Transkortikal Sensöriyel Afazide İşitsel Ayırt Etme Terapisinin Kısa Dönem Etkililiği: Olgu Sunumu

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 861 - 871, 27.08.2024

Aslı Altınsoy , Nur Ebru Barcın

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı işitsel anlaması ileri seviyede hasarlanmış transkortikal sensöriyel afazili (TSA) bir olguya uygulanan işitsel ayırt etme terapisinin kısa dönemde etkililiğini araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada temel olarak denek-içi deneysel araştırma modelinden yararlanılmıştır. Terapi programını bir haftada her gün 30 dakikalık uygulanan yoğunlaştırılmış seanslar oluşturmaktadır. Bu terapi programı öncesi ve sonrasında minimal karşıtlıkları bulunan uygulama yapılmış 16 yalın çift (Trained) ve uygulama yapılmamış sekiz yalın çiftin (Untrained) işitsel ayırt edilme seviyeleri sınanmıştır. Yalın çiftlerin artikülasyon odağına göre (onset ve coda) terapi öncesi ve sonrası ayırt edilebilirlikleri de araştırılmıştır. Veri setlerinin güvenirlik analizi için yalın çiftlerin %60’ında değerlendiriciler arası istatistiksel uyum değerlendirilmiştir. Bulgular: Olgunun işitsel ayırt etme terapisi öncesi ve sonrası işitsel ayırt etme becerisinin (Trained) yapılarda (p=0,048) ve artikülasyon odağının başta olduğu (onset) yalın çiftlerde (p=0,025) istatistiksel olarak değişim gösterdiği gözlenmiştir. (Untrained) yalın çiftlerde (p=0,789) ve artikülasyon odağı sonda (coda) olan yalın çift biçimlerinde (p=0,826) işitsel ayırt edilme seviyesi terapi sonrasında değişmemiştir. Değerlendiriciler arası güvenirlik sonuçları veri setlerinin %60’ında iyi uyum seviyelerini göstermektedir (K=0,838 p=0,000). Sonuç: Sonuç olarak işitsel ayırt etme terapisi kısa dönemde TSA’lı olgunun işitsel ayırt etme fonksiyonlarındaki çıktılarını minimal de olsa etkilemiştir. Uzun soluklu, sık seanslar içeren ve daha fazla katılımcının yer aldığı terapi etkililiği çalışmalarına gereksinim duyulmaktadır. Afazi literatüründe terapi uygulamalarına dair yapılacak çalışmalarda bir model olması açısından bu çalışmanın klinisyenlere yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Transkortikal sensöriyel afazi, İşitsel ayırt etme, Terapi etkililiği, Olgu sunumu

Short-term Efficacy Results of Auditory Discrimination Therapy in Transcortical Sensory Aphasia: Case Report

Öz

Objective: The aim of this study was to investigate the short-term effectiveness of auditory discrimination therapy applied to a patient with transcortical sensorial aphasia (TSA) whose auditory comprehension was severely damaged. Methods: Basically, within-subject experimental research model was used in the study. The therapy program consisted of 30 minutes sessions every day for a week intensively. The auditory discrimination levels of 16 trained and eight untrained minimal pairs were tested before and after the therapy program. The discernability of the minimal pairs according to the articulatory focus (onset and coda) before and after therapy was also investigated. For the reliability analysis of the data sets, inter-rater statistical agreement was assessed in 60% of the minimal pairs. Results: It was observed that the auditory discrimination skills of the case before and after the therapy showed a statistical change in trained structures (p=0.048) and in the minimal pairs of which the articulation focus were on the onset (p=0.025). The levels of auditory discrimination did not change after therapy in the untrained minimal pairs (p=0.789) and in the minimal pairs of which articulatory focus were on the coda (p=0.826). Inter-rater reliability results showed good levels of agreement in 60% of the data sets (K=0.838 p=0.000). Conclusions: In conclusion, auditory discrimination therapy made a minimal difference in the outcomes of auditory discrimination functions of the patient with TSA in the short term. There is a need for long-term therapy effectiveness studies with frequent sessions and more participants. It is thought that this study will be helpful for clinicians in terms of being a model for future studies on therapy applications in aphasia literature.

Anahtar Kelimeler

Transcortical sensory aphasia, Auditory discrimination, Therapy efficiency, Case report

