TÜRKİYE İÇİN YEREL YÖNETİMLER OMBUDSMANLIĞI İHTİYACI: KATILIM İLKESİ BAĞLAMINDA NASIL BİR YAPI KURULABİLİR?

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 161 - 177, 31.12.2024

Metin Özkaral , Şeyma Dağcı

Öz

Ombudsmanlık kurumu, neredeyse tüm dünya ülkelerinin ilgisini çekmiş ve kamu yönetiminde karşılaşılan problemlerin çözümü hususunda sıklıkla tercih edilen bir denetim mekanizması haline gelmiştir. Askeri ombudsman, çocuk hakları ombudsmanı, üniversite ombudsmanı, tüketici ombudsmanı, çevre ombudsmanı, kadın hakları ombudsmanı ve yerel yönetim ombudsmanı özel ombudsman türlerinden birkaçıdır. Yerel yönetim ombudsmanları, ulusal ombudsmanlarla benzer yetki ve sorumluluklara sahiptir. Ulusal ombudsmanlıkta olduğu gibi yerel ombudsmanlıkta da ortaya çıkış doğasına uygun olarak, yerel yönetim birimlerinin eylem ve işlemleri sonucu ortaya çıkan problemler bazen vatandaşın şikâyeti neticesinde bazen de kurumun kendi tasarrufu ile incelenmekte ve inceleme sonucu ilgili idareye tavsiye kararı verilmektedir. Yerel yönetim ombudsmanlığında da tıpkı ulusal ombudsmanlıkta olduğu gibi sözü edilen inceleme ve karar verme aşamaları tüm kişi ve kurumlardan bağımsız bir biçimde gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de kurulacak olası bir yerel yönetimler ombudsmanlığı mekanizmasının katılımı arttıracak unsurlar açısından ne gibi koşullara sahip olması gerektiği ve bu koşullarla birlikte ne gibi faydalarının olabileceği irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Yerel Yönetimler Ombudsmanlığı, Katılım

THE NEED FOR LOCAL GOVERNMENT OMBUDSMANSHIP IN TÜRKİYE: WHAT KIND OF STRUCTURE CAN BE MADE IN ACCORDANCE WITH THE PRINCIPLE OF PARTICIPATION?

Öz

Ombudsman institutions have become a frequently preferred oversight mechanism for solving problems encountered in public administration worldwide. Examples of special ombudsmen include military ombudsman, children's rights ombudsman, university ombudsman, consumer ombudsman, environmental ombudsman, women's rights ombudsman, and local government ombudsman. Local government ombudsmen share similar powers and responsibilities with national ombudsmen. Just like in national ombudsmanship, local ombudsmen address problems arising from the actions and decisions of local government units based on citizens' complaints, and, in case of identified issues, they make recommendations to the relevant administration. The stages of examination and decision-making in local government ombudsmanship, like in national ombudsmanship, are carried out independently of all individuals and institutions. What kind of conditions a possible local government ombudsman participant mechanism to be established in Türkiye should have and what benefits it might have with these conditions have been examined in this study.

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Local Government Ombudsman, Participation

