BELÂGATE ATILAN İFTİRALARA FADL HASAN ABBÂS’IN YAZDIĞI REDDİYELER

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 24, 31.12.2019

Zafer Akyüz

Öz

           Belâgat tarihine baktığımız zaman, bu ilme
katkıda bulunmak için gayret sarf eden birçok âlim vardır. Onlar tabiri caizse
bütün ömürlerini bu ilme hasretmişlerdir. Amaçları belâgat ilminin
inceliklerine vakıf olmak, sırlarını keşfetmek ve ondaki güzellikleri
anlamaktır. Nedeni ise, Kur’ân-ı Kerîm’i anlamada belâgat ilmini bir vasıta
olarak telakki etmeleridir. İşte bu âlimlerden birisi de Fadl Hasan Abbâs’tır.

          
Fadl Abbas, Arap belâgatinin Arap ürünü olduğunu, başka milletlerin
kültürüyle karışmadığını, başka milletlerin belagatlerinden etkilenmediğini,
taklit ve iddia edilen intihal olmadığı düşüncesini savunmuştur. Nitekim o,
verdiği derslerde ve konferanslarda, belagatin orijinalliğini ispat etmek, bu
düşünceyi temellendirmek ve ispatlamak için teşekkürü hak eden bir çaba
göstermiştir. el-Belâğatü’l-Mufterâ ‘Aleyhâ Beyne’l-Asâleti ve’t-Tebe‘iyye
adlı değerli eseri, onun Arap belagatinin asaletine dair düşüncesine ve başka
milletlerin belagatlerine bağımlılık, taklit ve benzerlik iftirasından berî
olduğuna açık bir delil teşkil etmektedir.

             Bu
makalede belâgat âlimlerinden Fadl Hasan Abbâs’ın kısaca hayatına temas edilmiş
ve belâgate atılan iftiralara verdiği cevaplar ve yazdığı reddiyeler
anlatılmaya gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Fadl Hasan Abbâs, belâgat, iftira

