Administration. (2021). Brief history of aviation. https://www.faa.gov/about/history Acces date: 05.01.2023.
• Fillol, R. F. (2009). Airline competition and network structure. Transportation Research Part B: Methodological, 43(10), 966-983.
• Gerede, E. (2011). Türkiye’deki havayolu taşımacılığına ilişkin ekonomik düzenlemelerin havayolu işletmelerine etkisinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 505-537.
• Gerede, E. (2012). Hava taşımacılığı. N. Aras ve E. Gerede (Ed.), in Ulaştırma sistemleri (pp. 80-104). Anadolu Üniversitesi.
• Gerede, E., & Orhan, G. (2015). Türk havayolu taşımacılığındaki ekonomik düzenlemelerin gelişim süreci. E. Gerede (Ed.), in Havayolu taşımacılığı ve ekonomik düzenlemeler teori ve Türkiye uygulaması (pp. 163-208). Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Glanzel, W., & Schoepflin, U. (1999). A bibliometric study of reference literature in the sciences and social sciences. Information Processing & Management, 35(1), 31-44.
• Gündüz, E. (2013). The competitive tension as a moderator for strategic innovation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, 553-561.
• Güngör, H. (2020). Yöneticilerin entelektüel yeterliliklerinin rekabetçi örgüt kültürü geliştirilmesine ve örgütsel performansa etkilerinin araştırılması: Sivil havacılık işletmelerinde bir uygulama. (Doctoral dissertation, İstanbul Arel University).
• Hüseynov, İ. (2018). Sivil havacılıkta stratejik iş birliğinin rekabet gücüne etkisi: Türk hava yolları ve star alliance işbirliği örneği. (Master dissertation, Akdeniz University).
• IATA Annual Review (2020). Annual review. https://www.iata.org/contentassets/c81222d96c9a4e0bb4ff6ced0126f0bb/iata-annual-review-2020.pdf Access date: 05.01.2023.
• Johnson, B. D. (2003). Century of flight: A chronicle of aviation. Publications International.
• Kanbur, E., & Karakavuz, H. (2015). Küresel havayolu işbirliklerinin stratejik analizi: star alliance, skyteam ve oneworld işbirlikleri ekseninde swot analizi. III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi (UHAT) (ss. 486-498). Ege Üniversitesi.
• Kangis, P., & O’Reilly, M.D. (1998). Strategic responses to competitive pressures: European air transport. Strategic Change, 7(3), 167-182.
• Kankaew, K. (2022). Global air transport management and reshaping business models for the new era. Pennsylvania: IGI Global.
• Karabulak, S. (2016). Türkiye’de havacılık sektöründeki rekabet stratejilerinin geleneksel havayolu ve düşük maliyetli havayolu işletmeleri bağlamında karşılaştırması. (Master dissertation, Okan University).
• Karasu, E. (2007). Havayolu ulaşımında düşük maliyetli taşıyıcılar ve uzun mesafeli hatlarda rekabet olanakları (Master dissertation, Haliç University).
• Kılınç, I., Öncü, M. A., & Taşgıt, Y.E. (2009). A study on the competition strategies implemented in the airline companies in Turkey. Selçuk University Journal of Social and Economic Research, 9, 173-185.
• Ko, Y. D. (2016). An airline’s management strategies in a competitive air transport market. Journal of Air Transport Management, 50, 53-61.
• Koçak, A., & Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 4(3), 21-28.
• Korkmaz, Ö. F. (2017). The effects of state aids to competition in the airline industry of European Union. (Master dissertation, Bahçeşehir University).
• Koumoutsidi, A., Pagoni, I., & Polydoropoulou, A. (2022). A new mobility era: stakeholders’ insights regarding urban air mobility. Sustainability, 14(5), 3128.
• Leta, J., Mello, R., & Costa, L. da F. (2016). Bibliometric methods in academic evaluation: A review. Journal of Informetrics, 10(2), 526-542.
• Leylekian, L., Covrig, A., & Maximova, A. (2022). Aviation Noise Impact Management: Technologies, Regulations, and Societal Well-being in Europe (p. 321). Springer Nature.
• Maw, D. (1994). Aviation: The early years. McFarland & Company.
• Mızrak, F. (2021). Küresel rekabet ortamında sivil havacılık sektörünün bölgesel bazlı müşteri memnuniyet analizi. (Doctoral dissertation, İstanbul Medipol University).
• Of, O. (2019). Havayolu işletmelerinde içsel pazarlama uygulamaları ve işletme rekbaetçi avantajı üzerine etkisi. (Master dissertation, İstanbul Arel University).
• Özsarı, S. H., Hoşgör, H., & Hoşgör, G. D. (2016). Hastane web site performanslarının halkla ilişkiler ve tanıtım açısından incelenmesi: Türkiye, Hindistan ve İrlanda örnekleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 209-217.
• Pamuk, M.M. (2019). Sivil havacılık sektöründe uluslararası rekabet açısından havalimanlarının yönetimi ve önemine dair bir araştırma. (Master dissertation, Beykent University).
