“Küçük Kara Balık” ve “Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın” Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel Ögeleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: Özel sayı 1, 1 - 13, 26.09.2021

Gülşah Gençer

Öz

Son yıllarda çocukların ve yetişkinlerin dil gelişimleri ve bilişsel gelişimlerinin farklılığından yola çıkarak yeni bir alan olan çocuk edebiyatı kavramı ortaya çıkmıştır. Bu durum çocuk edebiyatı alanında birçok eserin oluşturulmasına kaynaklık etmiştir. Çocuk gerçeğinden yola çıkarak oluşturulan çocuk edebiyatı eserlerinin bazı özelliklere sahip olması beklenmektedir. Bu özellikler dış yapı özellikleri (büyüklük/boyutlar, kâğıt, kapak/cilt, sayfa düzeni, harfler, resimler), iç yapı özellikleri (konu, izlek/tema, plan, iletiler, karakterler, dil ve anlatım özellikleri) ile temel eğitsel ilkelerdir. Ancak çocuğa yönelik yazılan her kitabın nitelikli olduğunu söylemek doğru değildir. Bu nedenle çocuk kitaplarının bu özellikler doğrultusunda değerlendirilmesi ve incelenmesi önemli ve gereklidir. Bu araştırmanın temel amacı, Samed Behrengi’nin Küçük Kara Balık adlı çocuk kitabı ile Süleyman Bulut’un Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın adlı çocuk kitabının iç yapı, dış yapı özellikleri ile eğitsel iletiler bakımından incelenmesidir. Araştırmanın sonuçlarına göre, her iki kitabın da iç yapı ve dış yapı özellikleri ile eğitsel iletiler bakımından hitap ettiği yaş aralığına uygun olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

çocuk, çocuk edebiyatı, çocuk kitabı, eğitsel ileti

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi

Kaynakça

• Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü’nün Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel İlkeleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Anaz, Z. (2018). Mavisel Yener’in Çocuk Edebiyatı Yapıtlarının Dil Özellikleri, Söz Varlığı, Anlatım Teknikleri ve Dış Yapı Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Canlı, S. ve Aslan, C. (2018). Çetin Öner’in “Gülibik” Adlı Çocuk Romanının Yapısal ve Eğitsel İlkeler Açısından İncelenmesi. Elementary Education Online, 17(2), 812-833.
• Ciravoğlu, Ö. (1999). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Esin Yayınları.
• Çavuşoğlu, A. (2006). Ana Dili Çocuk Edebiyatı. Kayseri : Ufuk Kitabevi Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (1996). Çağdaş Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dilidüzgün, S., Sever, S., Neydim, N., Aslan, C., Güneş, Z.(Ed.) (2009). İlköğretimde Çocuk Edebiyatı, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları(No: 1764), Açıköğretim Fakültesi Yayını (No:914).
• Düzenli, E. (2019). Hidayet Karakuş’un Hikâyelerinin Çocuk Edebiyatının Temel Unsurları Bakımından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bayburt.
• Erdoğan Horasan, A. (2015). Zeynep Cemali’nin Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel Ögeleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• İbaçoğlu, T. (2019). İlkokul Öğrencilerine Yönelik Çocuk Kitaplarının İç ve Dış Yapısal Özellikler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkkale.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay, H. (2012). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler, Tacettin Şimşek (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı içinde (s. 81-129). Ankara: Grafiker Yayınları
• Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Tek Ağaç Yayınları.
• Öztürk, Y. (2019). Hüseyin Yurttaş’ın Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatı Yapıtlarında Bulunması Gereken Özellikler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Seven, S. ve N. Tozlu, M. Çeçen, M. Uludağ, Ş. Demirel (Ed.) (2010). Edebî Metinlerle Çocuk Edebiyatı. (1. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sever, S. (2007). Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır?2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, (Yayıma Hazırlayan: Sedat Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 41-56.
• Sever, S. (2019). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.