ORTA GELİR TUZAĞI’NIN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE ETKİLERİ AMPİRİK BİR DEĞERLENDİRME (1980-2019)

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 44 - 56, 19.06.2021

Dilşat Demirel

Öz

Orta gelir tuzağı, düşük gelir düzeyinden hızlıca orta gelir düzeyine çıkan fakat bu düzeyde uzun yıllar boyunca kalarak, yüksek gelir grubuna çıkamayan ülkeleri belirtmek amacıyla kullanılan iktisadi bir terimdir. Dünya Bankasının 2007 yılında “Doğu Asya Rönesans’ı Ekonomik Gelişme İçin Fikirler” adlı raporunda bu kavram ortaya çıkmıştır. Türkiye’nin 1980-2019 dönemi için yıllık veriler kullanılarak orta gelir tuzağını etki eden değişkenlerin, orta gelir tuzağının kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılanın yıllık büyüme oranı, enflasyon oranı, dışa açıklık oranı, yatırım ve tasarrufun yıllık değişim değerleri kullanılmıştır. Yapılan zaman serisi analizinde değişkenler arasındaki ilişki sırasıyla ADF (Augmented Dickey-Fuller) birim kök testi, Johansen eştümleşme ve Granger nedensellik yöntemleriyle araştırılmıştır. Yapılan çalışmada yatırımlardan orta gelir tuzağına doğru tek yönlü nedensellik ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

orta gelir tuzağı , zaman serisi analizi , kişi başı düşen gayri safi yurtiçi hasıla

Teşekkür

Danışmanım Doçent Merter AKINCI' ya desteği için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Kharas, H., & Kohli, H. (2011). What is the Middle Income Trap, Why Do Countries Fall into it, and How Can it Be Avoided? Global Journal of Emerging Market Economies, 3(3),, 280-289.
• the world bank. (2021, 04 20). 04 20, 2021 tarihinde world bank: https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups adresinden alındı
• Agenor, P. R., & Canuto, O. (2012). Middle-Income Growth Traps. the world bank, Policy Research Working .
• Aiyar, S., Duval, R., Puy, D., Wu, Y., & Zhang, L. (2013). Growth Slowdowns and the Middle-Income Trap. IMF working paper.
• Alçın, S., & Güler, B. (2015). orta gelir tuzağı: Türkiye üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi İ.İ.B dergisi, XXXVII(I), 28.
• Anksiklopedi, Ö. (2020, 4 11). Orta gelir tuzağı. vikipedi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Orta_gelir_tuza%C4%9F%C4%B1 adresinden alınmıştır
• Bozkurt, E. (2014). ORTA GELİR TUZAĞI: TÜRKİYE VE SEÇİLMİŞ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE BİR İNCELEME, 23.
• Bozkurt, E., Çakmak , E., Özdemir, D., & Yatakir, S. (2014). ’Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye Örneği. Maliye Dergisi,(167).
• Carnovale, M. (2012). Developing Countries and the Middle-Income Trap:Predetermined to Fall? New York: Leonard N. Stern School of Business.
• Charemza, W., & Deadman, D. (1993). New Directions in Econometric Practice.
• Çavuş, Z. (2014). ORTA GELİR TUZAĞI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yüksek Lisans Tezi. malatya.
• Eğilmez, M. (2012, 12 16). kendime yazılar. 04 30, 2021 tarihinde Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye: https://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html adresinden alındı
• Ekonometri . (2018, 02 11). Ekolar.com: http://www.ekolar.com/granger-nedensellik-testi/ adresinden alınmıştır
• Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series.
• Erinç, Y., Taşçı, K., Özsan, M. E., & Voyvoda, E. (2012). orta gelir tuzağından çıkış hangi türkiye. istanbul.
• Flaen, A., Ghani, E., & Saurabh, M. (2013, 6). How to Avoid Middle-Income Traps? Evidence from Malaysia. economic premise(120), 6.
• Gürsel, S., & Soybilgen, B. (2013). Türkiye Orta Gelir Tuzağının Eşiğinde. Betam Araştırma Notu 13(154).
• Jesus, F., Abdon, A., & Kumar, U. (2012). Tracking the Middle-income Trap: What Is It, Who Is in It, and Why? Levy Economics Institute, Working Paper No. 715.
• Karagöz, F. (2010). yoksulluk tuzağı ve dış yardım: eleştirel bir yaklaşım. Sosyal Bilimler Dergisi, 1-2.
• Karahan, H. (2012). KALKINMA YOLUNDA YENİ EŞİK: ORTA GELİR TUZAĞI. istanbul: MÜSİAD Araştırma Raporları.
• Kharas, H., & Kohli, H. (2011). What Is the Middle Income Trap,. Global Journal of Emerging, 281.
• Öz, S. (2012, ağustos). ekonomik araştırma formu politika notu orta gelir tuzağı. eaf: https://eaf.ku.edu.tr/sites/eaf.ku.edu.tr/files/eaf_pn1206.pdf adresinden alınmıştır
• Robertson , P., & Ye, L. (2013). On the Existence of a Middle Income Trap. 05 31, 2021 tarihinde No 13-12,Economics Discussion / Working Papers : https://econpapers.repec.org/paper/uwawpaper/13-12.htm adresinden alındı
• Tüzemen, Ö. B. (2015). YAKINSAMA HİPOTEZİ: BALKAN ÜLKELERİ ÖRNEĞİ. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 1-8.
• World Bank. (tarih yok). 04 30, 2021 tarihinde world bank gdp per capita turkey (usd): https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?end=2001&locations=TR&start=1995 adresinden alındı Yaşar, E., & Gezer, M. A. (2014). Türkiye’nin Orta Gelir Tuzağına Yakalanma Riski ve. maliye dergisi(167), 127. 05 06, 2021 tarihinde https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11630/7260/10300384.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden alındı
• Yeldan, p., Taşçı, k., Voyvoda, d., & Özsan, m. e. (2012). orta gelir tuzağından çıkış hangi türkiye . istanbul.