Kaynakça

• KAYNAKÇA ‘Abbâs, Fadl Hasan, el-Belâga Funûnuhâ ve Efnânuhâ ‘İlmu’l-Me‘ânî, Dâru’n-Nefâis, Ammân 2009.____________, el-Belâğa Fünûnuhâ ve Efnânühâ ‘İlmu’l-Beyân ve’l-Bedî‘, Dâru’n-Nefâis, Ammân 2009.____________, el-Belâğatu’l-Mufterâ ‘Aleyhâ Beyne’l-Asâleti ve’t-Tebe’iyye, Dâru’n-Nefâis, Ammân 2011.____________, el-Kırââtü’l-Kur’âniyye vemâ Yete’allaku Bihâ, Dâru’n-Nefâis, Ammân 2008. ‘Abbâs, Senâ Fadl, “Mezâtun min Sîreti’l-‘Allâme Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs”, Allâme Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs ve Cuhûduhû fi’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, Cem‘iyyetü’l Muhâfaza ‘ale’l-Kur’âni’l-Kerîm Yayınları, Ammân 2018.Akdemir, Hikmet, Belâgat Terimleri Sözlüğü, Nil Yayınları, İzmir 1999. el-‘Askalânî, Muhammed b. Yusuf, Fadl Hasan ‘Abbâs ve Cuhûduhû fi’t-Tefsîri ve ‘Ulûmi’l-Kur’ân, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Uluslarası İslami İlimler Üniversitesi, Ammân 2011. ____________, Leâlî Mezîetun min Hayâti’l-‘Allâme Ustâz Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs, Cem‘iyyetu’l Muhâfaza ‘ale’l-Kur’âni’l-Kerîm Yayınları, Ammân 2013. el ‘Askerî, Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdullâh, Kitâbu’s-Sınâ‘ateyn, (Tahkik: Ali Muhammed el-Becâvî-Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-‘Arabiyye, Kahire 1952. el-’Avâyisa, Abdullah Hammâd el-Belâğatu’l-Kur’âniyye ‘inde’l-‘Allâme Ustâz Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs ve Eseruhâ fi’l-İ’câzi ve’t-Tefsîri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Câmi‘atu ‘Ulûmi’l-İslâmiyye, Amman tsz. el-Beyyûmî, Muhammed Receb, Hutuvâtu’t-Tefsîri’l-Beyânî li’l-Kur’âni’l-Kerîm, Mecme‘u Buhûsi’l-İslâmiyye, 1971, 3, 42, 50-51.el-Câhız, Ebû ‘Osmân ‘Amr b.Bahr. el-Beyân ve’Tebyîn, Mektebetü’l-Hânecî, Kahire 1998. el-Cârim, ‘Ali -Emîn, Mustafa, el-Belâğatû’l-Vâdıha, Eda Neşriyat, İstanbul tsz.el-Cemel, Muhammed Ahmed “el-Fikru’l-Belâğî ‘İnde’ş-Şeyh Üstâz Doktor Fadl ‘Abbâs,” ‘Allâme Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs ve Cuhûduhû Fi’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, Cem‘iyyetu’l Muhâfaza ‘ale’l-Kur’âni’l-Kerîm Yayınları, Ammân 2018.el-Curcânî, Abdulkâhir, Esrâru’l-Belâğa, (Tahkik: Mahmûd Muhammed Şâkir), Matba‘atu’l-Medenî bi’l-Kahire ve Dâru’l-Medenî Bicidde, tsz, 263.____________________, Delâilu’l-İ‘câz, (Tahkik: Mahmûd Muhammed Şâkir), Mektebetu’l-Hânecî, Kahire tsz, ss. 429-430.
• Cherim, Enghin, Fazl Hasan Abbas, DİA, İstanbul 2016, Ek 1. Cilt, ss. 445-446. Dayf,, Şevki, el-Belâğa Tatavvur ve Târîh, Dârü’l-Me‘ârif, Kahire tsz.Ebû Hassân, Cemâl Mahmûd Ahmed “Allâme Ustâz Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs Keyfe ‘Areftuhu?” Dirâsâtun İslâmiyyetun ve ‘Arabiyyetun Muhdâtun ile’l-‘Allâme’l-Ustâz Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs Bimunâsebeti Bulûğihi’s-Seb‘în, Dâru’r-Râzî, Ammân 2003.Ebû Mûsâ, Muhammed Muhammed Takrîbu Minhaci’l-Buleğâ li’l-Hâzım el-Kartâcennî, Mektebetu Vehbe, Kahire 2008, ss. 290-295.Ebû Ömer, Ahmet Tâhir, Hıvâr me’al-Ustâz Doktor Fadl Hasan ‘Abbâs, Mecelletu’l-Furkân, Ammân 2003, XXVII, ss. 27-33.Emîn, Ahmed, Duhâ’l-İslâm, Muessesetü Hindâvî, Kahire 2012. el-Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, (Tahkik: Mehdî el-Mahzûmî-İbrahim Sâmerrâî), Mektebetu’l-Hilâl, Beyrut tsz.Hacımüftüoğlu, Nasrullah, “Belâgat İlmi ve Kur’ân”, Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015, I, 1, 10._____________________, “Bedî‘”, DİA, İstanbul 1992, V, 320. İbn-i Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Ebi’l_Hasen b. Ahmed el-Ensârî el-Hazrecî, Lisânu’l-‘Arab, (Tahkik: ‘Abdullah Ali el-Kebîr-Hâşim Muhammed eş-Şâzelî), Dâru’l-Me‘ârif, Kahire tsz.el-İsfehânî, Râgıb, el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, (Tahkik: Nezzâr Mustafa el-Bâz), Mektebetu Nezzâr Mustafa el-Bâz, tsz.el-Kazvînî, Hâtıb, el-Îzâh fî ‘Ulûmi’l-Belâğah, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut tsz,el-Kûkâ, Ahmet Teysir, Sîru’l-Kurrâ ve’l-Mukriîne fi’l-Urduni ve Filistîni fi’l-Karni’l-Mu‘âsır, Cem‘iyyetu’l-Muhâfaza ‘ale’l-Kurâni’l-Kerîm, Ammân 2017.Kılıç, Hulusi “Belâgat”, DİA, İstanbul 1992, III, 380.Kudâme b. Ca‘fer, Mukaddimetu Nakdi’n-Nesr, (Tahkik: Tâhâ Hüseyin-‘Abdulhamid el-‘İbâdî), el-Matba‘atu’l-Emîriyye, Kahire 1941.Matlûb, Ahmed ‘Abdulkâhir el-Curcânî Belâğatühü ve Nakduh, Vekâletü’l-Matbû‘ât, Beyrut 1973, ss. 294-305.er-Râfi‘î, Mustafa Sâdık, Târîhu Âdâbi’l-‘Arab, Mektebetu’l-Îmân, tsz.Ürün, Ahmet Kazım, Klasik Arap Edebiyatı, Çizgi Yayaınları, Konya 2015. Yeşildağ, Abdussamed, “Arap Şiirinde Ayet İktibası”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, sayı 27 (2015/2), ss. 43-66.___________________, “Câhiliye’den Abbâsîlere Arap Şiirinde Yıldız Tasvirleri”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı. 34, Erzurum 2010, ss. 187-208.___________________, “et-Tanâs el-Edebî fî Şi‘ri Abdillah b. Hamîs”, UHİVE, yıl: 17, Sayı: 17, İstanbul, Aralık 2017, ss. 401-430.___________________, Cemâliyyâtu’l-Üslûb fî Şi‘ri Ebi’l-Kâsım eş-Şâbbî, Daru’l-Mi‘râc, Dımaşk, 2018, ss. 92-96.