Türkiye’nin Değişen Ulusal Güvenlik Anlayışı: Cumhuriyeti’nin Kuruluşundan, Soğuk Savaş’ın Bitimine

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 31 - 44, 30.06.2023

Sami Özdemir

Öz

Ulusal güvenlik anlayışı tehditlere, siyasi ve askeri gelişmelere, teknolojiye, risklere ve bu risklerin algılanmasına göre zaman içerisinde değişiklik göstermiştir. Dünyadaki bu değişimle beraber Türkiye açısından da ulusal güvenlik anlayışında gelişim ve değişimlere uyum sağlayacak, risk ve tehditlere cevap verecek yeni anlayışlar benimsenmiştir. Bu çalışmada Cumhuriyet’in ilanında Soğuk Savaş bitimine kadar geçen süreçte Türkiye’nin ulusal güvenlik anlayışı ve bu anlayışta değişimlere yol açan etkenler incelenmiştir. İlk olarak Cumhuriyet’in ilk dönemlerinden II. Dünya Savaşı başlangıcına kadar uygulanan güvenlik politikaları ve ulusal güvenlik anlayışı incelenmiştir. Ardından II. Dünya Savaşı sürecindeki ulusal güvenlik anlayışı araştırılmış ve son olarak Soğuk Savaş dönemindeki ulusal güvenlik anlayışı ve güvenlik politikaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik, Ulusal güvenlik anlayışı, Dış politika

Kaynakça

• Akın, R. (2015). Türk siyasal tarihi 1908-2000. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Aydın, M. (2003). Securitization of history and geography: understanding of security in Turkey. Southeast European And Black Sea Studies, 3(2), 163-184.
• Aydın, M. (2003). Security conceptualisation in Turkey . H. G. Brauch, P. H. Liotta, A. Marquina, P. F. Rogers Ve M. Eı-Sayed Selim (Edt.), Security and environment in the mediterranean: conceptualising security and environmental conflicts içinde (345- 355). New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
• Bakan, S. (2007). Soğuk savaş sonrasında yeni güvenlik teorileri ve Türkiye’nin güvenlik algılamaları. https://www.researchgate.net/publication/330938316, 35-50.
• Bakan, S. & Şahin S. (2018). Uluslararası güvenlik yaklaşımlarının tarihsel dönüşümü ve yeni tehditler. The Journal Of International Lingual, Social And Educational Sciences. 4(2), 135-152.
• Best A., Hanhımakı J.M., Maıolo J.A. & Schulze K.E. (2015). 20. Yüzyılın uluslararası tarihi. (Çev: T. Ulaş Belge). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bilgin, P. (2005). Turkey’s Changing Security Discourses: The Challenge Of Globalisation. European Journal Of Political Research, 44, 175-201.
• Birdişli, F. (2015). Dış Politikada Yöntem Ve Türk Dış Politikası. Kahramanmaraş: Sakınmaz Ofset.
• Doster, B. (2012). Türkiye’de NATO karşıtlığının tarihsel ve siyasal kökenleri. Ortadoğuanaliz, 4(40), 32-36.
• Fırat, M. (2018). Yunanistan’la ilişkiler. B. Oran (Edt.), Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar içinde (576-614). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gönlübol, M. (1996). Olaylarla Türk dış politikası (1919-1995). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gül, M. (2016). Güvenlikteki kavramsal değişim ve Türkiye’nin güvelik yaklaşımı ve politikalarına etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 303-320.
• Güvenç, S. ABD askeri yardımı ve Türk ordusunun dönüşümü: 1942- 1960. E. Balta Paker, İ. Akça (Der.) Türkiye’de Ordu, Devlet Ve Güvenlik Siyaseti İçinde (s. 255-285). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hale, W. (2003). Türk Dış Politikası: 1774-2000. (P. Demir, Çev.) İstanbul: Arkeoloji Ve Sanat Yayınları.
• Karaosmanoğlu, A. L. (2000). The Evolution Of The National Security Culture And The Military İn Turkey. Journal Of International Affairs, 54(1), 199-216.
• Kasım, K. (2007). Soğuk savaş dönemi sonrası Kıbrıs sorunu. Gazi Akademik Bakış, 1(1) , 57- 72.
• Oran, B. (2018b). Tdp’nin Kuramsal Çerçevesi. B. Oran (Edt.), Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar içinde (s. 20-29). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2010). Türkiye'nin Yakın Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Soy, H. B. (2015). 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan Nato Üyeliğine: Boğazlar Sorunu Ve Türkiye’nin Batı İle “İttifakı”. Karadeniz Araştırmaları, 12 (45) , 181-209.
• Hook, W. S. & Spanier, J. (2014). Amerikan dış politikası. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Şimşir, B. (2010). Türk Yahudileri. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tellal, E. (2018a). SSCB ile ilişkiler. B. Oran (Edt.), Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar içinde (s. 499-521). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tokatlı, S. G. (2022). Soğuk savaş dönemi güvenlik algısında yaşanan değişim ve uluslararası sistemin değişen dinamikleri. Vakanüvis- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7(1), 376-406.
• Uzgel, İ. (2004). ulusal çıkar ve dış politika. Ankara: İmge Kitabevi.
• Ülman, H. (1998). türk dış politikasına yön veren etkenler (1923-1968). Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 23(3), 241-273.
• Ünalp, F. R. (2020). İkinci dünya savaşında Türkiye’nin savaş dışı kalma politikaları ve sonuçları . Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1 (45) , 201-221 .
• Yaman, A. E. (2005). Kore Savaşı’nın Türk Kamuoyuna yansıması. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 10(37), 231-245.