Alımlama Estetiği Bağlamında Edebiyat Eğitimine Farklı Bir Bakış Denemesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 54 - 63, 30.06.2020

Faik Kanatlı , Yunus Emre Çekici

Öz

Bu çalışmada, “Edebiyat Bilgi ve Kuramları II” dersi kapsamında, Zülfü Livaneli’nin “Huzursuzluk” romanını okuyan Türkçe Öğretmenliği lisans programı birinci sınıf öğrencilerinin romana ilişkin görüşleri, alımlama estetiği bağlamında değerlendirilmiştir. Bu yolla çalışmada alımlama estetiği kuramının edebiyat eğitimine sunduğu olanakları belirginleştirmek ve tartışmaya açmak amaçlanmıştır. Çalışmanın temel amacı, alımlama estetiği bağlamında edebiyat eğitiminde yeni arayışları tartışmaya sunmaktır. Nitel modeldeki bu araştırmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma grubu, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği lisans programında 2018-2019 eğitim öğretim döneminde öğrenim gören birinci sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Veriler nitel içerik analizi basamaklarına göre analiz edilmiştir. Araştırmada okurların “Huzursuzluk” adlı romanda otuz ayrı belirsizliğe ve on beş ayrı etkilenime dikkat çektikleri belirlenmiştir. Bu çalışmayla edebî bir metni okumanın çok anlamalı, hatta sonsuz anlamalı bir süreç olduğu, her okurun kendi dünyası ölçüsünde edebî metinden tat alabileceği ve anlam üretebileceği bir kez daha ortaya koyulmuştur. Araştırmanın edebiyat eğitimindeki program geliştirme çalışmalarına ve ders içi uygulamalara ufuk çeşitliliği sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Alımlama estetiği kuramı, edebiyat eğitimi, okuma eğitimi, okurun beklenti ufku, belirsizlik

Kaynakça

• Arıkan, R. (2013). Araştırma yöntem ve teknikleri. Ankara: Nobel.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, İ. (2016). Nitel içerik analizi. M. Y. Özden & L. Durdu (Ed.) içinde Eğitimde üretim tabanlı çalışmalar için nitel araştırma yöntemleri (ss. 125-148). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gadamer, H. G. (1975). Wirkungsgeschichte und applikation. R. Warning (Ed.) içinde Rezeptionsästhetik theorie und praxis (ss. 113-125). München: Wilhelm Fink Verlag.
• Gadamer, H. G. (2009). Hakikat ve yöntem ikinci cilt. (H. Arslan ve İ. Yavuzcan, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Günay, D. (2010). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Iser, W. (1975a). Der lesevorgang. R. Warning (Ed.) içinde Rezeptionsästhetik theorie und praxis (ss. 253-276). München: Wilhelm Fink Verlag.
• Iser, W. (1975b). Die appellstructer der texte. R. Warning (Ed.) içinde Rezeptionsästhetik theorie und praxis (ss. 228-252). München: Wilhelm Fink Verlag.
• Iser, W. (1975c). Im lichte der kritik. R. Warning (Ed.) içinde Rezeptionsästhetik theorie und praxis (ss. 325-342). München: Wilhelm Fink Verlag.
• Kanatlı, F. (2018). Düşünsel yolculuklarım. Akademisyen Yayınevi: Ankara.
• Karagöz, M. & Dilidüzgün, S. (2016). Alımlama boyutlarıyla metin türüne özgü okumalar. S. Dilidüzgün (Ed.) içinde Kuram ve uygulama bağlamında Türkçe öğretimi (ss. 30-39). Ankara: Anı Yayınları.
• Kavalcı, T. (2017). Üç önemli kuramcı üzerinden alımlama estetiğinin incelenmesi ve bir uygulama. Söylem Filoloji Dergisi, 2 (3), 52-74.
• Kula, O. B. (2018). Türkiye’de aydınlanma ve Atatürk devrimleri. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Livaneli, Z. (2018). Huzursuzluk. İstanbul: Doğan Kitap.
• Moran, B. (2002). Edebiyat kuramı ve eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
• Öztok, Ö. (2010). Behçet Necatigil’in şiirlerini alımlama estetiğine göre inceleme denemesi. Yayımlanmamış yüksek Llisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Tunç, E. (2014). Anlamanın tarihsel dönüşümü ışığında halk şiirine okur odaklı bir yaklaşım denemesi. Turkish Studies, 9 (3), 1467-1480.
• Uygur, N. (1996). Tadı damağımda. İstanbul: YKY.
• Ünal, D. Ç. (2005). Yabancı dil öğretiminde edebi metinler: yenilikçi yaklaşımlara geçiş süreci ve gerekçeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 203-212.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.