Changes In Human Resource Management In Schools During Covid-19 Process

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 122 - 135, 31.12.2024

Sibel Şirin , Nuray Kısa

https://doi.org/10.47770/ukmead.1478976

Öz

While conducting the study, which was carried out to determine the changes in human resources management in schools during the Covid-19 process based on the views of school administrators, the functions of human resources management found in the literature were grouped under the titles of planning, informing, training and development, health protection, motivation, reward, discipline and course supervision. In the study, which was designed with phenomenology design, one of the qualitative research methods, 16 school administrators working at different levels (primary, secondary and high school) in Niğde city center in the 2021-2022 academic year and determined by maximum diversity sampling participated. The data were collected through a semi-structured interview form developed by the researcher and analyzed by content analysis. The main conclusion of the study is that during the Covid-19 pandemic, changes occurred in the planning, informing, training and development, health protection, motivation, reward and course supervision functions of human resources management in schools; however, there was no significant change in the discipline function of human resources. The majority of school administrators did not experience any disciplinary problems related to human resources despite many negative situations during the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Educational Organizations, Human Resources Management, Pandemic

Covid-19 Sürecinde Okullarda İnsan Kaynakları Yönetiminde Meydana Gelen Değişiklikler

Öz

Bu çalışma, Covid-19 sürecinde okullarda insan kaynakları yönetiminde meydana gelen değişiklikleri okul yöneticilerinin görüşlerine dayalı olarak belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma yürütülürken alanyazında rastlanan insan kaynakları yönetiminin işlevleri temel alınmıştır. Farklı kaynaklar incelenerek ele alınan işlevler insan kaynağını planlama, bilgilendirme, yetiştirme ve geliştirme, sağlığın korunması, güdüleme, ödül, disiplin ve ders denetimi başlıkları altında toplanarak incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden olan fenomenoloji deseni ile tasarlanmış olan araştırmaya 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Niğde il merkezinde farklı kademelerde (ilkokul, ortaokul ve lisede) çalışmakta olan ve maksimum çeşitlilik örnekleme ile belirlenmiş 11 müdür yardımcısı ve 5 okul müdürü olmak üzere toplam 16 okul yöneticisi katılmıştır. Veri, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan temel sonuç, Covid-19 sürecinde okullarda insan kaynakları yönetiminin planlama, bilgilendirme, yetiştirme ve geliştirme, sağlığın korunması, güdüleme, ödül ve ders denetimi işlevlerinde değişiklikler meydana geldiğidir. Bu değişiklikler, her işlev için değerlendirildiğinde, planlama işlevi açısından pandemi sürecinde çevrimiçi uygulamaların kullanımının arttığı, teknoloji kaynakları sorunların ortaya çıktığı ve hizmet personeline olan ihtiyacın azaldığı; bilgilendirme işlevinde online platform kullanmanın yaygınlaştığı ve bilgilendirme konularında sağlık ve uzaktan eğitime ağırlık verildiği ortaya çıkmıştır. İnsan kaynaklarının geliştirilmesinde verilen eğitimlerin sıklığının arttığı ve eğitimlerin online platformlara taşındığı, eğitim konularının pandeminin oluşturduğu ihtiyaçlara göre çeşitlendiği (uzaktan eğitim, teknoloji ve psikolojik dayanıklılık gibi); ancak eğitimin kalitesinde azalma olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Sağlığın korunmasında pandemi tedbirlerinin ve sağlıkla ilgili yapılan bilgilendirmelerin arttığı; insan kaynağının motive edilmesinde sürecin zorlaştığı ve içsel motivasyonun öneminin ortaya çıktığı; insan kaynağının ödüllendirilmesinde yaşanan zorlu süreç nedeniyle öğretmenlerin hemen hemen yaptıkları tüm çalışmaların ödüle layık görüldüğü; ders denetimi işlevinde ise denetimin tamamen online platformlar üzerinden yapıldığı, denetlemede online platformlardaki raporlardan yararlanıldığı ve denetleme kriterlerin de buna göre değiştiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Ulaşılan bir diğer sonuç, insan kaynaklarının disiplin işlevinde belirgin bir değişiklik olmadığıdır; okul yöneticilerinin çoğunluğu pandemi sürecinde yaşanan birçok olumsuz duruma rağmen insan kaynakları ile ilgili herhangi bir disiplin sorunu yaşamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Örgütleri, Covid-19, Pandemi, İnsan Kaynaklarının Yönetilmesi

