ITRÎ IN LITERATURE

Yıl 2013, , 0 - 0, 01.06.2013

Seher Tetik Işık

https://doi.org/10.7816/ulakbilge-01-01-06

Öz

ABSTRACT Examining the studies done on Itrî, it is seen that these studies generally deal with the life of Itrî and discuss subjects such as his music love, being poet, compositions and poems. It is seen in the studies that his literal personality is included and his extant odes, quintets, sestes, kâr-i natik, compositions, semai and nakış (a form of song) semai, song, psalm, ballad, and dates written in ebced (mathematical value) are recorded. However, his name and composed works were used as a stereotyped expression, poems were written for him, and his life became subjects of novels; since there is not a study collecting poems of Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi who is known as professional singer of the Turkish classical music, poet, calligrapher, and composer, a need for dealing with the subject become clear. Therefore, we tried to gather poems of the Buhurîzâde Mustafa Itrî Efendi at this year declared as Itrî year by the UNESCO due to the 300th anniversary of his death. Keywords: Itrî, Music, Literature, Poem, Composition

Anahtar Kelimeler

Itrî, Music, Literature, Poem, Composition

ITRÎ’NIN EDEBİYATTAKİ YERİ

Öz

ÖZET Itrî üzerine yapılan araştırmaları incelediğimizde bu araştırmaların Itrî’nin hayatını genel olarak ele alan araştırmalar olduğu ve Itrî’nin musikişinaslığı, şairliği, besteleri ve şiirleri gibi konuları ele aldığı görülmektedir. Yapılan bu araştırmalarda Itrî’nin edebi kişiliğine yer verildiği, günümüze ulaşan gazel, tahmis, müseddes, kar-ı natık, beste, semai ve nakış semai, şarkı, ilahi, türkü ve ebcedle düşürdüğü tarihlerin kaydedildiği görülmektedir. Ancak adı ve bestelediği eserleri edebi birer mazmun olarak kullanılmış, adına şiirler yazılmış, hayatı romanlara konu olmuş, hanendeliği, şairliği, hattatlığı ve bestekârlığı ile tanınan Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi’nin, şiirlerini bir araya getiren bir araştırmanın olmaması, bu konuyu ele alacak bir çalışmanın yapılması gerekliliğini gözler önüne sermektedir. Bu nedenle biz de vefatının 300. ölüm yıldönümü olması nedeniyle Unesco tarafından Itrî yılı olarak kabul edilen bu yılda Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi’nin şiirlerini bir araya getirmeye, bu şiirleri sınıflandırmaya ve Itrî’nin günümüz edebiyatındaki yerini ortaya koymaya çalıştık. Anahtar Kelimeler: Itrî, Müzik, Edebiyat, Şiir, Beste

Anahtar Kelimeler

Itrî, Müzik, Edebiyat, Şiir, Beste

Kaynakça

• Abacı, T. (2000). Yahya Kemal ve Ahmet Hamdi Tanpınar’da Müzik. İstanbul: Pan Yayınları
• Bâkî. (1994). Divan. (S. Küçük haz.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Beyatlı, Y. K. (1993). Kendi Gökkubbemiz. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları
• Doğrusöz, N. (1993). Hafız Post Güfte Mecmuası Türkçe Güfteler. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul
• Ergun, S. N. (1942). Türk Musikîsi Antolojisi. (2 cilt). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları
• Fasih Ahmed Dede. (2003). Divan. (M. Çıpan haz.) İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Günaydın Günay. (2011). Türk Müziğinin Ölümsüz Bestecisi Itrî’nin İki Aşk Arasında Kalmış Yaşamı,
• Esrar-ı Aşk. Ankara: Bence Kitap Hâfız Post. Mecmua-i Güfte. Topkapı Sarayı Ktp. Revan Köşkü. nr. 1724
• Hasan Sezai. Mecmua-i Güfte. Millet Ktp. Ali Emiri Manzum Eserler. nr. 736 Erden, S. (2004) Hasan Gülşenî’nin Güfte Mecmuası ve İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul
• İsmail Beliğ. (1999). Nuhbet’l-âsâr li-zeyli Zübdeti’l-eş’âr. (A. Abdulkadiroğlu haz.) Ankara: Atatürk
• Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları Kam, R. F. (1942). Radyomuzda Itrî. Radyo Mecmuası, 7, 10
• Kam, R. F. (1969). Rahmetli Üstadım Necati Lugal ve Büyük Bestekârımız Itrî Hakkında. Ankara: Türk
• Tarih Kurumu Yayınları Karaca Tağızade, N. (2005). Ahmet Hamdi Tanpınar ve Mûsikî. İstanbul: Hece Yayınları
• Kesova, N. (1975). Musiki Meselleri. İstanbul: Mayataş Yayınları
• Mecmua-i Eş’ar ve Güfte. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum. nr. 550 Mecmua-i Eş’ar. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Yıldız bölümü. nr. 5525
• Mecmua-i İlahiyât. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum. nr. 637 Mecmua-i İlahiyât. Topkapı Kütüphanesi Bağdat Köşkü. nr. 402 Mirzazâde Mehmed Salim. (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ (A. İnce haz.) Ankara: Atatürk Kültür Merkezi
• Başkanlığı Yayınları Mustafa Safâyî. (2005). Tezkire-i Safâyî (P. Çıpan haz.) Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları
• Müstakîmzâde Süleyman Saadettin. Mecmua-i İlahiyyat. Süleymaniye Ktp. Esad Efendi Bölümü. nr. 3397
• Müstakimzade Süleyman Saadettin. (1928) Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul: Türk Tarih Encümeni Yayınları
• Nabî. (1997). Divan (Ali Fuat Bilkan haz.) (2 cilt). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Nazim. Divan. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi. nr. 72009
• Onur, O. (1972). Edirne Türk Tarihi Vesikalarından Kitabeler. İstanbul: Yenilik Basımevi
• Özalp, M. N. (1993). Itrî’nin Şiirleri. Mavi Nota, 8, 11-13
• Özalp, M. N. (2000). Türk Musikîsi Tarihi. (2 cilt). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Özalp, M. N. (1984). Türk Sanat Mûsikîsinin Yakın Tarihçesi ve Rûşen Ferit Kam. Ankara: Yorum Matbaası
• Öztuna, Y. (1987). Itrî. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
• Öztuna, Y. (1969). Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi. (2 cilt). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Öztuna, Y. (2006). Türk Mûsikîsi Sözlüğü. Ankara: Orient Yayınları
• Şardağ, R. (1992). Mustafa Itrî Efendi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Şeyhî Mehmet. (1989). Vakayiu’l-fuzalâ (A. Özcan haz.) İstanbul: Çağrı Yayınları
• Şeyhülislam Esad Efendi. Atrabü’l-âsâr fî tezkire-i urefâi’l-edvâr. İstanbul Üniversitesi Ktp. nr. 6204
• Behar, C. (2010). Şeyhülislam’ın Müziği: 18. Yüzyılda Osmanlı Türk Musikisi ve Şeyhülislam Es’ad
• Efendi’nin Atrabü’l-Asar’ı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Şeyhülislam Yahya. (2001). Divan (H. Kavruk haz.) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Üngör, E. R. (1981). Türk Musikîsi Güfteler Antolojisi. (2 cilt). İstanbul: Eren Yayınları