Ortaokul 6. Sınıf Öğrencilerinin Tam Sayılara İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 162 - 197, 31.12.2024

Yücel Özyurt , Cihad Şentürk

https://doi.org/10.47770/ukmead.1524675

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin pozitif tam sayı, negatif tam sayı, sıfır ve mutlak değer kavramlarına yönelik sahip oldukları metaforik algıları belirlemektir. Öğrencilerin metaforik algılarını belirlemek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji yöntemi seçilmiştir. Katılımcılar, 2022-2023 eğitim-öğretim yılı Karaman ilinde bulunan resmi ortaokullardan maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenmiştir. Araştırma, daha öncesinde kendilerine tam sayı kazanımları verilmiş olan 530 altıncı sınıf öğrencisi ile gerçekleşmiştir. Veri toplama aracı olarak tam sayılara ilişkin metafor oluşturmaya yönelik sorulardan ve bu metaforlara yönelik görsellerin çizileceği alanlardan oluşan form kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; “pozitif tam sayı” kavramı için 77 farklı metafor ve 11 ayrı kategori, “negatif tam sayı” kavramı için 75 farklı metafor ve 10 ayrı kategori, “sıfır” kavramı için 77 farklı metafor ve 9 ayrı kategori, “mutlak değer” kavramı için 90 farklı metafor ve 11 ayrı kategori oluşturulmuştur. Araştırma bulgularına göre öğrenciler tarafından oluşturulan metaforların günlük yaşamla ilişkili olduğu, ayrıca öğrencilerin pozitif tam sayı, negatif tam sayı ve sıfır kavramlarına yönelik metafor oluşturmada mutlak değer kavramına göre daha başarılı oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, tam sayı, pozitif tam sayı, negatif tam sayı, sıfır, mutlak değer, fenomenoloji, ortaokul öğrencisi

Etik Beyan

Bu araştırma Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu 15/12/2022 tarih ve 08-2022/32 nolu etik kurul izni ile gerçekleştirilmiştir.

Investigation of Secondary School 6th Grade Students’ Metaphorical Perceptions of Integers

Öz

The aim of this study is to determine the metaphorical perceptions of 6th grade middle school students towards the concepts of positive integer, negative integer, zero and absolute value. Phenomenology method, one of the qualitative research methods, was chosen to determine the metaphorical perceptions of the students. The participants were determined by maximum diversity sampling from the official secondary schools in Karaman province in the 2022-2023 academic year. The study was conducted with 530 sixth grade students who were previously given whole number acquisitions. As a data collection tool, a form consisting of questions to create metaphors about integers and areas to draw visuals for these metaphors was used. As a result of the research, 77 different metaphors and 11 distinct categories for the concept of "positive integer," 75 different metaphors and 10 distinct categories for the concept of "negative integer," 77 different metaphors and 9 distinct categories for the concept of "zero," and 90 different metaphors and 11 distinct categories for the concept of "absolute value" have been established. According to the findings of the study, it was concluded that the metaphors created by the students were related to daily life and that the students were more successful in creating metaphors for the concepts of positive integer, negative integer and zero than for the concept of absolute value.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, integer, positive integer, negative integer, zero, absolute value, phenomenology

