AN EXAMINATION OF POST SOVIET PERIOD RUSSIAN FOREIGN POLICY FROM SOCIAL CONSTRUCTIVIST PERSPECTIVE: THE CASE OF SERBIA AND ARMENIA

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2022

Kübra Karakaş

Öz

Social constructivism is an approach that became effective in international relations with the collapse of the Soviet Union. Constructivists opposed the rationalist theories' use of purely material elements to explain state behavior. They emphasized the importance of concepts such as identity, religion and culture in the foreign policy formation process, claiming that these elements are insufficient to explain the foreign policy behaviors of states. They argued that identities are decisive in determining the foreign policy preferences of states. Constructivists, who examine the identities of states on a national and international scale, argue that identity is built by shared values between societies. In this study, after explaining the social constructivist approach, the innovations it brought to the discipline of international relations were discussed. Then the concept of identity; definition, its place in social constructivism, and its ethnic and religious characteristics. Then, Russia's policies towards Serbia and Armenia, in particular the Bosnia-Herzegovina War and the Nagorno-Karabakh Wars, were discussed from the perspective of social constructionism. The argument of social constructivists that states' identities can change in line with their interests explains Russia's policies that changed in the Bosnia and Herzegovina War and the Karabakh Wars.

Anahtar Kelimeler

Palestine Social Constructivism, Identity, Russian Foreign Policy, Bosnia-Herzegovina War, Nagorno-Karabakh Wars

SOSYAL İNŞACILIK PERSPEKTİFİNDEN POST SOVYET DÖNEMİ RUS DIŞ POLİTİKASININ İNCELENMESİ: SIRBİSTAN VE ERMENİSTAN ÖRNEĞİ

Öz

Sosyal inşacılık uluslararası ilişkilerde Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla etkili olmuş bir yaklaşımdır. İnşacılar, rasyonalist teorilerin devlet davranışlarını açıklarken salt maddi unsurları kullanmalarına karşı çıkmışlardır. Bu unsurların devletlerin dış politika davranışlarını açıklamada yetersiz kaldığını ileri sürerek kimlik, din, kültür gibi kavramların dış politika oluşum sürecindeki önemini vurgulamışlardır. Kimliklerin, devletlerin dış politika tercihlerinin belirlenmesinde belirleyici olduğunu savunmuşlardır. Devletlerin kimliklerini, ulusal ve uluslararası boyutta inceleyen inşacılar, kimliğin toplumlar arasında paylaşılan ortak değerlerle inşa edildiğini ileri sürmektedir. Bu çalışmada, sosyal inşacı yaklaşım açıklandıktan sonra uluslararası ilişkiler disiplinine getirdiği yenilikler tartışılmıştır. Daha sonra kimlik kavramı; tanımı, sosyal inşacılıktaki yeri, etnik ve dini özellikleri ile incelenmiştir. Ardından Bosna-Hersek Savaşı ve Dağlık Karabağ Savaşları özelinde Rusya’nın Sırbistan ve Ermenistan’a yönelik politikaları sosyal inşacılık perspektifinden ele alınmıştır. Sosyal inşacıların savundukları devletlerin kimliklerinin çıkarları doğrultusunda değişime uğrayabileceği savı, Rusya’nın Bosna Hersek Savaşı ve Karabağ Savaşları’nda değişime uğrayan politikalarını açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal İnşacılık, Kimlik, Rus Dış Politikası, Bosna-Hersek Savaşı, Dağlık Karabağ Savaşları

