İki Dilli Öğrencilerin Özet Çıkarma Becerisine Dair Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 16 - 26, 31.12.2019

Kezban Boğa Özlem Bayrak Cömert

Öz

İnsan belli bir çevre içinde doğar ve o çevreden öğrendiği ilk dil onun ana dili olur. Ancak birçok insan kendi ana dilinin yanında başka diller de kullanır. Çok kültürlülüğün bir sonucu olan çok dillilik Türkiye’de de görülmektedir. İki dilli öğrenciler onlar için ikinci dil olan Türkçeyi genellikle okulda öğrenmektedirler. Bu öğrencilerin de diğer öğrenciler gibi derslerinde başarılı olmaları ve kendilerini ifade edebilmeleri için dil becerilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı iki dilli öğrencilerin özet çıkarma becerisine dair görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bunun için 10 maddelik yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Görüşme formu iki dilli öğrencilerinin yoğun olarak bulunduğu Şanlıurfa ili Akçakale ilçesi Ömer Hayyam İmam Hatip Ortaokulu 7. Sınıfta öğrenim gören 20 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırma sonucunda iki dilli öğrencilerin özet çıkarma becerisi ile ilgili görüşlerine ulaşılmıştır. Öğrencilerin görüşlerinin bazılarına doğrudan alıntı yapılarak bulgular kısmında yer verilmiştir. Öğrencilerin bu çalışmadan önce özet ile ilgili bilgileri akılda kalanları yazmak, yazım kurallarına uymak ve noktalama işaretlerini doğru kullanmaktan ibarettir. Ancak çalışma sonucunda öğrencilerin büyük çoğunluğunun özet ile ilgili bilgi ve düşünceleri değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, İki Dilli, Özet, Yazma

Kaynakça

• Akyol, H. (2016). Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Deneme, S. (2008). Yabancı Dilde Yazma Becerisinin Gelişiminde Özetleme Tekniğinin Öğretimi ve Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=wBmNpkQC9Nhi90NLW7E7- TiGY8uwX2JRxFa8UBowXZgAGH20Ln0YpZlM1vi8A0_N
• Ergin, M. (2012). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayram Basım/Yayım/Dağıtım.
• Kesmez, A. (2015). İki dillilik, Zazaca-Türkçe İki Dilli Akademisyenlerde Dil Kullanımı ve Tercihler. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 1(1), 157-165. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/220228.
• Konda Araştırma ve Danışmanlık (2006). Biz kimiz? Toplumsal yapı araştırması. http://konda.com.tr/wp- content/uploads/2017/02/2006_09_KONDA_Toplumsal_Yapi.pdf.
• Okur, S. (2011). Türkçe ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Türkçe Dersi Öğretim Araçlarındaki Okuma Metinlerini Özetleme Becerileri. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=EEdeQgIdFRxX5NbvVau- Aij3XYZNNRILcrcog1Y8X0JUMUBo2H2Ca_52gp4O713S
• Özçakmak, H. (2015). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Not Alarak Dinlemede Özetleme Stratejilerini Kullanma Becerileri. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=sY7m19PfcL6F1NUw- cr80HCu7Z7mC1OT3YZJGaiqsrgQPA04D33ywC7sKA_jL6VV
• Özçelik, D. A. (1987). Eğitim Programları ve Öğretimi, Genel Öğretim Yöntemi. Ankara: ÖSYM Eğitim Yayını.
• Sarı, M. (2001). İki Dilli Çocukların Çözümleme Yöntemiyle Okuma-Yazma Öğrenirken Karşılaştıkları Güçlükler. Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=5T1_CZ5- UGb9QCmoURec4OLyXRonYcn3rK5vaGFa1nzy4YGenhBQV41kCLlpMbmd.
• Şapçı, D. (2018). İlkokul Öğrencilerinin Bilgilendirici Metinleri Anlama ve Özetleme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. file:///C:/Users/USER/Downloads/531592%20(9).pdf
• Uzun, O. (2018). Seçici dinleme stratejisinin iki dilli beşinci sınıf öğrencilerinin not alma ve özet çıkarma becerilerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=MzP7PYssFqdb3WIjlroAkcON -MoWyQePlV3EuaQiqDS012MO-JkIxdxbf4bBOpfx.