Kaynakça

• Açıkalın, A. (2016). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının yönetimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, H. (2016). Okul işletmesinin yönetimi., R. Sarpkaya (Editör). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Beşinci Baskı. Ankara. Anı Yayıncılık, ss. 352-375.
• Arslan, M. (2021). Covid-19 salgını sürecinde hizmet içi eğitim etkinliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 1601-1619. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.985662 adresinden 12 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Balaman, F., Hanbay Tiryaki, S. (2021). Corona virüs (covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84. http://www. itobiad.com/tr/pub/issue/60435/769798 adresinden 01 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Balcı, A. & Tezel Şahin, F. (2018). Öğretmen-aile iletişiminde whatsapp uygulamasının kullanımı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 749-776. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/515837 adresinden 03 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık İletişim.
• Basilaia, G., & Kvavadze, D. (2020). Transition to online education in schools during a sars-cov-2 coronavirus (covid-19) pandemic in georgia. Pedagogical Research, 5(4), 1-9. https://doi.org/10.29333 /pr/7937 adresinden 8 Ocak 2022’de alınmıştır.
• Bingöl, D. (2016). İnsan kaynakları yönetimi (10. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayıncılık.
• Buluç, B. (2007). İlk ve ortaöğretim kurumlarında okul yöneticilerinin bilgilendirme işlevini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-25.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Demirel F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E., & Ozan, C. (2022). Covid 19 pandemisinin okul yönetimine yansımaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(2), 368-393. https://doi.org/10.37217/tebd.1007527 adresinden 03 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Can, H., Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2020). Kamu ve özel kesimde insan kaynakları yönetimi (9. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Chick, R. C., Clifton, G. T., Peace, K. M., Propper, B. W., Hale, D. F., Alseidi, A. A., & Vreeland, T. J. (2020). Using technology to maintain the education of residents during the covid-19 pandemic. Journal of Surgical Education. 77(4), 729-732. http://doi.org/10.1016/j.jsurg.2020.03.018 adresinden 26 Şubat 2022’de alınmıştır.
• Çalık, C., & Şehitoğlu, E.T. (2006). Okul müdürlerinin insankaynakları yönetmi işlevlerini yerine getirebilme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 34(170). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/470428 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Daniel, J. (2020). Education and the covid-19 pandemic. Springer, UNESCO IBE, 49(91), 91-96. https://doi.org/10.1007/s11125-020-09464-3 adresinden 22 Ağustos 2022’de alınmıştır.
• Demirdöken, G. G. (2022). Türkiye’de covid-19 salgını döneminde ortaya konan uzaktan eğitim çalışmalarının değerlendirilmesi: bir meta-sentez çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Demirtaş, H. (2016). Okul örgütü ve yönetimi., R. Sarpkaya (Editör). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Beşinci Baskı. Ankara. Anı Yayıncılık, ss. 89-136.
• Dirani,K. M., Abadi, M., Alizadeh, A., Barhate, B., Garza, R. C., Gunasekara, N., Ibrahim, G.& Majzun, Z. (2020). Leadership competencies and the essential role of human resource development in times of crisis: a response to Covid-19 pandemic, Human Resource Development International, 23(4), 380-394. https://doi.org/10.1080/13678868.2020.1780078 adresinden 10 Temmuz 2022’de alınmıştır.
• Doğan, B. (2022). Covid-19 salgını öncesinde, sürecinde ve sonrasında okul müdürlerinin sahip olmaları gereken becerilere ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eurydice. (2023). Structural indicators for monitoring education and training systems in Europe – 2023: Equity in school and higher education [Eurydice report]. Publications Office of the European Union.
• Filiz, A., & Yıldız, A. (2023). COVID 19 pandemisi sürecinde okulda sağlığın korunmasına yönelik uygulamaların okul yöneticilerin bakış açısıyla değerlendirilmesi. Okul Yönetimi Dergisi, 3(1), 59-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/saj/issue/78019/1301364 adresinden 06 Aralık 2023’te alınmıştır.
• Gerşil, G., & Şentürk, G. (2021). Covid-19 kriz sürecinin çalışan motivasyonuna etkilerinin belirlenmesi: bir işletmede insan kaynakları uygulamaları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 111-138. https:/doi.org/10.18026/cbayarsos.889788 adresinden 5 Ağustos 2022’de alınmıştır.
• Güney, S. (2019). İnsan kaynakları yönetimi (3. Baskı). Ankara: Atlas Yayıncılık.
• Kaplan, İ., & Müdürlüğü, H. M. E. (2021). Covit 19 pandemi süreciyle ilgili okul yöneticilerinin görüşleri. Tam Metin, 273-282.
