Neşâtî’nin Gazelini Gazelleriyle Şerh Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 13 - 19, 31.12.2021

Hülya Kübra Gürsoy

Öz

Neşâtî, Klasik Türk Şiirinin XVII. yüzyıldaki önemli isimlerinden birisidir. Yapılan çalışmalar, şiirlerinde sağlam bir dil kullanan, güzel söz söyleme konusunda başarılı olan Neşâtî’nin gazellerinde zengin bir hayal gücü olduğunu ve özgün benzetmelere yer verdiğini ortaya koymaktadır. Literatüre bakıldığında şairin çok sayıda gazeli bulunmasına rağmen “nihânuz” redifli gazeli ile özdeşleştirildiği görülmüştür. Bu çalışmada şairin farklı bir gazeli tanıtılmak istenmiş ve içerdiği mazmun zenginliği sebebiyle “tâb” redifli gazeli tercih edilmiştir. Çalışmada Neşâtî’nin “tâb” redifli gazeli üzerinden şairin şiirlerinde kurduğu hayal ve mana dünyasına dair fikir edinmek amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda söz konusu gazel, klasik yöntemle şerh edilmiş; ardından şairin divanında bulunan diğer gazeller de taranarak benzer söyleyişler tespit edilmiş ve mananın ne doğrultuda olduğu ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonucunda incelenen gazelde şairin, anlamı şiirin bütününe yaydığı görülmüştür. Bununla beraber şairin benzer söyleyişleri diğer gazellerinde de farklı anlamlarda kullandığı, böylelikle taklide düşmeden zengin bir mana dünyası kurduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Neşâtî, gazel, şerh, divan

Kaynakça

• Çavuşoğlu, M. (1971). Necati Bey divanının tahlili. İstanbul: Milli Eğitim Yayınevi. Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Gölpınarlı, A. (1931). Melâmilik ve melâmiler. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Kaplan, M. (2019). Neşâtî divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kaya, B. A. (2007). “Neşâtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 33: 18-19. Ankara: TDV Yayınları.
• Kurnaz, C. (1996). Hayâlî Bey Divanı’nın tahlili. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Mengi, M. (1999). Eski Türk Edebiyatı tarihi. Ankara: Akçağ.
• Onay, A. T. (2009). Açıklamalı divan şiiri sözlüğü. (Haz. C. Kurnaz). İstanbul: H Yayınları.
• Pala, İ. (2004). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı.
• Sefercioğlu, N. (1990). Nev’î Divanı’nın tahlili. Ankara: Kültür Bakanlığı. Ünver, İ. (1986). Neşâtî. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.