Lausanne Peace Negotiations and the Diplomatic Process

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 84 - 102, 30.06.2023

Necmettin Işık

Öz

The Lausanne Peace Treaty, which allowed Turkey to be recognized in the context of international law, was signed as a result of a historically difficult period. The Balkan Wars, the First World War, and the Turkish War of Independence, which took place in the Ottoman lands, became grounds for Lausanne's process. As a result of these wars, the Lausanne Conference was convened to build a final peace between the Allied Powers and Turkey. In this context, this study addresses the process leading to Lausanne and focuses on the Lausanne negotiations. In particular, the main research question of this article is what kind of diplomatic process the Turkish Delegation, which was the representative of a single actor against a multi-actor side in the Lausanne Meetings, followed to maximize Turkey's interests and defend its sovereign rights.

Anahtar Kelimeler

Lozan Barış Görüşmeleri, Diplomasi, müzakere, mütakere

Lozan Barış Görüşmeleri ve Diplomatik Süreç

Öz

Türkiye’nin uluslararası hukuk bağlamında tanınmasına izin veren Lozan Barış Antlaşması tarihsel olarak zorlu bir dönemin sonucunda imzalanmıştır. Lozan’a giden sürecin oluşmasına, Osmanlı topraklarında cereyan eden Balkan Savaşları, 1.Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı zemin oluşturmuştur. Bu savaşların sonucunda İtilaf Devletleri ve Türkiye arasında nihai bir barışın inşa edilmesi amacıyla Lozan Konferansı toplanmıştır. Bu bağlamda bu çalışma Lozan’a giden süreci ele almakta ve Lozan görüşmelerine odaklanmaktadır. Özellikle Lozan Görüşmelerinde çok aktörlü bir tarafa karşı tek bir aktörün temsilcisi olarak bulunan Türk Heyetinin, Türkiye’nin çıkarları maksimize etmek ve egemenlik haklarını savunmak amacıyla nasıl bir diplomatik süreci takip ettiği bu makalenin temel araştırma sorusudur.

