FÜTÜRİZM SANAT AKIMININ OLUŞUMUNDA FOTOĞRAFIN ÖNEMİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 15.04.2015

M. Çağatay Göktan

Öz

Bir sanat tarihi araştırması olan ve sanat eğitimine katkı sağlamayı amaçlayan

bu makalede, Fütürizm sanat akımına ve bu akımın oluşumunda fotoğrafın önemine

yönelik bir değerlendirme yapılmıştır. Fütürizm, 1909 yılında Marinetti tarafından

yayınlanan bir manifestoyla İtalya’da ortaya çıkan avangart bir sanat akımıdır. Etkisi

1944 yılında Marinetti’nin ölümüne kadar sürmüştür. Resim, heykel, müzik, şiir,

edebiyat, tiyatro, mimarlık, fotoğraf ve sinema gibi birНok farklı disiplin iНerisinde

etkisini göstermiş olan Fütürizm, Vortisizm, Konstrüktivizm, Süprematizm ve Dada

hareketlerine kaynaklık etmiştir. Dünyayı değiştirme amacı taşıyan Fütürist sanatНılar,

cesareti, saldırganlığı ve isyanı yücelterek, geçmişe ve geleneksel sanat anlayışına

meydan okumuşlardır. Teknolojinin makinelerle birlikte modern hayata getirdiği

hareketi, enerjiyi, değişimi, hızı ve dinamizmi yapıtlarına konu edinmişlerdir. Bu

anlamda bir makine tarafından üretilen fotografik görüntü, geleneksel olmayan

üslubu, hareket, hız ve enerji olgularını görselleştirme biçimiyle, Fütürizmin

oluşumunda etkili bir rol oynamıştır. Özellikle Fütürist ressamlar, Empresyonizm,

Puantilizm ve Kübizm’in resmetme tekniklerinin yanı sıra, fotoğraf makinesinin

yüksek enstanteneyle zamanın kısa bir anı’nı durdurabilme ve düşük enstanteneyle de

zamanın akışkanlığını hareket halinde gösterebilme özelliklerinden faydalanmışlardır.

Muybridge’in farklı duyarkatlar üzerinde kaydettiği hareket analizleri, Marey’in aynı

görüntüde bir araya getirdiği hareketin Нoklu katmanları, Bragaglia kardeşlerin

hareketi hayaletimsi bir görüntüye dönüştüren uzun pozlamaları, Fütürist sanatНılar

iНin Ъnemli bir ilham kaynağı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Avangart Sanat, Fütürizm, Gelecekçilik, Fotoğraf Sanatı, Kronofotoğraf, Hareket, Hız, Dinamizm

THE IMPORTANCE OF PHOTOGRAPHY IN FORMATION OF THE FUTURISM ART MOVEMENT

Öz

This article, which is an art history research and aims to contribute to arts

education, has revealed the importance of the photography in formation of the

Futurism art movement. Futurism is an avant-garde art movement which emerged

with a manifesto published by Marinetti in Italy in 1909. It’s effect lasted until the

death of Marinetti in 1944. Futurism which showed the effect in many different

disciplines such as painting, sculpture, music, poetry, literature, theater, architecture,

photography and cinema, had been the source of the Vorticism, Constructivism,

Suprematism and Dada movement. Futurist artists who was aiming to change the

world, challanged the traditional artistic approach by glorifying courage, aggression

and rebellion. They emphasized the action, energy, change, speed and dynamism

which included to modern life with machines of technology in their art works. In this

context, the photographic image produced by a machine played an influential role by

untraditional visualization style of the facts of action, speed and energy in the

formation of Futurism. Especially Futurist painters benefited from the features of

camera which was able to show moving the flow of time by slow shutter speed and

stop a short moment of time by fast shutter speed as well as Impressionism,

Pointillism and Cubism paint techniques. Muybridge’s motion analyses recorded on

different photographic emulsion, Marey’s different moments of the action brought

together in the same image, Bragaglia brothers’ long exposures which transform a

ghostly image to the

Anahtar Kelimeler

history of art, The Avant-Garde art, futurism, art of photography, chronophotography, motion, speed, dynamism

Kaynakça

• Batur, Enis. Modernizmin Serüveni. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.
• Frizot, Michel. A New History of Photography. Köln: Könemann, 1998.
• “Fütürizm: Avangardın Faşizm’le İttifakı”. Çev. Kuyaş Öz ve Mehmet Kabala.
• Arredamento Mimarlık Tasarım Kültür Dergisi 132 (Ocak 2001): 62-73.
• Genç, Adem. Dada. Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, 1983.
• Guggenheim Foundation. “Italian Futurism 1909-1944: Photography” (1 Eylül 2014) 22 Ocak 2015. http://exhibitions.guggenheim.org/futurism/photography/
• Hannavy, John, ed. Encyclopedia of Nineteenth-Century Photography. New York: Routledge, 2008.
• Lynton, Norbert. Modern Sanatın Öyküsü. Çev. Cevat Çapan ve Sadi Öziş. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1991.
• Marinetti, Filippo Tommaso. “The Founding and Manifesto of Futurism” (20 Şubat 1909) 20 Şubat 2015. http://www.italianfuturism.org/manifestos/foundingmanifesto/
• Simber, Atay. “Uğur Okçu - Movement Sergisi Üzerine” (05 Ocak 1997) 18 Şubat 2015. http://x-hall.ada.net.tr/movement/yorumlar/scanograph.htm
• Topçuoğlu, Nazif. İyi Fotoğraf Nasıl Oluyor,Yani?. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1992. Tuncay, Yiğit. “Mayakovski ve Fütürizm” (18 Haziran 1998) 08 Ocak 2015.
• http://www.halksahnesi.org/incelemeler/mayakovski/mayakovski.htm Turani, Adnan. Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1983.
• Warren, Lynne. Encyclopedia of Twentieth-Century Photography. New York: Routledge, 2006.