Kaynakça

• Adaş, S. ve Konuralp, E. (2020). “Sırp Milliyetçiliği Fay Hattında Bosna- Hersek Siyasetinin Krizi”, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, cilt:8, sayı:2, ss. 102-126.
• Adler, E. (2005). “Constructivism and International Relations”, Handbook of International Relations, (der.) Walter Carlsnaes, Thomas Risse, ve Beth A. Simmons, SAGE Publications.
• Akhiyadov, M. (2020). “Rus Dünyası Doktirini ve Dış Politikaya Yansımaları”, İnsamer, http://insamer.com/tr/rus-dunyasi-doktrini-ve-dis-politikaya-yansimalari_3186.html (Erişim Tarihi: 03.10.2021).
• Alpman, Polat S. (2018). “Sosyal Teorinin Konusu Olarak Kimlik: Sosyal İnşacı Yaklaşım”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, cilt:21, sayı:2, ss. 1-28, https://doi.org/10.18490/sosars.475804
• Arı, T. (2010). “Orta Asya ve Kafkasya- Rekabetten İşbirliğine”, Bursa: MKM Yayıncılık
• Arı, T. (2014). “Uluslararası İlişkilerde Büyük Tartışmalar ve Post Modern Teoriler”, (der.) Tayyar Arı, Post-modern Uluslararası İlişkiler Teorileri-2: Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Yaklaşımlar, Bursa: Dora Yayınları, ss:1-45.
• Armaoğlu, F. (2012). “20. Yy. Siyasi Tarihi: 1914- 1995”, İstanbul: Alkım Yayınevi
• Aşkın, M. (2007). “Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt:10, sayı:1.
• Ateş, D. (2008). “Uluslararası İlişkilerde Konsrüktivizm: Ortayol Yaklaşımının Epistemolojik Çerçevesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:10, sayı:1, ss.213-235.
• Ateş, D. (2009). “Konstrüktivizm, Tek Kutupluluk ve Amerikan Hegemonyası”, Uluslararası Hukuk ve Politika, cilt:5, sayı:20, ss.79-103.
• Aydoğdu, H. (2004). “Modern Kimlikte Öznenin Ölümü”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı:10, ss.115-147.
• Ayhan, H. (2020). “Bir Uygarlık İmecesi Olarak Bosna Savaşı’nın Batı’sı”, Avrasya Etüdleri, cilt:57, sayı:1, ss.153-178.
• Bağcı, H. (1992). “Bosna Hersek ‘Soğuk Savaş Sonrası Anlaşmazlıklara Giriş’”, Tarih Araştırmaları Dergisi, cilt:16, sayı:27, ss.257-279. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000057
• Balta, E.(der.) (2021). “Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler”, İstanbul: İletişim Yayınları,4.baskı.
• Barnett, M. (2008) “Social Constructivism”, The Globalizations of World Politics: An Introduction to International Relations, (der.) John Baylis, Steve Smith ve Patricia Owen, NY: Oxford University Press.
• Battal, M. (2021). “Konstrüktivizm ve Kimlik: Türkiye’nin Bosna Hersek Savaşı Politikasının İncelenmesi”, Troy Akademi, ss.286-310.
• Boyraz, Hacı M., Güngörmez, O., “Karabağ Zaferinin Anatomisi”, SETA, https://www.setav.org/karabagzaferinin-anatomisi/ Erişim Tarihi: 16.052022).
• Bozkuş, Yıldız D. “Dağlık Karabağ Savaşı ve Güney Kafkasya’da Yeni Güç Dengeler”, Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, cilt:4, sayı:7, ss. 54-65. https://doi.org/10.35235/uicd.838271
• Burchill, S., Linklater, A., Devetak, R., Donnelly, J., Nardin, T., Paterson, M., Reus-smit C. ve Jacqui. T. (2013). “Uluslararası İlişkiler Teorileri”, (çev.) Ali Aslan ve Muhammed Ali Ağcan, İstanbul: Küre Yayınları.
• Canar, B. (2013). “Soğuk Savaş Sonrası Karadeniz”, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Clunan, Anna L. (2009). “The Social Construction of Russia’s Resurgence: Aspirations, İdentitiy and Security İnterests”, Baltimore: The Hopkins University Press.
• Cretu, V. (2006). Soğuk Savaş Sonrasında Rusya Federasyonu’nun Yugoslavya Krizlerine Yönelik Politikası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dağı, Z. (2002). “Kimlik, Milliyetçilik ve Dış Politika Rusya’nın Dönüşümü”, İstanbul: Boyut Yayınları.
• Dalar, M. (2008). “Dayton Barış Antlaşması ve Bosna-Hersek’in Geleceği”, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt:16, sayı:1, ss.91-123. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.232
• Dugin, A. (2004). “Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım”, İstanbul: Küre Yayınları.
• Ekici, K. D. (2018). Sosyal Konstrüktivizme Göre Turgut Özal Dönemi Türk Dış Politikası (1983-1993), Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Ekici, Y. (2017). “Azerbaycan ve Ermenistan Arasında Bitmeyen Dağlık Karabağ Sorunu”, Vakanüvis- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, cilt:2, sayı:1, ss.62-77. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.303271
• Ekinci, F. D. (2019). “İnşacılık, Kimlik, ‘Üretilmiş’ Vatandaşlar: Rusya’nın Abhazya ve Güney Osetya’da Vatandaşlık Politikaları”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, cilt:16, sayı:61, ss. 97-109. https://doi.org/10.33458/uidergisi.541539
• Ekşi, Z. (2012). “Etnik Kimlik İnşası ve Dönüşümü: Sancaktepe’de Yapılan Niteliksel Bir Araştırma 2010-11”, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fierke, K. M. (2013). “Constructivism”, International Relations Theories Discipline and Diversity, (der.) Tim Dunne, Milja Kurki ve Steve Smith, London: Oxford University Press, ss. 187-204.