Anahtar Kelimeler

Lozan Barış Görüşmeleri, Diplomasi, müzakere, mütakere

Kaynakça

• Abdurahmanlı, E. ve Bağış, E. (2021). “Diplomasi Tanımı ve Uluslararası Konjonktürde Mevcut olan Diplomasi Türleri”, Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 140-160.
• Ahmed, F. (1995). Modern Türkiye’nin Oluşumu, İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Akyol, T. (2014). Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Yayınları.
• Akyol, T (2013). “Bilinmeyen Lozan” https://www.cnnturk.com/bilinmeyenlozan/, (Erişim Tarihi: 07.04.2020)
• Amasya Valiliği. (tarihsiz). “Amasya Tamimi” http://www.amasya.gov.tr/amasya-tamimi-22-haziran-1919, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Arıkan, Z. (tarihsiz). “Lozan Antlaşması ve İsmet Paşa”, http://www.ismetinonu.org.tr/lozan-antlasmasi-ve-ismet-pasa/, (Erişim Tarihi: 09.04.2020).
• Atabey, F. (2015). “Hatay’ın Anavatana Katılma Süreci”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 7, ss. 193-209.
• Atatürk Araştırma Merkezi (tarihsiz). “Yunanlılardan istenen savaş tazminatından dolayı İsmet Paşa ile Hükûmet arasında çıkan görüş”, https://www.atam.gov.tr/nutuk/yunanlilardan-istenen-savas-tazminatindan-dolayi-ismet-pasa-ile-hukumet-arasinda-cikan-gorus-ayriligi-ve-gerginlik, (Erişim Tarihi: 12.05.2020).
• Atatürk, M. K. (2005). Atatürk Bütün Eserleri (Cilt 15), İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Aysal, N. (2013). “Kırım Savaşı’ndan Lozan Barış Antlaşması’na Osmanlı Dış Borçlarının Tarihsel Gelişim Süreci (1854-1923)”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 53, ss. 4-21.
• Babaoğlu, R. (2019). “Muharebeden Di̇plomasi̇ye: Lozan Konferansi’nda Türk Delegasyon Heyeti̇ni̇n Karşılaştiğı Zorluklar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 1, ss. 95-140.
• Başkent Üniversitesi Sam. (tarihsiz). “Lozan Antlaşması”, http://sam.baskent.edu.tr/belge/Lozan_TR.pdf, (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
• Başkent Üniversitesi Sam. (tarihsiz). “Sevr Antlaşması”, http://sam.baskent.edu.tr/belge/Sevr_TR.pdf, (Erişim Tarihi: 04.05.2020).
• Başyiğit, T. (2007). Anılarda Mudanya Ateşkes Antlaşması, ÇTTAD, Cilt: 6, Sayı: 14, ss. 177-184.
• Berridge, G. (2021). Diplomacy: Theory and Practice, Switzerland: Springer Nature.
• Bilgin, M. S. (2005). “Lozan Konferansı’nda Ermeni Meselesi: İtilaf Devletlerinin Diplomatik Manevraları ve Türkiye’nin Karşı Siyaseti”, Belleten, Cilt: 69, Sayı: 254, ss. 267-284.
• Birsel, C. (1933). Lozan (Cilt 1), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Birsel, C. (1998). Lozan (Cilt 2), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Brown, S. (2001). “Diplomacy”, https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/diplomacy, (Erişim Tarihi: 07.12.2022).
• Çavdaroğlu, H. A. (2011). Öncesi ve Sonrası ile Lozan, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Çulfalı, M. (1999). “Çanakkale Krizi ve Lloyd George’un İktidardan Düşmesi: Eylül-Ekim 1992”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 45, ss. 801-820.
• Davies, S. E., Kamradt-Scott, A. ve Rushton, S. (2015). Disease Diplomacy: International Norms and Global Health Security, Maryland :JHU Press.
• Demirci, S. (2011). Belgelerle Lozan: Taktik-Stratejik-Diplomatik Mücadele 1922-1923, İstanbul: Alfa.
• Dichter, H. (2020). Soccer Diplomacy: International Relations and Football since 1914, Kentucky :University Press of Kentucky.
• Dlamini, K. (2003). “Is Quiet Diplomacy an Effective Conflict Resolution Strategy?”, https://www.saiia.org.za/wp-content/uploads/2008/05/16-Dlamini.pdf, (Erişim Tarihi: 07.12.2022)
• Doğru, S. (2013). “Türk Boğazları’nın Hukukî Statüsü: Sevr ve Lozan’dan Montrö’ye Geçi̇ş”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, ss. 123-169.
• Eren, E. (2021). “Geleneksel Diplomasiden Modern Diplomasiye Diplomasinin Tarihsel Evrimi”, Uluslararası Eşitlik Politikası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, ss. 32-55.
• Gienow-Hecht, J. C. (2009). Sound Diplomacy, In Sound Diplomacy, Chicago: University of Chicago Press.
• Gönlübol, M ve Kürkçüoğlu, Ö. (1985). “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasına Genel Bir Bakış”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, ss. 451-473.
• Güven, C. (2018). “Mîsâk‐I Millî: Türkiye’nin İstiklâl Ve İstikbâl Esasları”, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 20, ss. 117-138.
• Hall, T. H. (2015). Emotional Diplomacy: Official Emotion on the International Stage, 1st Edition, New York: Cornell University Press.
