DİJİTAL VATANDAŞLIK VE SAĞLIKLI YAŞAM: TEKNOLOJİNİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ DÖNÜŞTÜRÜCÜ ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 98 - 108, 23.12.2024

Hüdaverdi Bircan , Mesut Karaman

https://doi.org/10.29131/uiibd.1587973

Öz

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinde dijital vatandaşlığın sağlıklı yaşam üzerindeki etkileri incelenmiştir. Dijital vatandaşlık ve sağlıklı yaşamın demografik değişkenlere de anlamlı bir fark olup olmadığının belirlenmesinde çalışmanın ikincil amacıdır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, pearson korelasyon analizi ve araştırma hipotezlerinin test edilmesinde yapısal eşitlik modeli tercih edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin %53,5’i kadın, %54,1’i 18-20 yaş aralığında, %50’sinin 1.sınıf olduğu belirlenmiştir. Dijital vatandaşlık puan ortalaması 3,41±0,57; sağlıklı yaşam 2,97±0,56’dir. Dijital vatandaşlık ile cinsiyet ve yaş arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Dijital vatandaşlığın sağlıklı yaşam üzerinde (β: ,803) anlamlı ve pozitif yönde etkisinin olduğu ve açıklanan varyans değeri (R2) ,645’tir. Dijital vatandaşlık alt boyutlarında dijital yetkinlik (β: ,485), dijital güvenlik (β: ,265) ve dijital kaygı (β: ,257)’nın sağlıklı yaşam üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkisinin olduğu ve açıklanan varyans değeri (R2) ,538’tir. Sonuç olarak günümüz koşulları itibariyle sağlıklı yaşam üzerinde dijital vatandaşlık ve alt boyutlarının (dijital yetkinlik, dijital güven ve dijital kaygı) önemli birer etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri, dijital vatandaşlık, sağlıklı yaşam

DIGITAL CITIZENSHIP AND HEALTHY LIVING: THE TRANSFORMATIVE IMPACT OF TECHNOLOGY ON HEALTH

Öz

This study examined the effects of digital citizenship on healthy life in university students. The secondary aim of the study is to determine whether there is a significant difference between digital citizenship and healthy life in demographic variables. Descriptive statistics, independent sample t test, one-way analysis of variance, Pearson correlation analysis and structural equation modeling were used to test the research hypotheses. It was determined that 53.5% of the university students were female, 54.1% were between the ages of 18-20, and 50% of them were freshmen. The average score of digital citizenship is 3.41±0.57; healthy living is 2.97±0.56. It was determined that there was a significant difference between digital citizenship and gender and age. Digital citizenship has a significant and positive effect on healthy living (β: ,803) and the variance value explained (R2) is ,645. In the sub-dimensions of digital citizenship, digital competence (β: ,485), digital security (β: ,265) and digital anxiety (β: ,257) have a significant and positive effect on healthy life and the explained variance value (R2) is ,538. As a result, it was concluded that digital citizenship and its sub-dimensions (digital competence, digital trust and digital anxiety) are important factors on healthy life as of today's conditions.

Anahtar Kelimeler

Digital Citizenship and Healthy Living: The Transformative Impact of Technology on Health

Kaynakça

• Alhassan, M. D., & Adam, I. O. (2021). The effects of digital inclusion and ICT access on the quality of life: A global perspective. Technology in Society, 64, 1-7.
• Almutairi, S. M., Al-Shehri, A. M., Al Qurashi, S. M., Alzahrani, R. A., Althobity, K. S. S., Alsufyani, M. W., ... & Batool, R. (2023). Digital Citizenship And Mental And Physical Well-Being Of Saudi Citizens. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 7(3), 108-120.
• Bozkurt, T. M., Olcay, H., & Atlı, M. (2022). Sağlıklı Yaşam Becerileri ile Fiziksel Özellikler Arasındaki İlişki. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 752-768.
• Costa, F. A., Viana, J., Cruz, E., & Pereira, C. (2015, November). Digital literacy of adults education needs for the full exercise of citizenship. In 2015 International Symposium on Computers in Education (SIIE) (pp. 92-96). IEEE.
• Çalışkan, A. & Köroğlu, Ö. (2023). Job Satisfaction: A Scale Development Study. Antalya Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 112-134. DOI:10.54969/abuijss.1440762
• Çalışkan, A., Arıkan, Ö.U., (2017). Sağlık sektörü çalışanlarında dönüşümcü liderliğin yenilikçi davranışa etkisi, örgütsel vatandaşlık davranışlarının bu etkideki aracılık rolü üzerine bir araştırma, Mersin İli Örneği, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), ss.17-38.
• Dayanıklı, F. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle Sağlık Okuryazarlığı Ve Dijital Okuryazarlık Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Düzce.
• Genç, A., & Karaman, F. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sağlıklı Yaşam Becerileri Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Istanbul Gelisim University Journal of Health Sciences, (7), 656-669.
• Güldür, B.B., Göktepe Miyaç, M., & Özkan, A. (2020). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 112-126.
• Habes, M., Ali, S., Tahat, D., & Aldarmaki, J. K. J. (2022, May). Healthy living and new media: a review. In European, Asian, Middle Eastern, North African Conference on Management & Information Systems (pp. 267-275). Cham: Springer International Publishing.
• Karakuş, S., & Turan, S. G. (2022). Yetişkinlerin siber zorbalık davranımları ile dijital vatandaşlık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 409-427.
• Karaman, M. (2023). Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizi: Kavramsal bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47-63.
• Lu, C., & Gu, M. M. (2024). A systematic review and meta-analysis of factors and outcomes of digital citizenship among adolescents. Asia Pacific Journal of Education, 1-16.
• Öngören, H. (2022). Türkiye'de internet kullanım eğilimi ve dijital vatandaşlık algısının insan hakları bağlamında incelenmesi. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi, 5(9), 47-82.
• Slavković, M., Pavlović, K., Mamula Nikolić, T., Vučenović, T., & Bugarčić, M. (2023). Impact of digital capabilities on digital transformation: The mediating role of digital citizenship. Systems, 11(4), 1-19.
• Soysal, A, Karaman, M, Alıcı, H. (2018). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörler. Journal of Current Researches on Health Sector, 8(2), 49-66.
• Şahin, G., & Seçer, Ş. (2024). Sağlık çalışanlarının dijital okuryazarlık düzeyleri hakkında bir analiz: İzmir örneği. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 93-126.
• Şimşir, İ., & Mete, B. (2021). Sağlık hizmetlerinin geleceği: Dijital sağlık teknolojileri. Journal of Innovative Healthcare Practices, 2(1), 33-39.
• Turan, A. İ., & Çoban, S. D. (2023). Dijital yaşam teknolojileri bağlamında akıllı saat kullanıcılarının deneyimleri üzerine nitel bir çalışma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(1), 531-551.
• Tutar, H., Erdem, A. T., & Şahin, N. (2024). Dijital vatandaşlık ölçeği (DVÖ): Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Alanya Akademik Bakış, 8(1), 310-327.
• Vural, S. S., & Kurt, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 60-80.
• Woolley, K. E., Bright, D., Ayres, T., Morgan, F., Little, K., & Davies, A. R. (2023). Mapping inequities in digital health technology within the World Health Organization’s European Region using Progress Plus: scoping review. Journal of Medical Internet Research, 25, 1-20.
• Yalçınkaya, B., & Cibaroğlu, M. O. (2019). Dijital Vatandaşlık Algısının İncelenmesi: Ampirik Bir Değerlendirme. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1188-1208.