NİTEL BİR ARAŞTIRMA DESENİ OLARAK ETNOGRAFİ

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 34, 28.06.2025

Hayriye Orhan , Cevdet Yılmaz

Öz

Nitelikli bir araştırma ortaya çıkarabilmek için araştırmaya başlamadan önce, araştırma esnasında ve hatta sonrasında birtakım yöntemsel adımların izlenmesi gerekmektedir. Araştırmaya başlarken, çalışmanın amacına en uygun yöntemin ve kullanılacak veri toplama tekniklerinin belirlenmesi bu sürecin temel adımlarındandır. Nitel araştırmalarda bir yaklaşımın ya da başka bir ifadeyle araştırma deseninin belirlenmesi, araştırmanın bütünlüğünü ve yönünü belirlemesi açısından büyük önem arz etmektedir. Araştırma deseni; bir araştırmanın hedefini ve bu hedefe ulaşırken kullanılacak veri toplama, analiz ve yorumlama tekniklerini kapsayan stratejik bir plan sunar ve aynı zamanda araştırma tasarımı, araştırma planı, araştırma stratejisi ya da “araştırma hedefi ve akışının biçimsel esası” (Mayring, 2000: 30) olarak da adlandırılabilir. Nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan araştırma desenleri arasında durum incelemesi (case study), belgelere dayalı araştırma, yaşam öyküsü, sözlü tarih, eylem araştırması, grounded (temellendirilmiş) teori, fenomenoloji ve etnografi yer almaktadır.
Bu çalışmada, nitel bir araştırma deseni olarak etnografi ele alınmakta; etnografik yaklaşımın başlıca özellikleri, tarihsel bağlamı, amacı, türleri, araştırma sürecinde izlenen aşamaları, veri toplama kaynakları ile avantajları ve dezavantajları üzerinde durulmaktadır. Etnografi, özellikle sosyal ve kültürel bağlamların derinlikli olarak anlaşılmasına imkân sağlaması bakımından nitel araştırmalarda önemli bir yere sahiptir. Bu yönüyle araştırmacılara disiplinler arası bakış açısıyla zengin veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Etnografi , nitel araştırma , araştırma deseni , kalitatif yöntemler , etnografik yöntem

Ethnography As A Qualitative Research Design

Öz

In order to produce a qualitative research, it is necessary to follow certain methodological steps before, during and even after starting the research. When starting the research, determining the most appropriate method for the purpose of the study and the data collection techniques to be used are among the basic steps of this process. In qualitative research, determining an approach or, in other words, the research design is of great importance in terms of determining the integrity and direction of the research. Research design provides a strategic plan that includes the goal of a research and the data collection, analysis and interpretation techniques to be used to achieve this goal, and can also be called research design, research plan, research strategy or “the formal basis of the research goal and flow” (Mayring, 2000: 30). Frequently used research designs in qualitative research include case study, document-based research, life story, oral history, action research, grounded theory, phenomenology and ethnography.
In this study, ethnography is discussed as a qualitative research design; The main features of the ethnographic approach, its historical context, purpose, types, stages followed in the research process, data collection sources and advantages and disadvantages are emphasized. Ethnography has an important place in qualitative research, especially in terms of providing an in-depth understanding of social and cultural contexts. In this respect, it provides researchers with rich data from an interdisciplinary perspective.

Anahtar Kelimeler

Ethnography , qualitative research , research design , qualitative methods , ethnographic method

Kaynakça

• Agafonoff, N. (2006), “Adapting ethnographic research methods to ad hoc commercial market research”, Qualitative Market Research, Vol. 9 No. 2, pp. 115-125.
• Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Baş, T., & Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative Research For Education: An Introduction to Theory and Methods. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Brewer, J. D. (2005). Understanding Social Research Series: Ethnography. Buckingham, UK: Open University Press.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Sage Publications.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (4th edition). Boston: Pearson.
• Denscombe, M. (2010). The Good Research Guide: For small-scale social research projects (4th edition). London: Open University Press.
• Denzin, N. K. (1997). Interpretive ethnography: Ethnographic practices for the 21st century. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Elliott, R. ve Elliot, N.J. (2003). Using Ethnography in Strategic Consumer Research. Qualitative Market Research: An International Journal, Vol: 6, No:4, 215-223.
• Fife, W. (2005). Doing Fieldwork: Ethnographic Methods For Research in Developing Countries and Beyond. New York: Palgrave Macmillan.
• Hammersley, M. ve Atkinson, P. (2007). Ethnography: Principles in Practice. 3rd edition, London: Routhledge.
• Harris, M. (1968). The Rise of Anthropological Theory: A History of Theories of Culture. New York: T.Y. Crowell.
• Krefting, L. ve Krefting, D. (1991). Leisure Activities After a Stroke: An Ethnographic Approach. The American Journal of Occupational Therapy, 45(5), 429-436.
• Le Compte, M. D., Preissle, J., & Tesch, R. (1993). Ethnography and qualitative design in educational research (2nd ed.). San Diego: Academic Press.
• Lune, H. ve Berg, L. B. (2017). Qualitative Research Methods for the Social Sciences (Global Edition). Essex: Pearson.
• Madison, D. S. (2005). Critical ethnography: Method, ethics, and performance. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Malinowski, B. (2005). Argonauts of the Western Pacific: An Account of Native Enterprise and Adventure in the Archipelagoes of Melanesian New Quinea, London: Routledge.
• Mayring, P. (2000). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş, (1990) (Çev. Adnan Gümüş ve M. Sezai Durgun), Adana: Baki Kitabevi.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (2. Cilt), Ankara: Yayın Odası.
• Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A., Kırcaali-İftar, G., Özmen, A., & Uzuner, Y. (1999). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, (1081).
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11 Sayı:1.
• Punch, K. (2016). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Reeves, S., Kuper, A., Hodges, B. D. (2008). Qualitative Research Methodologies: Ethnography. BMJ Vol:337: a1020, p.p.512-514.
• Spradley, J.P (1980). Participant Observation. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Stocking, G. (1983). Observers Observed: Essays On Ethnographic Fieldwork. Madison: University of Wisconsin Press.
• Thomas, J. (1993). Doing Critical Ethnography. Newbury Park: Sage Publications.
• Türk, T., Ekşi, H. (2017). Nitel desenler: etnografya. İstanbul: Edam Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Van Maanen, J. (1988). Tales of the field: On writing ethnography. Chicago: University of Chicago Press.