Yapı Blok ve Kaplama Malzemesi Olarak Kullanılan Sıkı-tüf (Küfeki) Volkanik Hammaddesinin Fiziko-Mekanik Özellikleri

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 1, 34 - 38, 15.01.2010

Emre Sancak İsmail Uzun Osman Çankıran

Öz

Mimar Sinan’ın çoğunlukla eserlerinde kullandığı, Isparta ve çevresinde de yığma yapılarda sıkı tüflerin taşıyıcı duvar elemanı ve kaplama elemanı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada Küfeki olarak adlandırılan sıkı tüflerin fiziko-mekanik özellikleri araştırılmıştır. Yapılan deneysel çalışmalarda ortalama birim hacim ağırlığı 1465 kg/m3, özgül ağırlığı 2340 kg/m3, su emme miktarı % 19.71, Porozite 62.8 ve Kompasite 37.2 olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlar Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) tarafından kabul edilen niteliklere uygun olduğu görülmüştür. Ayrıca ocak sulu numuneler üzerinde yapılan tek eksenli basınç deneyinde numunelerin ortalama direnci 6.1 MPa olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sıkı-tüf, Duvar elemanı, fiziko-mekanik özellikler

Yapı Blok ve Kaplama Malzemesi Olarak Kullanılan Sıkı-tüf (Küfeki) Volkanik Hammaddesinin Fiziko-Mekanik Özellikleri

Öz

It is known that the compact-tuffs, Architecture Sinan mostly used in his works of art, are used as a load-bearing wall element and the cladding materials in Isparta and its region. In this study, the physico-mechanical properties of the compact-tuffs called Kufeki (in Turkish) were investigated. The experimental studies shown that average unit weight, spesific density, water absorbtion rate, porosite, and composite values were 1465 kg/m3, 2340 kg/m3, 19.71%, 62.8%, and 37.2%, respectively. The results obtained are in accordance with TSE specifications and requirements. Besides, the specimens with natural moist have unaxial compressive strength of 6.1 Mpa.

Anahtar Kelimeler

Compact-tuff, Wall element, Physico-mecanical properties

Kaynakça

• [1] Z. Ahunbay, “Tarihi çevre koruma ve restorasyon” 5.Baskı YEM Yayanı, Nisan, 188s. Ġstanbul, 2009. [2] C. Sayar, ve Arıç, C. "Geological Study of the Region Between the Golden Horn (Haliç) and the Lake Küçükçekmece, near Istanbul, Turkey", Bulletin of I.T.U , Vol.10, No.2, 1957. [3] N. Arıoğlu, Tuğrul, A., Zarif, H., Girgin, Z.C, Arıoğlu, E. “Küfeki TaĢının Dayanıklılık Analizi : ġehzade Camii Örneği-I” Yapı Dergisi, Yapı Endüstri Merkezi, Eylül, 1999a. [4] A. Tankut ve Türkmenoğlu A., “Tüflerin Çimentoda Kullanılabilirliği, Çimento ve Beton AraĢtırma- GeliĢtirme Enstitüsü, AraĢtırma Projesi Raporu, Proje No: Ünipr 96/11, T.Ç.M.B., Haziran, Ankara, 1999. [5] Z. Tuncel ve Arıoğlu, E. “Alçı Malzemesinin Basınç ve Çekme Dayanımlarında Yükleme Hızının Etkisi” 4.Ulusal Kaya Mekaniği Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Zonguldak, Ekim 1998. [6] O. Çankıran, ve Uzun, Ġ., “Pomza TaĢlı Blok Elemanları: Bims bloklar” Yapı Malzemesi- ĠnĢaat Malzemeleri Ġhtisas Dergisi, (43), 164-167, Ġstanbul, 1999. [7] Ġ.S. Alyıldız, “Isparta-Dereboğazı Tüflerinde Donma-Çözülme Periyotlarının Fiziko-Mekanik DavranıĢlarına Etkisi” SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Y. Lisans Tezi, 76s, Isparta, 2003. [8]A. Türk ve Öçal H. “Isparta Kenti Konut DıĢı Sivil Mimari Yapıları ve Özellikleri” Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,11-1 : 38-47, 2007. [9] K. Erguvanlı ve Ahunbay, Z. "Mimar Sinan Ġstanbul'daki Eserlerinde Kullandığı TaĢların Mühendislik Jeolojisi ve Mimarlık Özellikleri", Mühendislik Jeolojisi Bülteni, S. 11, Ġstanbul, 1989. [10] N. Arıoğlu, ve Arıoğlu, E. "Mimar Sinan'ın Seçtiği TaĢ : Küfeki ve Çekme Dayanımı, 14.Türkiye ĠnĢaat Mühendisliği Teknik Kongresi, Ġzmir, Ekim 1997. [11] F. Tuncer, “DavutpaĢa KıĢlası Yapıları” EJOS, IV (2001) (=M. Kiel, N.Landman & H. Theunissien (eds.), Proceedings of the 11th International Congress of Turkish Art, Utrecht-The Netherlands, August 23-28, 1999. [12] H. T. Özkahraman ve IĢık E. C. “Isparta KaynaklanmıĢ Tüflerinin Kaplama TaĢı Olarak Kullanılmasının Önemi ve Uygun YapıĢtırma Harcı Üretimi” Türkiye IV. Mermer Sempozyumu (Mersem'2003) Bildiriler Kitabı, 18-19 Aralık, ss:201-211, 2003. [13] A. Bilgin ve Sargın S., “Building Stones And Environmental Interaction In Isparta (Turkey) Region”, International Symposium on Industrial Minerals and Building Stones, (IMBS)Ġstanbul, 2003. [14] H.T. Ozkahraman ve Bolatturk A.“The use of tuff stone cladding in buildings for energy conservation ” Construction and Building Materials, 20 (7): 435-440, 2006. [15] O. ġimĢek, ve Erdal M. “Ahlat TaĢının (Ġgnimbrit) Bazı Mekanik ve Fiziksel Özeliklerinin AraĢtırılması” G.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 17(4):71-78, 2004. [16] A. ġentürk, Gündüz, L. ve SarııĢık, A., “Yapı ve Kaplama Malzemesi Olarak Kullanılan Endüstriyel Kayaçlara Teknik Bir BakıĢ”, Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, s.331-338, Ġzmir, 1995. [17] H. Marulcu, “Isparta Dereboğazı Tüflerinin Mühendislik Özellikleri” ĠTÜ. Maden Müh. Böl. Diploma ÇalıĢması, 58s., Ġstanbul, 1984. [18] G. Chene, Bastian, G., Brunjail, C., “Accelerating Weathering Of “Tuffean” Blocks Submitted to Wetting-Cyles”, Materials and Structures, S. 525-532, 1998. [19] TS EN 1467 “Doğal TaĢlar - Ham Bloklar – Özellikler” Türk Standartları Enstitüsü, 13s. Ankara, 2005. [20] G. Selçuk “Dereboğazı (Isparta) Yöresi Tras Yataklarının Özellikleri” SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Y. Lisans Tezi, 69s, Isparta, 1992. [21] TS 699, “Doğal yapı taĢları - Ġnceleme ve laboratuvar deney yöntemleri” Türk Standartları Enstitüsü, 42 s., Ankara, 2009. [22] TS 825 “Binalarda ısı yalıtım kuralları” Türk Standartları Enstitüsü, 80 s., Ankara, 2008.