• Peksatıcı, Ö. (2010). Competitive strategies of airline companies operating in Turkish domestic aviation market. (Master dissertation, Bahçeşehir University).
• Pickrell, D. (1991). The regulation and deregulation of US airlines. K. Button. (Ed.), in Airline regulation: international experiences (pp. 5-47). New York University Press.
• Rajasekar, J., & Fouts, P. (2009). Strategic alliances as a competitive strategy. International Journal of Commerce and Management, 19(2), 93-114.
• Saldıraner, N. (2016). Türkiye’deki hava yolu taşıyıcılarının rekabet stratejileri: Düşük maliyetli havayolu taşımacıları için model önerisi. (Doctoral dissertation, Türk Hava Kurumu University).
• Smith, J. (2006). The Origins of Modern Aviation. Iowa State Press.
• Smith, K. G., Grimm, C. M., Gannon, M. J., & Chen, M. J. (1991). Organizational information processing, competitive responses, and performance in the U.S. domestic airline industry. The Academy of Management Journal, 34(1), 60–85.
• Sönmez, R., & Eroğlu, U. (2018). Firmalar arası rekabetçi etkileşim: rekabetçi hamlelerin özellikleri ve misilleme arasındaki ilişki. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 13(2), 41-69.
• Sönmez, R., & Eroğlu, U. (2020). Havayolu sektöründe rekabetçi hamlelerin belirlenmesi: Sektöre özgü bir tipoloji önerisi. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 12(1), 52-69.
• Sungur, E. (2015). Havacılık sektöründe uluslararası ve ticari anlaşmaların rekabete etkisi. (Master dissertation, Türk Hava Kurumu University).
• Şener, A.A. (2017). Hizmet kalitesi ve rekabet stratejileri arasındaki ilişkinin analizi: Türk sivil havacılık işletmeleri üzerine bir araştırma. (Master dissertation, Beykent University).
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2021). Havacılık sektörü yıllık değerlendirme raporu 2020. https://www.uab.gov.tr/UserFiles/Birimler/istatistik/Havacilik-Sektoru-Yillik-Degerlendirme-Raporu-2020.pdf Access date: 05.01.2023.
• Tahir, P. R., Abdul Ghani, M., & Abdul Razak, N. S. (2022). Sustaining competitive advantage during COVID-19 Pandemic: A preliminary case study of aerospace manufacturing industry in Malaysia. Journal of Information System and Technology Management, 7(29), 42-57.
• Tanrıverdi, G. (2016). Havayolu sektöründe ortaklaşa rekabet stratejisi: Geleneksel havayolu şirketleri üzerine bir araştırma. (Master dissertation, Anadolu University).
• Tanrıverdi, G., & Doğan, Ü. (2022). A systematic and bibliometric review on the role of strategic alliances in achieving sustainable competitive advantage in the airline industry: From resource dependence theory perspective. Kiracı, K. & Çalıyurt, K.T. (Eds) in Corporate governance, sustainability, and information systems in the aviation sector. Springer.
• Taşgit, Y. E. (2008). Havayoulu yolcu taşıma şirketlerinde uygulanan rekabet stratejileri: Türk şirketlerine yönelik nitel bir araştırma. (Master dissertation, Düzce University).
• Tosuner, A. T. (2020). Factors affected business model competition in Aegean region air transportation. (Master dissertation, Bahçeşehir Üniversitesi)
• Tunç, E.C. (2007). Müzakere sürecinde Türkiye’deki havayolu şirketlerinin avrupalı rakipleri karşısındaki rekabet gücü ve analizi. (Master dissertation, Dokuz Eylül Üniversitesi)
• Wells, A.T. (1999). Air transportation a management perspective. Wadsworth Publishing Company.
• Yalçınkaya, A. (2019). Türk havayolu taşımacılığı sektörünün tarihsel gelişimi ve devlet müdahaleleri. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15 (29), 405-442.
• Yaşar, M. (2016). Rekabet gerilimini etkileyen unsurlar üzerine Türkiye iç hat havayolu taşımacılığı pazarında bir uygulama. (Master dissertation, Anadolu University).
• Yaşar, M. (2021). Havayolu işletmeleri arasındaki rekabetçi dinamiklerin belirleyicileri: Türkiye dış hatlar havayolu pazarında panel regresyon analizi uygulaması. (Doctoral dissertation, Anadolu University).
• Yaşar, M., & Gerede E. (2020). Identification of factors affecting competitive tension in the domestic air transport market in Turkey. International Journal of Management and Economics, 56(2), 118-139.
• Yaşar, M., & Gerede, E. (2018). Türkiye havayolu iç hat şehir çiftlerindeki pazar yapılarının piyasa yoğunlaşması ölçütleri ile belirlenmesi. Journal of Management & Economics, 25(1), 171-197.
• Yavaş, B. (2020). The impact of covid-19 on Turkish aviation industry. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 307-314.
• Yurtoğlu, N. (2016). Sivil havacılık sektörü içerisinde yer alan Türk hava yollarının tarihi gelişimi (1933-1960). Journal of Modern Turkish History Studies, 12(23), 303-336.