Kur'an'da Ulusal ve Evrensel Barışın İlkeleri

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 15 - 30, 20.09.2019

Mukadder Arif Yüksel

Öz

 Barışı kısaca “Fert ve toplumların ilişkili
olduğu yerlerle uyum içerisinde olmasıdır.” şeklinde tarif edebiliriz.  İslâm dini daima barışı önceler, ulusal
ve evrensel barışı tesis edecek ilkeler vazeder, İslam’ın tercihi hep barıştan yanadır,
savaşın kaçınılmaz olduğu zamanlarda da, kalıcı bir barış için savaşı çözüm
olarak görür.

Genel
anlamda barışın üç alanda vâkî olduğunu görmekteyiz: Bireyin kendisi ile
barışık olması, insanlar arası barış ve toplumlar arası barış. Bireyin kendisi
ile barışık olması, inandığı gibi yaşaması, inandığı değerlerle çatışmaması ile
mümkündür. İnsanlar arası ve toplumlar arası barış, hukuki zeminde, hakkaniyet
ekseninde ve evrensel insanî ve ahlâkî prensipler çerçevesinde mümkün
olacaktır.

Kur’an’da
barış mefhumunu, sulh, silm, selâm kelimeleri ve bunların türevleri
ifade eder. Barışa dair âyetlerin, beşeri ilişkilerde yapıcı yaklaşım, farklı
inanç mensuplarına saygı, inandığını ifade etme ve inandığı gibi yaşama
hürriyeti, istihdamda liyakat, yönetimde adalet, anlaşmalara sadık kalma, zulme
ve teröre karşı iş birliği vd hususları ihtiva ettiği anlaşılmaktadır.

Kur’an, her
şeye rağmen barışçıl olunmasını istemez, ezik bir barışı telkin etmez, mümkün
olduğu kadar barıştan yana tercih yapılmasını ister, bireyler ve toplumlar
arası barışın temel ilkelerini belirler. Çünkü, canın korunması dinin temel
gayelerindendir. Kur’an’a göre, bir canı öldüren bütün insanlığı öldürmüş, bir
canın yaşamasına vesile olan da bütün insanlığı yaşatmış gibidir. (Bkz. Mâide,
5/32)

Anahtar Kelimeler

Sulh, selam, adalet, güven, fesad, cihad

Kaynakça

• - Kur'an-ı Kerim.
• - Âsım Efendi, Kâmus, Baskı yeri ve tarihi yok.
• - Atar, Fahreddin, “Sulh” TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 37, İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• - Ateş, Süleyman, Yüce Kur'an'ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul: Yeni Ufuklar neşriyat, ty.
• - Buhârî, Ebu Abdullah b. İsmail, es-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• - Beydavî, Kâdî, Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Te’vil, İstanbul: Dersaadet, ty.
• - Damğani, Hüseyin b. Muhammed Kâmusu’l-Kur’an, Tahkik: Abdülaziz Seyyid el-Ehl, Beyrut: Daru’l-Alemi’l-Melayin, 4. Baskı, 1983.
• - Dumlu ,Ömer, Kur'an-ı Kerim'de Salah Mes'elesi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1992.
• - Esed, Muhammed, Kur'an Mesajı, Terc.C. Koytak- A. Ertürk, İstanbul: İşaret Yayınları 1996.
• - Güler, Halit, Çağdaş Dünyada Yeni Düzen Arayışları ve İslam, Ankara: TDV. Yayınları, 1999.
• - Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, Çev. Salih Tuğ, Ankara: Yeni Şafak Yayınları, 2003.
• - İbn Kesir, Ebu'l-Fida, Tefsiru'l- Kur'ani'l-Azim, Beyrut: Daru'l-Kalem, baskı tarihi yok,
• - İbn Manzur, Lisânü'l-Arab, Beyrut: Daru'l-Fikr, 3. Baskı, 1990.
• - Isfahânî, Rağıb, el-Müfredât, İstanbul: Kahraman yayınları, 1986.
• - Karaman, Hayreddin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadreddin Gümüş, Kur’an Yolu Meal Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı yayınları, 2007.
• - Kurtubî, Ebu Abdullah, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’an, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1988.
• - Kurt, Abdurrahman, Din Sosyolojisi, İstanbul: Sentez yayınları, 7. Baskı, 2014.
• - Mukatil b. Süleyman, Kur’an Terimleri Sözlüğü, Terc. M. Beşir Eryarsoy, İstanbul: İşaret Yayınları, 2004.
• - Müslim, Ebu'l-Huseyin, es-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• - Penrice, John, Kur’an Sözlüğü, Çev. Ömer Aydın, İstanbul: İşaret Yayınları, 2010.
• - Okuyan, Mehmet, Çok Anlamlılık Bağlamında Kur’an Sözlüğü, İstanbul: Düşün Yayınları, 2015.
• - Özsoy ,Ömer ve İlhami Güler, Konularına Göre Kur'an Fihristi, Ankara: Fecr Yayınları, 1996.
• - Râzî, Fahreddin, Mefatihu'l-Ğayb, Beyrut: Daru'l-Fikr, 1990.
• - Râzî, Muhammed b. Ebi Bekr, Muhtaru’s-Sıhah, Beyrut: Mektebetu Lübnan, 1989.
• - Tatar, Burhaneddin, “Barış Mitosunca Meşrulaştırılan Şiddet Metafiziğinin Bir Eleştirisi”, Din ve Dünya Barışı Uluslararası Sempozyumu, İstanbul, 2008.
• - Temel, Ali Rıza, İnsan Hak ve Hürriyetleri, İstanbul: Seha Neşriyat, 1995.
• - Yaman, Ahmet, “Sulh” TDV İslam Ansiklopedisi, c. 37, İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• - Yazır, M. Hamdi Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• - Yiğit, Yaşar, İrtidat Suç ve Cezalarına Bakış, İslâmiyat Dergisi, c.2, sy. 2, (Nisan-Haziran 1999). 121-135.
• - Zemahşerî, Mahmut bin Ömer, el-Keşşâf, Beyrut: Daru'l-Kutubi'l-Arabi, 1986.