Kaynakça

• Aldemir, C. (2020). Cezaevi Ombudsmanlığı Sistemi: Almanya, Kanada, İngiltere ve Galler Örnekleri. O. Erdoğan içinde, Ombudsmanlık-Dünyada Uygulanan Özel Amaçlı Ombudsmanlık Türleri ve Uygulamaları (s. 305-327). Nobel Academic Publishing.
• Arap, K. Sultan. (2015). 40. Yılında İngiltere’de Yerel Yönetim Ombudsmanı. Ege Akademik Bakış,15(1), 65-80.
• Arklan, Ü. (2006). Bir Kamu Denetim Sistemi Olarak Ombudsman ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Dergi Park, 4(3), 82-100.
• Ataman, T. (1993), İngiltere’de Ombudsman Kurumu (İdarenin Parlamento Tarafından Denetimi). Türk İdare Dergisi, 400, 217-255.
• Avşar, Z. (2012). Ombudsman: İyi Yönetilen Türkiye İçin Kamu Hakemi. Hayat Publishing Group, İstanbul.
• Bengli, V. (2013). Yerel Yönetim Ombudsmanı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Master's Thesis, Marmara University, Institute of Social Sciences, Department of Public Administration, Department of Local Administrations and Decentralization, Istanbul.
• Büyükavcı, M. (2008). Ombudsmanlık Kurumu, Ankara Barosu Dergisi, 66(4), 10-13.
• Çakmak, C. (2008). Kamu Denetiminde Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kurumunun Türkiye’de Yeri ve Önemi. Master's Thesis, Dokuz Eylül University Institute of Social Sciences, İzmir.
• Çeliksoy, E., & Bayan, B. (2020). Genel ve Özel Amaçlı Ombudsmanlık Örnekleri: İngiltere ve Türkiye. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3 (1), 92-103.
• Demiral, B., & Demiral, N. (2010). Yerel Yönetimler Ombudsmanlığının Türkiye’de Uygulanabilirliği. II. Turgut Özal Uluslararası Siyaset ve Ekonomi Kongresi Bildiri Kitabı, s.915-943, Malatya.
• Demirkol, S. (2011). Uluslararası Yerel Yönetim Ombudsmanlığı Toplantısı. UCLG MEWA & Düzce Belediye Başkanlığı.
• Eken, M. (1998). Kamu Yönetiminde Kötü Yönetim Olgusu. Türk İdare Dergisi, 419(70), 128-139.
• Erhürman, T. (1998). Ombudsman. Amme İdaresi Dergisi, 31(3), 87-102.
• Erhürman, T. (2000). Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 49(1-4), 155-180.
• Erkal, H. (2011). Yeni Bir Anayasal Kurumu: Ombudsman. İdarecinin Sesi Dergisi, 145, 57-61.
• Gökçe, A. F., ve Kulu, S. (2020). Askeri Ombudsmanlık. O. Erdoğan içinde, Ombudsmanlık-Dünyada Uygulanan Özel Amaçlı Ombudsmanlık Türleri ve Uygulamaları (s. 157-184). Nobel Academic Publishing.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2015). İdare Hukukuna Giriş. Ekin Press Release Distribution.
• Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu (2017). Ankara Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu. https://www.Ombudsman.gov.tr/document/raporlar/yillik_rapor/2017_yili_yillik_rapor/2017-y%c4%b1ll%c4%b1k-rapor-SON-PDF.pdf.
• Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu (2018). Ankara Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu. https://www.Ombudsman.gov.tr/document/raporlar/yillik_rapor/2018_yili_yillik_rapor/mobile/index.html.
• Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu (2019). Ankara Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu. https://www.Ombudsman.gov.tr/document/raporlar/yillik_rapor/2019_yili_yillik_rapor/mobile/index.html
• Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu (2020). Ankara Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu. https://www.Ombudsman.gov.tr/document/raporlar/yillik_rapor/2020_yili_yillik_rapor/mobile/index.html,
• Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu (2021). Ankara Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu. https://www.Ombudsman.gov.tr/kdk-pdf/kdk-2021-faliyet/mobile/index.html
• Kara, H., & Karakılçık, Y. (2016). 5018 Sayılı Kanun Kapsamında Yerel Yönetimlerin Denetimi: Getirdiği Yenilikler, Uygulamalar ve Karşılaşılan Eksiklikler. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3),727-738
• Karasoy, H. A. (2015). Ombudsman In Türkiye: It’s Contributions and Criticism. Europen Scientific Journal, 11(22), s. 46-59.
• Kocaoğlu, M., & Akman, Ç. (2015). Türkiye ‘de Yerel Yönetimler Ombudsmanlığı Gerekli midir? Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri, Kayfor 13 Proceedings Book, 15-17 Ekim, s. 437-454, Konya.
• Kutlu, Ö., Örselli, E., & Kahraman, S. (2018). Türkiye’de Yerel Ombudsmanın Uygulanabilirliği: İtalya Yerel Ombudsmanlığı Üzerinden Bir Analiz. Ombudsman Akademik Dergisi, 4 (8), 15-38.
• LGO. (2021). Making A Complaint..http://www.lgo.org.uk/making-a-complaint/
• Muradova, D. (2013). Ombudsmanlık Kurumu ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Master's Thesis, Ankara University, Institute of Social Sciences, Department of Political Science and Public Administration, Department of Management Sciences, Ankara.
• MÜSİAD. (1994). 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’de Yerel Yönetimler: Sorunlar-Çözümler. MÜSİAD Araştırma Raporları-No: 5.
• Ombudsman Law No. 6328, Adoption Date: 14/06/2012, Official Gazette Publication Date: 29/6/2012, Number: 28338, Volume: 52.
• Önen, M., & Küçük, Ü. (2021). Yerel Yönetim Ombudsmanlığı Sistemi: Türkiye’ye Uygulanabilirliği. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 8(19), 88-111.
• Rowat, D. C. (1985). Ombudsman Plan: Essays on the Worldwide Spread of an Idea (No. 67). McGill-Queen's Press-MQUP.
• Sağlam, A. (2012). İdarenin Yargı Dışı Denetim Yollarından Biri Olan Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği) Kurumu ve İdari Yargı ile İlişkisi. Master's Thesis, Çankaya University, Institute of Social Sciences, Department of Public Law, Ankara.
• Şahin, M. S., (2020). Kamu Denetçiliği (Ombudsman) ve Uygulama Örnekleri. ASTANA Publications.
• Şengül, R. (2005). Ombudsman Kurumu Kötü Yönetime Çare Olabilir mi? II. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu.
• Tayşi, İ. (1997). Ombudsman Kurumu ve Ülkemizde Uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi, 25, 106-123.
• Tekeli, İ. (2003). Siyasal Toplum ile Sivil Toplum Arasında Yerini Belirlemekte Olan Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler, 12(2), 5-15.
• Temizel, Z. (1997). Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bağımsız Bir Denetim Organı: Ombudsman. Kent Printing House.
• Usta, H. (2014). Türkiye’de Ombudsman (Kamu Denetçiliği) Kurumu. Denetişim Dergisi, 14, 59-64.
• Ünal, F. (2008). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Denetimi ve Yerel Yönetim Ombudsmanı. Doctoral Thesis, Gazi University, Institute of Social Sciences, Department of Public Administration, Ankara.
• Ünal, F. (2014). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Denetimi ve Yerel Yönetim Ombudsmanlığı. Savaş Book and Publishing House.
• Ünal, F. (2016). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yargısal Denetimi ve Adaletin Gerçekleşme Düzeyi. Sosyal Bilimler Dergisi ICEBSS November Special Issue, 114-124.
• Yıldırım, A. (2014). Yerel Yönetim Ombudsmanının Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 197-217.
• Yıldırım, A. (2016). Türkiye’de Yerel Yönetim Denetiminin Güçlendirilmesinde Ombudsmanlık Sisteminin Uygulanabilirliği. Doctoral Thesis, İnönü University Institute of Social Sciences, Malatya.
• Yılmaz, Ç. (2019). Türkiye’de Yerel Yönetim Ombudsmanlığının Gerekliliği Üzerine Bir Araştırma. Master's Thesis, Burdur Mehmet Akif Ersoy University, Institute of Social Sciences, Department of Public Administration, Burdur.