MOLLA SADRETTIN YUKSEL AND HIS UNDERSTANDING OF TAFSIR

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 1255 - 1273, 31.12.2021

Mehmet Altın

https://doi.org/10.47525/ulasbid.957735

Öz

Since the day it was founded, Islamic civilization has raised many scholars and scholarly personalities in the numerous educational institutions it has established. Molla Sadrettin Yüksel is one of the scholars who grew up in the Republic period of Turkey in the 20th century. Molla Sadrettin, who was born in 1920, was originally from the Adilcevaz district of Bitlis and started teaching in Arabic at the age of 11-12. He completed his madrasa education by studying in the village of Havil of Norshin, Ohin and Baykan, and returned to the Madrasa of Norshin and began teaching there. In 1958, he was appointed as a mufti to the Baykan district of Siirt. After a short while, he resigned from this post and returned to the Norşin madrasah. He immigrated to Istanbul with his family in 1966. After settling in Istanbul, he gave private lessons on ulum-i diniyye until 1996. Molla Sadrettin, who knew Turkish, Arabic, Kurdish and Persian, passed away on 25 December 2004. Molla Sadrettin writes 33 large and small works in Turkish and Arabic, some of which have been published and some of which are still unpublished. Among these works are Haşiye 'Ala Tefsiri İşârâti'l-İ'caz fî Mezani'l-İcâz and the Translation and Interpretation of Fatiha Sûra. These two studies are important in terms of showing his knowledge of Tafsir and his understanding of tafsir. In this article, we will discuss the life and scientific personality of our scholar Molla Sadrettin Yüksel and his understanding of tafsir.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur, Scholar, Madrasah, Molla Sadrettin

MOLLA SADRETTİN YÜKSEL VE TEFSİR ANLAYIŞI

Öz

İslam medeniyeti kurulduğu günden beri kurduğu sayısız eğitim kurumlarında nice âlim ve bilgin şahsiyetler yetiştirmiştir. 20. Yüzyılda Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde yetişen âlimlerden birisi de Molla Sadrettin Yüksel’dir. 1920 yılında doğan Molla Sadrettin, aslen Bitlis’in Adilcevaz ilçesinden olup 11-12 yaşlarında Arapça tedrisata başlar. Norşin, Ohin ve Baykan’ın Havil köyünde okuyarak medrese eğitimini tamamlar ve Norşin medresesine dönüp orada ders vermeye başlar. 1958 yılında Siirt’in Baykan ilçesine müftü olarak atanır. Kısa bir müddet sonra bu görevden istifa eder ve tekrar Norşin medresesine döner. 1966 yılında ailesiyle beraber İstanbul’a göç eder. İstanbul’a yerleştikten sonra 1996 yılına kadar ulum-i diniyye ile ilgili özel dersler verir. Türkçe, Arapça, Kürtçe ve Farsça bilen Molla Sadrettin 25 Aralık 2004 yılında vefat eder. Molla Sadrettin, farklı alanlarda bir kısmı yayınlanmış bir kısmı da hala yayınlanmamış Türkçe ve Arapça irili ufaklı 33 eser kaleme alır. Bu eserleri arasında Haşiye ‘Ala Tefsiri İşârâti’l-İ’caz fî Mezani’l-İcâz ile Fatiha Sûresinin Meâli ve Tefsiri de vardır. Bu iki çalışma onun Tefsir ilmindeki vukufiyetini ve tefsir anlayışını göstermesi açısından önemlidir. Biz bu makalemizde söz konusu âlimimiz Molla Sadrettin Yüksel’in hayatı ve ilmi kişiliği ile tefsir anlayışını konu edineceğiz.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'ân, Ayet, Alim, Medrese

Kaynakça

• Altın, Mehmet. “Mühmel Tefsirler Üzerine Bir Değerlendirme”. Diyanet İlmi Dergi 56/3 (Eylül 2020), 653-676.
• Baz, İbrahim. “Osmanlı’dan Cumhuriyete Norşin Dergâhı ve Şeyh Abdurrahman-ı Tâğî”. Tasavvuf /34 (Temmuz-Aralık 2014), 75-110.
• Çakır, Mehmet Saki. “Şeyh Abdurrahman Tâğî ve Norşin Tekkesi’nden Yayılan Kollar”. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 3/2 (Temmuz 2017), 26-53.
• Çelik, İmran. “Geleneği Olan Medreseler ve Tarihi Kökenleri (Tillo Ve Nurşin Örnekleri)”. Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Uluslararası Sempozyum. ed. Fikret Gedikli. 1/105-125. Muş: Muş Alparslan Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Çiçek, M. Halil. Şark Medreselerinin Serencamı. İstanbul: Beyan Yayınları, 2009.
• Elçi, Mehmet Sadık. Son Dönem Âlimlerden Molla Sadrettin Yüksel ve Fetvâları. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Ermiş, Metin. Hâlidî Medrese Geleneği ve Norşin Medresesi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Gördük, Yunus Emre. “Bilimsel Tefsir ve 20. Yüzyıldaki Meşhur Temsilcileri Perspektifinden Hasan Basri Çantay’ın Açıklamalı Meâli”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi /33 (Aralık 2014), 181-214.
• İnbaşı, Mehmet – Demirtaş, Mehmet (ed.). Tarihî ve Kültürel Yönleriyle Bitlis. 2 Cilt. Ankara: Kalkan Matbaacılık, 2019.
• Korkusuz, Şefik. Nehrî'den Hazne'ye Meşayih-i Nakşibendî. İstanbul: Pak Ajans Yayıncılık, 2010.
• Kaya, Remzi. “Kur'an-ı Kerim’de Neshi İddia Edilen Ayetler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (Ocak 1998), 353-371.
• Mutlu, Abdülgani. Kişisel Görüşme (10.05.2021).
• Nursî, Said. İşârâtü’l-i‘câz. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
• Nursî, Said. Mesnevî-i Nuriye. İstanbul: Envar Neşriyat, 1995.
• Pişgin, Yasin. “Kur’ân’ın Tercümesi Meselesine Eyüp Sabri Hayırlıoğlu’nun Bakışı”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 6 (Mart 2019), 48-68.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-. el-Câmiʿu’s-sahîh. thk. Muhammed Nasruddin el-Elbânî. 3 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 2000.
• Ürek, İzzettin. Günümüz Bitlis Medreselerinde Mantık Eğitimi (Norşin Medreseleri Örneği). Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Yılmaz, Edip. Kişisel Görüşme (15.05.2021).
• Yüksel, Müfid. “Sadrettin Yüksel Hocanın Ardından”. Tezkire /41 (Kasım-Aralık-Ocak 2005), 202-209.
• Yüksel, Müfid. “Sadreddin Yüksel”. Hadis Tetkikleri Dergisi 3/1 (Haziran 2005), 195-198.
• Yüksel, Sadrettin. Günümüz Meselelerine Kur’ân’dan Cevaplar. İstanbul: Madve Yayınları, 1988.
• Yüksel, Sadrettin. İslamî Araştırmalar. İstanbul: Madve Yayınları, 1992.