Bir Güvencesiz İstihdam Biçimi: Taşeron Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 17 - 29, 21.10.2022

Bülent Tiryaki

Öz

Neoliberal politikaların çalışma hayatında etkili olmasıyla birlikte emek biçimleri dönüşüm geçirmiştir. Küresel sermaye standart istihdam ilişkisinin yerine standart dışı istihdam biçimi olan güvencesiz istihdamı dünyaya yaymıştır. Rekabet ortamında kullanılan emek gücü artık tamamen güvencesiz bir boyut kazanmıştır. Güvencesiz istihdam biçimlerinin en çok tercih edileni taşeron çalışma olmuştur. Taşeron çalışanlar uzun çalışma süreleri, belirli süreli iş sözleşmeleri, sosyal haklardan yararlanamama, sendikal haklarının kullanamama, baskıcı bir çalışma ortamında çalışma gibi olumsuzlukları maruz kalmaktadırlar.
Bu çalışmanın amacı emeğin güvencesizleşmesi sürecini incelemek ve güvencesiz istihdam biçimi olan taşeron çalışmanın boyutlarını teorik bir şekilde tespit etmektir. Bu incelemeler yapılırken de standart istihdam ilişkisi, değişen devlet rolü, esneklik gibi kavramlar açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

güvencesiz istihdam , taşeron çalışma , esneklik , standart istihdam ilişkisi

Kaynakça

• Atkinson, J. (1994). Flexibility, uncertainty and manpower management. Brighton: IES.
• Aydın, M. K. ve Çakmak, E. E. (2017). Sosyal Devletin Temelleri. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-19.
• Bayraktar, C. (2012). Keynes ve refah devleti. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(02), 247-261.
• Bayramoğlu Özuğurlu, S. (2012). Düzenleyici Devlet Modelinde İstihdam Rejimi: Güvencesizlik. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 143-145). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Briggs, A. (1961). The Welfare State in Historical Perspective. European Journal of Sociology / Archives Européennes de Sociologie / Europäisches Archiv für Soziologie, 2(2), 221-258.
• Bulut, N. (2003). KÜRESELLEŞME: SOSYAL DEVLETİN SONU MU? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2), 173-197. doi:10.1501/Hukfak_0000000533
• Casas-Cortes, M. ve Cobarrubias, S. (2007). The Sevilla Meeting on Welfare-state Crisis, Precarity and New Social Rights. 31 Aralık 2020 tarihinde http://transform.eipcp.net/correspondence/1180176073/print.html adresinden erişildi.
• Çakır, Ö. (2009). Avrupa Birliği’nde Güvenceli Esneklik ve Eğilimler. Sosyoekonomi, 10(10), 77-94. doi:10.17233/se.19310
• Çelik, A. (2007). Eğreti emek- parçalanan sınıf. Birikim Dergisi, (217), 1-12.
• ETUC. (2007). Flexicurity will get nowhere without reinforcing rights for workers, says the ETUC. ETUC | European Trade Union Confederation. 30 Aralık 2020 tarihinde https://www.etuc.org/en/pressrelease/flexicurity-will-get-nowhere-without-reinforcing-rights-workers-says-etuc adresinden erişildi.
• EU ve OSHA. (2013). Priorities for occupational safety and health research in Europe: 2013 2020. LU: Publications Office. https://data.europa.eu/doi/10.2802/25457 adresinden erişildi.
• Frade, C., Darmon, I. ve Laparra, M. (2004). Precarious employment in Europe: A comparative study of labour market related risk in flexible economies. ESOPE, 1-145.
• Goldner, L. (2006, 9 Ocak). Marx and Makhno Meet McDonald’s. Mute. Text, Mute Publishing Limited. 31 Aralık 2020 tarihinde https://www.metamute.org/editorial/articles/marx-and-makhno-meet-mcdonalds adresinden erişildi.
• Göztepe, Ö. (2012). Yeni Dönemin Satırbaşları. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 15-60). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Güler, M. A. (2015). Ulusal İstihdam Stratejisi Bağlamında Türkiye’de Güvencesiz Çalışma. Çalışma ve Toplum, (46), 155-190.
• Harrison, B. ve Kelley, M. R. (1993). Outsourcing and the Search for `Flexibility’. Work, Employment and Society, 7(2), 213-235. doi:10.1177/095001709372003
• ILO. (1999). Decent work: Report of the Director-General. Report of the Director-General içinde (s. 80). International Labour Conference, sunulmuş bildiri, Geneva: International Labour Office.
• ILO. (2012). From precarious work to decent work: Outcome document to the workers’ symposium on policies and regulations to combat precarious employment. Geneva: ILO.