• Hür, A. (2016). Her Açıdan Lozan Konferansı, İstanbul: Akpınar Huzur Yayınevi.
• İnce, F. (2013). “Lozan Barış Antlaşmasi ve Ege Adaları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 53, ss. 101-128.
• İnönü Vakfı (tarihsiz). “Lozan Antlaşması Kesintisi Sırasında İnönü ve Lord Curzon -1923”, https://www.ismetinonu.org.tr/lozan-antlasmasi-kesintisi-sirasinda-inonu-ve-lord-curzon-1923/, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
• İnönü, İ. (1998). İsmet İnönü’nün Hatıraları: Lozan Antlaşması, İstanbul: Cumhuriyet Yayınları
• İskit, T. (2012). Diplomasi Tarihi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Karagedikli, G. (2013). 90 Soruda Lozan Barış Antlaşması, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kuran, E. (1992). “Birinci Dünya Savaşı”, https://islamansiklopedisi.org.tr/birinci-dunya-savasi, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Küçük, C. (1992). “Balkan Savaşı”, https://islamansiklopedisi.org.tr/balkan-savasi, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Küçük, C. (2009). “Sevr Antlaşması”, https://islamansiklopedisi.org.tr/sevr-antlasmasi, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Manheim, Jarol B. (1994). Strategic Public Diplomacy and American Foreign Policy: The Evolution of Influence, New York: Oxford University Press.
• McGlinchey S. (2017). “Diplomacy”, E-International Relations, https://www.e-ir.info/2017/01/08/diplomacy/, (Erişim Tarihi: 07.12.2022).
• Meral, S. (1969). Lozan Barış Konferansı: Tutanaklar, Belgeler (Cilt 1), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Oral, M. (2018). “Türk Kurtuluş Savaşı’nın Tari̇hsel Konumu”, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, ss. 3-16.
• Oran, B. (2009). Türk Dış Politikası Cilt 1919- 1980, 15. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, A. U. (2013). “Lozan’da Başarıyı Ölçmek: Konular Bazında Bi̇r Değerlendi̇rme”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 53, ss. 155-200.
• Öztoprak, İ. (1995). “Londra Konferansı ve Türkiye Meselesi’nin Cereyan-ı Müzakeratı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 33, ss. 565-612.
• Öztürk, C. (2005). “Mondros Mütarekesi”, https://islamansiklopedisi.org.tr/mondros-mutarekesi, (Erişim Tarihi: 06.04.2020)
• Özüçetin, Y. ve Dağıstan, M. (2010). “Meclis Celse Zabıtlarında Kuva’yı Milliye”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, ss. 3-30.
• Polat, Ü. G. (2013). “Lozan Konferansı Başlarken Basın ile Kurulan Diyalog”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 53, ss.247-266.
• Potter, E. H. (2002). Cyber-diplomacy: Managing Foreign Policy in the Twenty-First Century, Kingston: McGill-Queen’s Press.
• Sarı, İ. (2016). Şanlı Lozan Tarihi, Antalya: Nokta e-Kitap.
• Sharp, P. (2009). Diplomatic Theory of International Relation, Cambridge :Cambridge University Press.
• Sonyel, S. R. (1974). “Lozan’da Türk diplomasisi”, Belleten, Cilt: 38, Sayı: 149, ss. 41-116.
• Şener, B. (2018). “Savaş ile Barış Arasında Bir Kriz Yönetim Stratejisi Olarak Zorlayıcı Diplomasi ve Türk Dış Politikasındaki Örnekleri”, T.Sakman(ed), İstanbul: Tasam Yayınları.
• Şenol, C. (2011). Gazi Paşam, İstanbul: Yılmaz Basım.
• Tağmat, Ç. D. (2013). “1921 Londra Barış Konferansı’nda Yunan Heyeti ve Tezleri”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 18, ss. 29-54.
• Tenembaum Y. (2017). “Diplomacy Is the Art of Enhancing Power”, E-International Relations, https://www.e-ir.info/2017/02/22/diplomacy-is-the-art-of-enhancing-power/, (Erişim Tarihi: 07.12.2022).
• Toprak, Z. (2002). “Cihan Harbi’nin Provası: Balkan Harbi”, Toplumsal Tarih Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 104, ss. 44-51.
• Tural, S. (2003). “Türkiye Cumhuriyeti’nin Tapu Tescil Antlaşması: Lozan”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 55, ss. 1-16.
• Turan, İ. (2004). http://www.ismetinonu.org.tr/ismet-inonu-1970-1973, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Turan, Ş. (2003). “Lozan Antlaşması”, https://islamansiklopedisi.org.tr/lozan-antlasmasi, (Erişim Tarihi: 08.04.2020).
• Türk Tarih Kurumu. (2016). “1922 Mudanya Silah Bırakışımı Sözleşmesi”, https://www.ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2016/11/4-1922_Mudanya.pdf, (Erişim Tarihi: 05.04.2020).
• Uzun, H. (2013). “Türk Heyeti̇’ni̇n Lozan’a Gi̇di̇şi̇ Ve Lozan Konferans’ı Öncesi̇nde Avrupa’daki̇ Faali̇yetleri̇ (5 Kasim 1922–20 Kasim 1922)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 53, ss. 329-350.
• Yalçın, S. (2011). Millî Mücadele Dönemi, 90.Yılında Mi̇llî Mücadele Sempozyumları, Atatürk Araştırma Merkezi.