• Kara, M., & Bozkurt, B. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde okul yöneticiliği: karşılaşılan sorunlar ve çıkarılan dersler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 1076-1103. https://doi.org/10.37217/tebd.969888 adresinden 03 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Karatepe, S. (2005). Ödüllendirme yönetimi: örgütlerde güdülemeye duyarlı bir yaklaşım. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 117-132.
• Kaygın, E. (Editör). (2021). Dijital çağ örgütlerinde insan kaynakları yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Keleş, H. N., Atay, D., Karanfil, F. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. Mili Eğitim Dergisi. 49(1), 155-174. https://doi.org/10.37669/milliegitim.787255 adresinden 18 Haziran 2023’te alınmıştır.
• Kılıç Kırılmaz, S. (2021). Covid-19 pandemisinin insan kaynakları yönetimi üzerine etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Sosyoekonomi Dergisi, 29(50), 255-276. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.04.12 adresinden 19 Aralık 2023’de alınmıştır.
• König, J., Jäger-Biela, D. ve Glutsch, N. (2020). Adapting to online teaching during Covid-19 school closure: teacher education and teacher competence effects among early career teachers in Germany, European Journal of Teacher Education, 43(4), 608-622. Web: https://doi.org/ 10.1080/02619768.2020.1809 650 adresinden 18 Temmuz 2022’de alınmıştır.
• Külekçi Akyavuz, E., Çakın, M. (2020). Covid-19 salgınının eğitime etkisi konusunda okul yöneticilerinin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 723-737. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44140 adresinden 21 Ocak 2023’te alınmıştır.
• Marangoz, M., & Kırlı Özen, E. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin farklı alanlarda dijitalleşmeye etkileri: kavramsal bir değerlendirme. Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 1(1), 54-68.
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2336807 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Aile Birliği Yönetmeliği (2023). T.C. Resmî Gazete, 32386, 01.12.2023
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2023). T.C. Resmî Gazete, 323839, 14.01.2023
• Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (2023). T.C. Resmî Gazete, 32303, 08.09.2023
• OECD. (2023). PISA 2022 Results (Volume I): The State of Learning and Equity in Education (OECD Publishing). OECD. https://doi.org/10.1787/53f23881-en
• Öge, H. S. (2017). İnsan kaynakları yönetimi (9. Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Özdemir, M. (2020). Eğitim örgütlerinde insan kaynakları yönetimi (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdoğan, A. Ç., & Berkant, H. G. (2020). Covid-19 dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 49(1), 13-43. https://doi.org/10.37669/milliegitim.788118 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Özdoğru, M. (2021). Covid-19 salgınında okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlarla başa çıkma stratejileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-14.
• Öztürkler, Z. (2020). Covid-19 sürecinde uzaktan eğitimin eğitim yönetimi açısından değerlendirilmesi. International Social Mentality and Reseachers Thinkers Journal, 6(36), 1783-1791. Web: https://doi.org/10.5824/ajite.2020.03.004.x adresinden 14 Ocak 2022’de alınmıştır.
• Pınarcıoğlu, N. Ş., Kanbak, A., & Şiriner Önver, M. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde kırsal-kentsel ve sosyo-ekonomik farklılıkların uzaktan eğitime etkisi. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(23), 28-48. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2391708 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Sabuncuoğlu, Z. (2018). İnsan kaynakları yönetimi (8. Baskı). Bursa: Aktüel Yayıncılık.
• Sağnak, M. (2008). Eğitim denetiminde modern ve postmodern yaklaşımların karşılaştırılması. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(356), 6-13. Sağlık Bakanlığı (2020). Covid-19 (Sars-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi. https://Covid19.saglik.gov.tr/TR- 66494/pandemi.html adresinden 26 Mart 2022’de alınmıştır.
• Sezgin, S., & Fırat, M. (2020). Covid-19 pandemisinde uzaktan eğitime geçiş ve dijital uçurum tehlikesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 37-54. https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/57638/767299 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Şener Pars, M., & Cemaloğlu, N. (2022). Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitim veren öğretmenlerin okul yöneticileri ile ilişkilerinden kaynaklı motivasyon düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21- 37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/amauefd/1 adresinden 06 Ocak 2024’te alınmıştır.
• Tuna, A. A., Çelen, O. (2020). İşletmelerin insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzernde covid-19 pandemisinin etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 16(30), 2710-2759. https://doi.org/10.26466/opus.781324 adresinden 28 Eylül 2022’de alınmıştır.
• Yakut, S., & İçbay, M. A. (2021). Okul yöneticilerinin salgın sürecindeki yönetim deneyimleri ve çözüm önerileri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 4(3), 128-156. https://doi.org/10.47477/ubed.892129 adresinden 29 Ocak 2022’de alınmıştır.