Millî Eğitim Bakanlığı Genelgelerinden Hareketle Yabancı Öğrencilere Türkçe Öğretimine Yönelik Uyum Sınıflarının Temel Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 22 - 32, 30.06.2022

Tamer Okuç

Öz

Bu çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığı genelgelerinden hareketle yabancı öğrencilere Türkçe öğretimine yönelik uyum sınıflarının eğitim öğretimin temel değişkenleri açısından betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, uyum sınıflarının uygulanmasına esas teşkil eden 2019/15 sayılı genelge ve 2020/7 sayılı genelge hükümleri aracılığıyla uyum sınıflarının tanımı ve kapsamı ortaya konmuş, söz konusu bu eğitim faaliyetinin öğrenci belirleme, öğretmen görevlendirme, ölçme değerlendirme, öğretim programı, eğitim materyali ve veri girişi bakımından taşıdığı özellikler belirlenmiştir. Araştırma, Türkçe dil düzeyi yetersiz bulunan yabancı öğrencilere Türkçe öğretimine yönelik faaliyet gösteren uyum sınıflarının, resmî belgeler yoluyla incelenip değerlendirilmesi dolayısıyla betimsel analiz özelliği göstermektedir. Söz konusu genelgelerin analiz edilmesi ve bunlardan hareketle yeni bilgi üretilmesi sürecinde ise doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, sonuçları itibarıyla değerlendirildiğinde, uyum sınıflarına öğrenci belirleme işlemi merkezî olarak ya da okul komisyonları aracılığıyla uygulanan Türkçe yeterlilik sınavı ile yapılmaktadır. Görevlendirilen öğretmenler konusunda ise, PIKTES kapsamında görevli eğitim personeli öncelikli olmak üzere kadrolu, sözleşmeli, ücretli öğretmen istihdam edilebilmektedir. Öğrencilerin ait olduğu eğitim kademesi için geçerli olan öğretim programının hedeflerinin esas alındığı bu uygulama, materyal dağıtımı ile desteklenmekte ve sürecin takibi e-okul sistemi üzerinden yapılmaktadır. 2020/7 sayılı genelge ile salgın koşulları gereği, kapsamı daraltılan uyum sınıfları uygulamasının, normalleşmeyle birlikte 2019/15 sayılı genelgede öngörülen kapsam genişliğinde uygulanması yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Millî Eğitim Bakanlığı, uyum sınıfı genelgeleri, yabancılara Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Arıkan, R. (2005). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Ankara: Asil Yayınları.
• Bozan, M. A. ve Çelik, S. (2020). Mülteci eğitiminde “uyum sınıflarına” yönelik bir değerlendirme. https://www.researchgate.net/publication/341362808_Multeci_Egitiminde_Uyum_Siniflarina _Yonelik_Bir_Degerlendirme/link/602502b6a6fdcc37a81a9ce6/download adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 10.02.2022 )
• Bozan, M. A., Akçay, A. O. ve Karahan, E. (2021). İlkokullarda eğitim gören Suriyeli öğrencilerin uyum sürecinin incelenmesi. Milli Eğitim, 50(1), 309-335.
• Çalışır, M. (2021). Uyum sınıfları hakkında öğretmen görüşleri. https://www.researchgate.net/publication/353620454_Uyum_Siniflari_Hakkinda_Ogretmen_ Gorusleri/link/610661d4169a1a0103cd1305/download adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 19.01.2022)
• Kapat, S. ve Şahin, S. (2021). Türkçe öğreticileri ve okul yöneticilerinin Suriyeli öğrenciler için açılan uyum sınıfı uygulamasına ilişkin görüşleri. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25(Aralık), 169-194.
• MEB (2019). Uyum Modülü Kılavuzu. Ankara: MEB Yayını.
• Nurdoğan, A. K., Dur, A. İ B. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye’nin mülteci sorunu ve Suriye krizinin mülteci sorununa etkileri. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/299579 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 10.01.2022)
• Şahin, A. (Ed.) (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar, yaklaşımlar, etkinlikler. Ankara: Pegem Akademi.
• Şen, Ü. (Ed.). (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Yabancılara yönelik eğitim öğretim hizmetleri. http://www.meb.gov.tr/mevzuat/arama_sonuc_mevzuat.php?q=2014%2F21 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 15.01.2022)
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Türkçe dil yeterliklerine yönelik program ve ölçek geliştirme çalıştayı raporu. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/18120616_18_01_2018.pdf adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 12.04.2022)
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2019). 2019/15 Nolu Genelge http://www.meb.gov.tr/mevzuat/liste.php?ara=1 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 15.01.2022)
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı PIKTES Koordinatörlüğü (2022). Uyum sınıfları genelgesi. https://piktes.gov.tr/Home/Genelge adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 17.01.2022)
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Web’de Öğren Haber (2020). Yabancı öğrenciler uyum sınıfları ile ilgili 2020 - 7 no’lu genelge yayımlandı. https://haber.webdeogren.com/yabanci-ogrenciler-uyum-siniflari-ile-ilgili- 2020-7-nolu-genelge-yayimladi-23-10-2020.html adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 15.01.2022)
• Yaylı, D. ve Bayyurt, Y. (Eds.). (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi politika, yöntem ve beceriler. Ankara: Anı yayınları.