• ILO. (2020). World Employment and Social Outlook—Trends 2020. World Employment and Social Outlook, 108. International Metalworkers Federation. (2007). Survey on Changing Employment Practices and Precarious Work. International Metalworkers Federation. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161387.pdf adresinden erişildi.
• Jain, A. ve Hassard, J. (2014). Precarious work: Definitions, workers affected and OSH consequences—OSHWiki. 28 Aralık 2020 tarihinde https://oshwiki.eu/wiki/Precarious_work:_definitions,_workers_affected_and_OSH_consequences adresinden erişildi.
• Koç, F. (2012). Yeni Bir Sendikal Hareket Çağının Kapısında. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 291-327). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Kutlu, D. (2012). Güncel Gelişmeler ve Güvencesizleşme Örüntüleri. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 61-116). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Magdoff, F. ve Magdoff, H. (2004). Disposable Workers: Today’s Reserve Army of Labor. Monthly Review, 55(11), 18. doi:10.14452/MR-055-11-2004-04_2
• Nurol, B. (2017). Post-Endüstriyel İyimserlikten Hegemonik Despotizme: 21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Taşeron Çalışma. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 85-107. doi:10.30586/pek.312189
• Oğuz, Ş. (2012). Sınıf Mücadelesinde Özne Sorunu: Proletarya mı, Prekarya mı? Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 229-250). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Omay, U. (2020). Covıd-19 Salgını Sonrası Çalışma Hayatı: Güncel Sorunlar, Öngörüler ve Öneriler. D. Demirbaş, V. Bozkurt ve S. Yorğun (Ed.), Covıd-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri içinde (1. bs., ss. 153-170). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Özuğurlu, M. (2009). Taşeronlaşma, Güvencesiz İstihdam ya da ‘Hayatta Dikiş Tutturamama’ Halleri Üzerine. MEMLEKET Siyaset Yönetim, 4(9), 122-129.
• Özveri̇, M. (2014). ALT İŞVEREN (TAŞERON) SERMAYENİN ÖRGÜTLÜ İŞGÜCÜNE BAŞKALDIRISIDIR. DİSK-AR Dergisi, (2), 28-37. Parlak, Z. ve Özdemi̇r, S. (2012). Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (60), 1-60.
• Rodgers, G. (1989). Precarious Jobs in West Europe: The state of the debate. G. Rodgers ve J. Rodgers (Ed.), Precarious Jobs in Labour Market Regulation: The Growth of Atypical Employment in Western Europe içinde (ss. 1-16). Brussels: International Institute for Labour Studies.
• Savul, G. (2012). Standart Dışının Standartlaşması: Güvencesiz İstihdam. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 117-142). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Standing, G. (1999). Global labour flexibility: Seeking distributive justice (Nachdr.). Basingstoke: Macmillan [u.a.].
• Standing, G. (2014). Prekarya: Yeni tehlikeli sınıf. (E. Bulut, Çev.). İstanbul: İletişim. Şen, S. (2006). ALT İŞVERENLİK VE ASIL İŞİN BİR BÖLÜMÜNÜN ALT İŞVERENE VERİLMESİ. Çalışma ve Toplum, (10), 71-98.
• Tucker, D. (2002). “Precarious” Non-standard Employment: A Review of the Literature. Labour Market Policy Group, Department of Labour.
• Uyanık, Y. (2008). Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 209-224.
• Vosko, L. F. (2011). Managing the margins: Gender, citizenship, and the international regulation of precarious employment. Oxford ; New York: Oxford University Press.
• Wilthagen, T. ve Tros, F. (2004). The concept of ‘flexicurity’: A new approach to regulating employment and labour markets. Transfer: European Review of Labour and Research, 10(2), 166-186. doi:10.1177/102425890401000204
• Yılmaz, M. (2019). Neoliberal Kapitalizmde İstihdam İlişkilerinin Dönüşen Yapısı: Standart-Dışı Çalışma Formlarının Yükselişi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1710-1734. doi:10.26466/opus.609131
• Yücesan-Özdemir, G. (2008). Emek Süreci, Denetim ve Emek Rejimleri: Taşeron Çalışma Üzerine İlk Notlar. TOPLUM ve HEKİM, 23(4), 254-262.
• Yücesan-Özdemir, G. (2010). Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma. Çalışma ve Toplum, (27), 35-50.