Kaynakça

• Altun, M. (2013). Ortaokullarda (5, 6, 7 ve 8. sınıflarda) matematik öğretimi. Aktüel Yayınları.
• Aydın, T. (2018). Lakoff ve Johnson’ın metafor kuramı ve Eski Türkçe ile Orta Türkçe’de birleşik fiillerde yük metaforu. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 44, 163-181.
• Baykul, Y. (1999). İlköğretimde matematik öğretimi: İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı (modül 6). Milli Eğitim Yayınları.
• Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi: 6.-8. sınıflar için. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Beldağ, A., & Geçit, Y. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin “coğrafya” kavramına ilişkin algıları: Bir olgubilim araştırması. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 99-112.
• Berber, M., & Memnun, D. S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin tam sayılar hakkında sahip oldukları metaforlar. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 234-251.
• Berberoğlu, G., & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama 4(7), 21-35.
• Bishop, J. P., Lamb, L. L., Philipp, R. A., Whitacre, I., & Schappelle, B. P. (2014). Using order to reason about negative numbers: The case of Violet. Educational Studies in Mathematics, 86, 39-59.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (7. baskı). Siyasal Kitabevi.
• Çepni, O. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan coğrafya kavramlarına ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çetinkaya, M., Özgören, Ç., Orakcı, S., & Özdemir, M. Ç. (2018). Metaphorical perceptions of middle school students towards math. International Journal of Instruction, 11(3), 31-44.
• Çevik M., Şentürk, C., & Abdioğlu, C. (2019). STEM’den STEM+’ya: Teori ve uygulama. Eğiten Yayıncılık.
• Erdem, E., Başıbüyük, K., Gökkurt, B., Şahin, Ö., & Soylu, Y. (2015). Tam sayılar konusunun öğrenilmesi ve öğretilmesinde yaşanan zorluklar ve çözüm önerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 97-117.
• Fuadiah, N. F., & Suryadi, D. (2019). Teaching and learning activities in classroom and their impact on student misunderstanding: A case study on negative integers. International Journal of Instruction, 12(1), 407-424.
• Fuadiah, N. F., & Suryadi, D. (2017). Some difficulties in understanding negative numbers faced by students: A qualitative study applied at secondary schools in Indonesia. International Education Studies, 10(1), 24-38.
• Güven, B., & Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
• Hasar, B. (2019). Farklı matematiksel motivasyon düzeylerine sahip 6. sınıf öğrencilerinin tam sayılar alt öğrenme alanındaki bilgiyi oluşturma süreçlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Karakuş, Y., & Abdioğlu, C. (2023). Gerçekçi matematik eğitimi (GME) üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 137-157. https://www.doi.org/10.47770/ukmead.1359684
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Koç-Şanlı, K. & Işık, C. (2020). Tam sayıların öğretim sürecinin öğretmenlerin model kullanımları üzerinden analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 81-108. https://doi.org/10.35675/befdergi.519552
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2023). Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav raporu. https://www.meb.gov.tr/meb_duyuruindex.php?KATEGORI=2265
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2022). PISA Türkiye raporu. Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/21120745_26152640_pisa2022_rapor.pdf
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018a). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018b). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Bölgeleri Yönergesi. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyayalar/2018_08/10102320_Cilt12.pdf
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Ocak, G., & Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 29-33.
• ÖSYM [Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi]. (2024). 2024-YKS sınav sonuçlarına ilişkin sayısal bilgiler. https://cdn.osym.gov.tr/pdfdokuman/2024/YKS/sayisalbilgiler16072024.pdf
• Özer, S. (2021). A convergent parallel mixed-method research into the use of the cheat sheet in teacher education: State test anxiety, exam scores and opinions of prospective teachers. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 20(3), 101-113.
• Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
• Öztürk, M., Şen, F. M., Mengeş, S., Döndü, B. A. L., & Arslan, R. (2023). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinde matematik kavramlarına yönelik metaforik algıların incelenmesi: Asal sayı, rasyonel sayı ve tam sayı örneği. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 10(93), 645-653.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Soydan, A. (2021). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin kümelerde temel kavramlara ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Turan, S. (2021). 7. sınıf öğrencilerinin tam sayılarla işlemlerde ilişkilendirme becerilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Uysal, H., & Sönmez, I. (2021). Gerçekçi matematik eğitimine göre işlenen “tam sayılar” temasının öğrencilerin erişi ve derse yönelik görüşlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 97-122.
• Yenilmez, K., & Avcu, T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin mutlak değer konusunda karşılaştıkları zorluklar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 80-88.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2023). Ortaokul 6. sınıf matematik ders kitaplarında gerçek yaşam bağlamlarının kullanımı: Tam sayılar konusu örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi 5(2), 122-147.