ENFLASYON VE DÖVİZ KURLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2005.1 – 2018.12)

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 78, 20.06.2020

Serdar Erdogan

https://doi.org/10.29131/uiibd.670427

Cited By: 1

Öz

ÖZ: Döviz kurlarının ülke ekonomisinde satın alma gücü ve fiyatlar üzerindeki etkisi yadsınamaz. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda döviz kuru ve enflasyon arasındaki ilişki büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada 2005.1 – 2018.12 dönemi arasında Türkiye’de Dolar ve Euro döviz kurlarının enflasyonla ilişkisi Vektör Otoregresyon (VAR) yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca çalışmada Etki-Tepki Fonksiyonu, Varyans Ayrıştırması ve Granger Nedensellik analizine de yer verilerek söz konusu bulguların daha ayrıntılı şekilde gösterilmesine çalışılmıştır. Çalışmadaki bulgulara göre, enflasyonu etkileyen her iki döviz kurunun da kısa ve uzun dönemde pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Enflasyon döviz kurlarını ise kısa dönemde pozitif yönde etkilerken uzun dönemde bu etkilemenin negatif yönde ve sıfıra yakın düzeyde olduğu görülmüştür. Değişkenlerdeki değişmelerin kaynağının belirlenmesinde en güçlü açıklayıcının Dolar değişkeni olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca nedensellik analizi açısından Dolar döviz kurundan enflasyona doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Döviz Kuru

Teşekkür

İyi çalışmalar dilerim..

THE RELATIONSHIP BETWEEN INFLATION AND EXCHANGE RATES: THE CASE OF TURKEY (2005 – 2018)

Öz

The influence of exchange rates on purchasing power and prices in a country's economy cannot be denied. When this situation is taken into account, the relationship between exchange rate and inflation is of great importance. In this study, 2005.1 -2018.12 term relationship between inflation and exchange rates of the Dollar and Euro in Turkey was examined by the vector autoregression method (VAR). In addition, the effect-response function, variance decomposition and Granger causality analysis were also included in the study and it was tried to show these findings in more detail. According to the findings of the study, it was observed that both exchange rates affecting inflation were positively affected in the short and long term. It was observed inflation affected the exchange rates positively in the short term, while the long-term effect was negative and close to zero. It was determined that the strongest variable was the Dollar variable in determining the source of the changes in the variables. Moreover, in terms of causality analysis, a one-way causality from Dollar exchange rate to inflation was determined.