• Gafarov, O. (2020). “Rus Dış Politikasında Kimlik Arayışı: “Batı”dan Kopuşun Tarihsel Analizi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/72896
• Huntington, Samuel P. (2006). “Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması”, (çev.) Mehmet Turan ve Cem Soydemir, İstanbul: Okyanus Yayınları, 5.baskı.
• Imanov, V. (2007). “Rusya’nın Medeniyetsel Kimlik İnşası Olarak Avrasyacılık”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İnsamer (2020). “2. Karabağ Savaşı ve Güney Kafkasya’da Yeni Dönem”, İnsamer, http://insamer.com/tr/2-karabag-savasi-ve-guney-kafkasyada-yeni-donem_3524.html (Erişim Tarihi: 12.01.2022).
• İsmayıl, T. Ve Tatlı, U. (2018). “Uluslararası İlişkilere Rusya’nın Gözüyle Bakmak”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 20, sayı:1, ss. 113-12. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.437647
• İşyar, Ömer G. (2020). “Dağlık Karabağ Sorunu: Birinci ve İkinci Savaşın Dinamikleri”, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Jackson, R. ve Sorensen, G. (2006). “Intrudiction to International Relations: Theories and Approaches, Oxford University Press.
• Judah, T. (2000). “The Serbs: History, Myth and the Destruction of Yugoslavia” New Haven: Yale University Press.
• Karabulut, B. (2016). Uluslararası İlişkiler: Kavramlar-Teoriler-Kurumlar, Ankara:Barış Kitap.
• Karaganov, S. “An Iron First to Keep NATO Expansion at Bay”, Rossiyskaya Gazeta, https://rg.ru (Erişim Tarihi:26.05.2022).
• Kaya, S. (2008). “Uluslararası İlişkilerde Konstrüktivist Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, cilt:63, sayı:3, ss.83-111.
• Kısacık, S. ve Kaya, F. (2016). “Rusya Federasyonu’nun Yakın Çevre Doktrini Kapsamında Dağlık Karabağ ve Ukrayna Politikalarını Anlamak”, ss.45-84.
• Kiraz, S. (2014). “Sosyal İnşacılık Yaklaşımı”, Uluslararası İlişkiler Teorileri Temel Kavramlar, (der.) Mehmet Şahin ve Osman Şen, Ankara: Kripto Yayıncılık, ss.209-229.
• Küçük, M. (2009). “Uluslararası İlişkiler Kuramında Konstrüktivist Dönüşümü Anlamak”, Ege Akademik Bakış, cilt:9, sayı:2, ss.771-795.
• Lukyanov, F. “Putin’s Foreign Policy: The Quest to Restore Russia’s Rightful Place”, Foreign Affairs, cilt:95, sayı:3, ss.30-37.
• Msweeney, B. (1999). “Security, Identitiy and Interests: A Sociology of International Relations”, Cambridge: Cambridge University Press.
• Neuman, B.I. (1999). “Avrupa Kimliği, AB Genişlemesi ve Entegrasyon/ Dışlama Bağıntısı”, Avrasya Dosyası Avrupa Birliği Özel, cilt:5, sayı:4.
• Öner, A.Ş. (2013). “Dram Sonrası Bosna”, İstanbul: IQ Kültür Yayıncılık.
• Özdal, H. (2015). “Rus Dış Politikasında Ukrayna”, USAK Yayınları.
• Özdal, H. (2020). “İnşacılık Perspektifinden Rus Dış Politikasında Gürcistan Savaşı”, (der.) Bezen Balamir Coşkun ve İnan Rüma, Dış Politika Analizi: Konu, Kuram, Yöntem, 1.baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ss.171-191.
• Özsoy, N.K. ve Kobak, Ö. (2019). “Yugoslavya’daki Kimlik Çatışmalarının Sosyal İnşacılık Teorisi Kapsamında İncelenmesi”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı:22, ss. 207-219.
• Pirinççi, F. ve Güler, M.Ç. (2020). “Karabağ’da Kırılan 26 Yıllık Paradigma”, www.ırs-az.com
• Roberts, J.M. (2013). “Dünya Tarihi: 18.yy. ve Sonrası (2. Cilt)”, (çev.) İdem Erman ve Tansu Akgün, İstanbul: inkılap Yayınları.
• Ruggie, J.G. (1998). “Consructing the World Polity: Essays on Internatıonal Institutionalization”, London: Routledge.
• Saari, S. (2014). “Russia’s Post- Orange Revolution Strategies to İncrease İts İnfluence in Former Soviet Republics: Public Diplomacy po russkii”, Europe- Asia Studies, cilt:66, sayı:1, ss. 50-66.
• Şıhaliyev, E. (2012). “Uluslararası İlişkiler Boyutuyla Ermenistan- Azerbaycan Çatışması”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt:3, sayı:1, ss. 139-160.
• Trenin, D. (2015). “Russian Foreign Policy as Exercise in Nation Building”, (der.) Cadier, D. Ve Light, M., Russia’s Foreign Policy Ideas, Domestic Politics and External Relations, Palgrave MAcmillan, ss.30-41.
• Volkan, V.D. (2017). “Körü Körüne İnanç: Kriz ve Terör Dönemlerinde Geniş Gruplar ve Liderleri”, (çev.) Özgür Karaçam, 1.baskı, İstanbul: Asi Kitap.
• Weber, C. (2005). “International Relations Theory: A Critical Introduction, Second Edition, New York: Routledge.
• Yanık, C. (2013). “Etnisite, Kimlik ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analizi”, Kaygı.Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, sayı:20, ss.225-237.
• Yapıcı, M.İ. (2010). “Rus Dış Politikasını Oluşturan İç Etkenler”, Ankara: USAK Yayınları.
• Yegorov, O. (2017). “Why do Russians call Moskow the Third Rome?”, https://www.rbth.com/arts/history/2017/03/30/why-do-russians-call-moscow-the-third-rome_730921 (Erişim Tarihi: 24.05.2022).