Kaynakça

• Altman, D.G. (1991). Practical statistics for medical research. Chapman & Hall.
• Ardila, A. (2015). A proposed neurological interpretation of language evolution. Behav Neurol, 2015, 1-16. https://doi.org/10.1155/2015/872487
• Ardila, A. (2014). Aphasia handbook. Florida International University.
• Blumstein, S. E., Baker, E., & Goodglass, H. (1977). Phonological factors in auditory comprehension in aphasia. Neuropsychology, 15, 19-30. https://doi.org/10.1016/0028-3932(77)90111-7
• Corsten, S., Mende, M., Cholewa, J., & Huber, W. (2007). Treatment of input and output phonology in aphasia: A single case study. Aphasiology, 21, 587-603. https://doi.org/10.1080/02687030701192034
• DeDe, G. (2012). Effects of word frequency and modality on sentence comprehension impairments in people with aphasia. J Speech Lang Hear Res, 21(2), S103-S114. https://doi.org/10.1044/1058-0360(2012/11-0082)
• Fromkin, V., Rodman, R., & Hyams, N. (2017). An Introduction to Language (11th ed.). Cengage Learning.
• Gainotti, G., Miceli, G., Silveri, M. C., & Villa, G. (1982). Some anatomo-clinical aspects of phonemic and semantic comprehension disorders in aphasia. Acta Neurol Scand, 66, 652-65. https://doi.org/10.1111/j.1600-0404.1982.tb04530.x
• Hedge, M. N. (2022). A coursebook on aphasia and other neurogenic language disorders (5th ed.). Plural Publishing.
• Helm-Estabrooks, N. (2011). Treating attention to improve auditory comprehension deficits associated with aphasia. Perspect Neurophysiol Neurogenic Speech Lang Disord, 21(2), 64-71. https://doi.org/10.1044/nnsld21.2.64
• IBM Corporation Released 2015. (2015). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 23.0. Armonk. NY: IBM Corporation.
• Kertesz, A., Sheppard, A., & MacKenzie, R. (1982). Localization in transcortical sensory aphasia. Arch Neurol, 39(8), 475-478. https://doi.org/10.1001/archneur.1982.00510200017002
• Knollman-Porter, K., Dietz, A., & Dahlem, K. (2018). Intensive auditory comprehension treatment for severe aphasia: A feasibility study. Am J Speech Lang Pathol, 27(3), 936-949. https://doi.org/10.1044/2018_AJSLP-17-0117
• Kopkallı-Yavuz, H. (2010). The sound inventory of Turkish: Consonants and vowels. Topbaş, S., Yavaş, M. (Ed.), Communication Disorders in Turkish (ss. 27-47). Multilingual Matters.
• Le Dorze, G., Brassard, C., Larfeuil, C., & Allaire, J. (1996). Auditory comprehension problems in aphasia from the perspective of aphasic persons and their families. Disabil Rehabil, 18(11), 550-558. https://doi.org/10.3109/09638289609166316
• Lwi, S. J., Herron, T. J., Curran, B. C., Ivanova, M. V., Schendel, K., Dronkers, N. F., & Baldo, J. V. (2021). Auditory comprehension deficits in post-stroke aphasia: Neurologic and demographic correlates of outcome and recovery. Front Neurol, 12. https://doi.org/10.3389/fneur.2021.680248
• Maviş, İ. (2005). Language characteristics of fluent aphasic patients in Turkish. J Multiling Commun Disord, 3(2), 75-89. https://doi.org/10.1080/14769670500065950
• Maviş, İ., & Toğram, B. (2009). Afazi dil değerlendirme testi. Detay Yayıncılık.
• Orlikoff, R. F., Schiavetti, N., & Metz, D. E. (2015). Evaluating research in communication disorders. Pearson. Rehabilitation and recovery of people with Aphasia after Stroke (RELEASE) Collaborators. (2021). Predictors of poststroke aphasia recovery: A systematic review-informed individual participant data meta-analysis. Stroke, 52(5), 1778-1787. https://doi.org/10.1161/STROKEAHA.120.031162
• Reuterskiöld, C. (1991). The effects of emotionality on auditory comprehension in aphasia. Cortex, 27(4), 595-604. https://doi.org/10.1016/S0010-9452(13)80008-1
• Robson, H., Keidel, J. L., Ralph, M. A. L., & Sage, K. (2012). Revealing and quantifying the impaired phonological analysis underpinning impaired comprehension in Wernicke’s aphasia. Neuropsychology, 50, 276-88. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2011.11
• Robson, H., Griffiths, T. D., Grube, M., & Woollams, A. M. (2019). Auditory, phonogical, and semantic factors in the recovery from Wernicke’s aphasia poststroke: Predictive value and implications for rehabilitation. Neurorehabil Neural Repair, 33(10), 800-12. https://doi.org/10.1177/1545968319868709
• Selnes, O. A., Niccum, N., Knopman, D. S. & Rubens, A. B. (1984). Recovery of single Word comprehension: CT-scan correlates. Brain Lang, 21(1), 72-84. https://doi.org/10.1016/0093-934X(84)90037-3
• Simos, P. G., Kasselimis, D., Potagas, C., & Evdokimidis, I. (2014). Verbal comprehension ability in aphasia: Demographic and lexical knowledge effects. Behav Neurol, 1-8. https://doi.org/10.1155/2014/258303
• Topbaş S. (2005). Sesletim sesbilgisi testi. MEB.
• Turkstra, L. S. (2018). Transcortical sensory aphasia. Kreutzer, J. S., DeLuca, J., Cağlan, B. (Ed.), Encyclopedia of Clinical Neuropsychology (2nd ed.) (pp. 3493-3494). Springer Cham.
• Wallace, S. E., Hux, K., Brown, J., & Knollman-Porter, K. (2014). High-context images: Comprehension of main, background, and inferential information by people with aphasia. Aphasiology, 28(6), 713-730. https://doi.org/10.1080/02687038.2014.891095
• Wallace, S. E., Patterson, J., Purdy, M., Knollman-Porter, K., & Coppens, P. (2022). Auditory comprehension interventions for people with aphasia: A scoping review. Am J Speech Lang Pathol, 31(5S), 2404-2420. https://doi.org/10.1044/2022_AJSLP-21-00297
• Woodhead, Z. V. J., Crinion, J., Teki, S., Penny, W., Price, C. J., & Leff, A. P. (2017). Auditory training changes temporal lobe connectivity in ‘Wernicke’s aphasia’: A randomised trial. J Neurol Neurosurg Psychiatry, 88(7), 586-594. http://dx.doi.org/10.1136/jnnp-2016-314621
• Woolf, C., Panton, A., Rosen, S., Best, W., & Marshall, J. (2014). Therapy for auditory processing impairment in aphasia: An evaluation of two approaches. Aphasiology, 28(12), 1481-505. https://doi.org/10.1080/02687038.2014.931921
• Yıldırım, C., Tetik-Hacıtahiroğlu, K., Balseçen, B., & Düzenli-Öztürk, S. (2022). Transkortikal sensöriyel afazide VNeST terapi yönteminin sonuçları: Bir olgu sunumu. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 5(2), 184-207.