Anahtar Kelimeler

Exchange Rate, VAR Analysis, Causality

Kaynakça

• KAYNAKÇA Ağayev, S. (2011). Azerbaycan’da Fiyatlar Genel Düzeyi ve Döviz Kuru İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-19.
• Aksu, H. & Emsen, Ö. S. (2019). Enflasyon, Faiz ve Döviz Kuru İlişkileri: Türkiye için ARDL Analizleri ile Asimetrik Eş-Bütünleşme Araştırması (2003.1-2017.12). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Ocak, 33(1), 69-90.
• Ayvaz Güven, E. T. & Uysal, D. (2013). Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme ile Enflasyon Arasındaki İlişki (1983-2012). Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Kasım, 5(9), 141-156.
• Baharumshah, A. Z., Sirag, A. & Soon S. V. (2017). Asymmetric Exchange Rate Pass-Through in an Emerging Market Economy: The Case of Mexico. Research in International Business and Finance, 41, 247-259.
• Baltagi, Badi H. (2008). Econometrics. Fourth Edition, Heidelberg: Springer.
• Bayraktutan, Y. & Aslan İ. (2003). Türkiye’de Döviz Kuru, İthalat ve Enflasyon İlişkisi: Ekonometrik Analiz (1980-2000). Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(2), 89-104.
• Berument, M. H. (2002). Döviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamiği: Türkiye Örneği. RePEc Research Gate, Bilkent Üniversitesi Yayınları, https://www.researchgate.net/publication/4727671, Şubat, 1-15.
• Bierens, H. J. (1994). Topics In Advanced Econometrics Estimation, Testing and Specification of Cross-Section and Time Series Models, First Edition, New York: Cambridge University Press.
• Bocutoğlu, E. (2016). Makro İktisat Teoriler ve Politikalar. 13.Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• BUMKO; (2019), Ortalama Döviz Kurları, https://www.bumko.gov.tr/Eklenti/10322,ortalama-donem-sonu-dovizkurlarixls.xls?0
• De Mendonca, H. F. & Tiberto B. P. (2017). Effect of credibility and exchange rate pass-through on inflation: An assessment for developing countries. International Review of Economics and Finance. 50, 196-244.
• Dickey, D. A. & Fuller W. A. (1979). Distributions of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of American Statistical Association, 74(366), 427-481.
• Dilbaz A. N. (2011). Enflasyon Döviz Kuru İlişkisi ve Yansıma: Türkiye. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 49-56.
• Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series. Second Edition, New York: John Wiley and Sons.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods”. Econometrica, 37, 424-438.
• Greene, W. H. (2000). Econometric Analysis. Fourth Edition, New Jersey: Prentice-Hall.
• Gujarati, D. N. (2003). Basic Econometrics. Fourth Edition, , New York: The McGraw – Hill/Irwin Companies.
• Gül, E. & Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 91-106.
• Güneş, Ş. (2013). Türkiye’de Kur Rejimi Uygulaması ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Bir Analiz. Abant İzzet Baysal İ.İ.B.F. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz, 9(9/2), 65-77.
• He, B., Zhu, H., Chen, D. & Shi, Y. (2015). On Pass Through of RMB Exchange Rate to Prices of Different Industries. Information Technology and Quantitative Managment, Procedia Computer Science, 55, 886-895.
• Işık, N., Acar, M. & Işık, H. B. (2004). Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: Bir Eşbütünleşme Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(2), 325-340.
• Ito, T. & Sato K. (2008). Exchange Rate Changes and Inflation in Post-Crisis Asian Economies: Vector Autoregression Analysis of the Exchange Rate Pass-Through. Journal of Money, Credit and Banking, October, 40(7), 1407-1438.
• Jiang, J. & Kim D. (2013). Exchange Rate Pass-Through to Inflation in China. Economic Modelling, 33, 900-912.
• Johnston, J. & Dinardo, J. (1997). Econometric Methods. Fourth Edition, New York: The Mc Graw Hill Companies.
• Kara, H. & Öğünç, F. (2012). Döviz Kuru ve İthalat Fiyatlarının Yurtiçi Fiyatlara Etkisi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 27(317), 1-20.
• Kurtovic, S., Siljkovic, B., Denic N., Petkovic D., Mladenovic, S. S., Mladenovic, I. & Milovancevic M. (2018), Exchange Rate Pass-Through and Southest European Economies. Physica A, 503, 400-409.
• Kutlar, A. (2009). Uygulamalı Ekonometri. 3.Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Maddala, G. S. & Lahiri K. (2009). Introduction To Econometrics. Fourth Edition, West Sussex: John Willey and Sons Ltd Published.
• Mccarthy, J. (2007). Pass-Through Of Exchange Rates And Import Prices To Domestic Inflation In Some Industrialized Economies. Federal Reserve Bank of New York, 511-537.
• Mirdala, R. (2014). Exchange Rate Pass-Through to Consumer Prices in the European Transition Economies. Enterprise and the Competetive Environment 2014 Conference 6-7 March, , Procedia Economics and Finance, Brno Czech Rebuplic, 12, 428-436.
• Öner, H. (2018). Döviz Kuru Ve Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 343-358.
• Paya, M. (2007). Makro İktisat. 3. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Petek, A. & Çelik, A. (2017). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 54(626), 69-87.
• Selim, S. & Ayvaz Güven, E. T. (2014). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Abant İzzet Baysal İ.İ.B.F. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(10-1), 127-145.
• Sever, E. & Mızrak Z. (2007). Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması. Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(13), 265-283.
• Şenses, F. (2018). İktisada (Farklı Bir) Giriş. 2.Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sevüktekin, M. & Çınar, M. (2014). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi Eviews Uygulamalı. 4.Baskı, Bursa: Dora Yayınları
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48(1), 1-48.
• Syzdykova, A. (2016). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRIC Ülkeleri Örneği. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(6), 1-14.
• Tarı, R. (2005). Ekonometri. 3.baskı, İzmit: Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
• TCMB. (2006). Enflasyon Hedeflemesi Rejimi, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/ connect/07d5ced0-3f5c-4fa8-bd23619f6b3c1d6b/EnflasyonHedeflemesiRejimi.pdf?MOD= AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-07d5ced0-3f5c-4fa8-bd23-619f6b3c1d6b-m5lkSAW
• TCMB. (2019). İstatistikler Enflasyon Verileri, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/ connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri
• Verbeek, M. (2012). A Guide to Modern Econometrics. Fourth Edition, Chichester West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
• Wooldridge, J. M. (2009). Introductory Econometrics A Modern Approach. Fourth Edition, South Western: Mac Millan Publishing Solution.